Wiet: Nederland kan niet zonder, maar het spul mag niet worden geteeld. Dat gebeurt dus toch, maar illegaal. De gemeenten willen nu dat wiet legaal wordt gekweekt. Hoe illegaal is het kweken en verkopen van wiet eigenlijk?
Dat wiet ongelooflijk veel wordt gerookt in Nederland, is geen geheim. Om een voorbeeld te geven: elke dag wordt er in een stad als Rotterdam door ongeveer 25.000 mensen voor gemiddeld 10 euro wiet gekocht.
Dat betekent dus ook dat er heel veel wordt geproduceerd, terwijl dat niet mag. Maar verkopen en gebruiken mag wel, onder bepaalde voorwaarden.
Voorbereiden aangepakt
Wiet telen doe je niet zomaar, je hebt behoorlijk wat spullen en ruimte nodig om te beginnen. Denk aan lampen, ventilatoren en afzuiging. Dat kost veel elektriciteit, die vaak omgelegd moet worden. Verder heb je stekken en speciale aarde nodig.
Wie alleen al betrokken is bij de voorbereiding van hennepteelt, is sinds 1 maart strafbaar. Ook al teel je zelf niet, je riskeert een gevangenisstraf van drie jaar als je hiermee geld verdient. Ook de investeerders zijn strafbaar. Als voorbeelden noemt de politie growshops, verhuurders en bouwers van kweekruimten en elektriciens die illegale installaties aanleggen.
Luuk Olsthoorn van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid zegt dat deze maatregel niet helpt. "Hiermee haal je de producten niet uit het criminele circuit. Het OM moet kunnen aantonen dat een bepaalde combinatie van goederen wordt verkocht voor de teelt. Maar via internet zijn de producten gewoon los van elkaar aan te schaffen."
Maximaal vijf planten thuis
Thuis een paar wietplantjes verbouwen, mag eigenlijk ook niet. De politie mag de wietplanten altijd in beslag nemen. Olsthoorn: "Maar als je het klein houdt, zal je niet voor de rechter worden gebracht. Alleen als je meer dan vijf planten thuis hebt staan, kun je worden vervolgd of je huurhuis kwijtraken.
De politie werkt bij het aanpakken van hennepteelt samen met onder andere woningbouwcoöperaties, de Belastingdienst en energiemaatschappijen.
Maar de politie komt niet zomaar langs om te checken of je wiet verbouwt. Olsthoorn: "Ze moeten het vooral hebben van meldingen van omwonenden die klagen over overlast. De geur van wiet, of het feit dat er stroom wordt afgetapt. Een hennepkwekerij in een woonwijk valt natuurlijk veel meer op dan in een afgelegen boerderij."
Strenge voorwaarden coffeeshops
Het verbouwen van wiet duurt enkele maanden. Daarna moet het spul een halve week worden gedroogd en goed droog worden bewaard. Dan kan het worden verkocht aan bijvoorbeeld coffeeshops. "Maar niemand weet precies waar coffeeshops hun wiet vandaan halen", zegt Olsthoorn. "Coffeeshops hebben hun eigen netwerk. Het is voor hen ook een kwestie van risicospreiding."
Onderdeel van het gedoogbeleid: coffeeshops mogen softdrugs verkopen, maar onder strenge voorwaarden. Ze mogen niet meer dan 5 gram softdrugs per dag per persoon verkopen. En die persoon moet ouder zijn dan 18 jaar. De handelsvoorraad mag niet meer dan 500 gram zijn.
Als coffeeshophouders zich niet aan de voorwaarden houden, kunnen zij strafrechtelijk worden vervolgd en de burgemeester kan de shop sluiten. Om overlast te voorkomen, kunnen gemeenten aanvullende eisen aan een coffeeshop stellen zoals aangepaste openingstijden en de afstand tot scholen.
Criminele netwerken
Volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid is de hennepteelt de afgelopen 20 jaar in Nederland omvangrijk en professioneel geworden. Je hebt zelfstandige telers die in hun eigen huis 100 tot 1000 planten kweken, maar je hebt ook telers die grootschalig opereren in gehuurde bedrijfspanden.
30.000 hennepplantjes in een bedrijfspand in Zaltbommel (foto: ANP)
De grootste problemen komen van criminele netwerken die het hele proces beheersen: ze kopen hennepproducten in op grote schaal, ze verwerken het en verkopen het. Deze netwerken bezitten vaak ook zelf grote kwekerijen. Naar schatting is driekwart van de cannabis die in Nederland wordt gebruikt in Nederland geteeld. Ook wordt er wiet geïmporteerd en geëxporteerd. Hoeveel precies, weet niemand.
Volgens Olsthoorn worden er jaar in jaar uit 5000 tot 6000 hennepkwekerijen ontmanteld. "Dat zegt wat over de aanpak, maar daarmee weten we nog niet hoeveel kwekerijen er precies in Nederland zijn. Maar het zijn er veel, als je ziet hoeveel gebruikers er zijn."
VNG wil af van gedoogbeleid
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maakt zich grote zorgen om de impact van de criminaliteit op gemeenten. Om de teelt van wiet uit het illegale circuit te halen, is de VNG met een nieuw plan gekomen: we moeten af van het gedoogbeleid.
Gemeenten moeten voor de hele keten vergunningen kunnen uitgeven. Het idee is dat de hele keten kan worden 'gestuurd': productie, handel én gebruik. De gemeenten kiezen daarmee voor een kleinschalige opzet van legale teelt. "De verkooppunten moeten weer instrumenten worden voor het gezondheidsbeleid, in plaats van grote en op commercie gerichte organisaties."
Volgens Olsthoorn is het nog maar de vraag of je hiermee de georganiseerde criminaliteit uit de markt haalt. "Dat is een aanname. Het idee van reguleren is niet nieuw, er wordt al jarenlang over gesproken. Het probleem is dat niemand kan voorspellen wat er gebeurt als je óf alles verbiedt, óf alles reguleert. Er is politiek gezien geen ruimte om een experiment te doen. Dat maakt het lastig."
Meer op rtlnieuws.nl:
'Laat gemeenten vergunningen afgeven voor wietteelt'
