De Europese regeringsleiders komen vandaag en morgen bij elkaar in Brussel om te praten over een deal met Groot-Brittannië, maar de top zal vooral in het teken staan van de vluchtelingencrisis. Politiek verslaggever Fons Lambie blikt vooruit: "Een oplossing is nog ver weg."
1. Wat is het grootste probleem?
"Er liggen talloze problemen op het bordje van de EU-leiders nu Europa de grootste vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog meemaakt. Probleem nummer één is toch Griekenland. De Grieken maken een potje van. Hun grensbewaking deugt nog altijd niet, het asielbeleid is een ramp. Bijvoorbeeld: elke vluchteling moet z’n vingerafdrukken afstaan, zodat iemand geregistreerd wordt. Dat lukt nog altijd niet. Volgens Europese cijfers hoeft 22 procent van alle vluchtelingen via Griekenland nog altijd geen vingerafdrukken af te geven."
2. Wat doet Europa?
"Door het Griekse gepruts is er een soort 'vluchtelingensnelweg' door Europa ontstaan. Vanuit Turkije, via Griekenland, over de westelijke Balkan komen vluchtelingen naar landen als Oostenrijk, Duitsland en Nederland. Europa dreigt nu om Griekenland tijdelijk uit de Schengenzone te zetten. Natuurlijk kun je dan wel gewoon nog van en naar Athene vliegen, maar bij de grens tussen Griekenland en Macedonië wil Europa een dam opwerpen: als Griekenland zijn grenzen niet controleert, dan moet de controle maar tussen Griekenland en Macedonië plaatsvinden."
3. Meer controles. Dat houdt de vluchtelingen toch niet tegen?
"Nee, meer controles houden alleen de niet-vluchtelingen tegen. Mensen uit veilige andere landen die zich onder de vluchtelingenstroom mengen en via de Griekenland-route naar Europa komen, kunnen bij een controle worden geregistreerd en opgepakt. Echte vluchtelingen, uit bijvoorbeeld Irak en Syrië, maken kans op een verblijfsvergunning en worden nog altijd opgevangen. Maar inmiddels is elke Europese leider wel overtuigd: de vluchtelingenstroom moet gaan dalen. Nóg een jaar een gigantische instroom van vluchtelingen kan Europa niet aan.”
4. Premier Rutte heeft beloofd dat het aantal vluchtelingen naar beneden moet. Lukt dat?
"Rutte heeft een aantal forse uitspraken gedaan. Het aantal vluchtelingen moet 'richting nul' en “binnen zes tot acht weken” (sinds eind januari) omlaag. De oppositie uitte felle kritiek op de uitspraken van Rutte. Tot nu toe is de instroom lager dan voorgaande maanden, maar dat komt door het winterse weer. Volgens de laatste cijfers is de instroom van vluchtelingen nog altijd hoog."
5. Wat kunnen de EU-leiders dan wel doen?
"Inmiddels heeft bijna elk Europees land met een hoge instroom zelf maatregelen genomen. Nederland heeft bijvoorbeeld ook grenscontroles opgevoerd, net als bijvoorbeeld Duitsland en Zweden. Het vrije verkeer van personen in Europa wordt steeds verder beperkt. De maatregelen worden heftiger: in Oostenrijk geldt nu zelfs een maximumaantal asielaanvragen per dag. Doordat landen nog altijd kampen met een hoge instroom van vluchtelingen, komen eerdere afgesproken maatregelen (zoals het herplaatsen en hervestigen van vluchtelingen in Europa) nauwelijks van de grond. Wanhopig probeert Europa afspraken te maken met Turkije. Er zijn miljarden euro's beloofd om opvang in Turkije te regelen. Maar de Turken willen het onderste uit de kan, bijvoorbeeld visumvrij reizen naar Europa en meer stappen op weg naar het lidmaatschap van de Europese Unie. Turkije zet Europa het mes op de keel: nu de onderhandelingen niet vlotten, dreigt Turkije om meer vluchtelingen door te laten richting Europa."
6. Het klinkt allemaal niet hoopgevend. Komt er een oplossing?
"Nee. De komende dagen niet – en de komende tijd ook niet. Er worden voorzichtige stapjes gezet, maar het helpt nog lang niet. Alles is met elkaar verbonden: zo lang de Grieken blijven prutsen, zo lang de deal met Turkije niet wordt nageleefd, zo lang blijft Schengen stuk, zo lang komen de gezamenlijke maatregelen niet van de grond en zo lang faalt Europa in de aanpak van de vluchtelingencrisis."
Volg tijdens de Europese top in Brussel onze politiek verslaggevers @josheymans en @fonslambie.
Meer op rtlnieuws.nl:
