Trump aangeklaagd: verdwijnt hij ditmaal achter de tralies?

Het heeft allemaal te maken met de documenten die Trump meenam naar zijn resort in Florida, na zijn vertrek uit het Witte Huis. Bij een inval door de FBI werden in augustus 11.000 documenten aangetroffen, die hij had moeten inleveren. Enkele honderden daarvan hadden het stempel geheim, sommigen zelfs topgeheim. Een zaak van nationale veiligheid dus.

Het onderzoek naar Trumps mogelijke strafbaar handelen door speciaal aanklager Jack Smith nadert nu zijn ontknoping. De woordvoerder van Smith wil niet reageren, maar volgens Amerikaanse media bestaat de aanklacht uit zeven punten. De New York Times schrijft op basis van bronnen dat het bij een van die punten gaat over het moedwillig achterhouden van nationale defensiegeheimen, wat in strijd is met de spionagewet. 

De aanklacht blijft verzegeld en zelfs Trump zelf heeft nog niet gezien wat erin staat. Het ministerie van Justitie heeft ook nog geen publieke verklaring afgelegd over de zaak. Maar wat is er dan precies aan de hand, en verdwijnt Trump achter de tralies? Vijf vragen aan Amerika-correspondent Erik Mouthaan.

1. Wat is er aan de hand?

"Er waren al allerlei indicaties dat er een aanklacht zat aan te komen. Eerder deze week zijn Trumps advocaten langs geweest bij de aanklager. En kort daarna lekte uit dat Trump, zoals dat heet, doelwit of onderwerp is van strafrechtelijk onderzoek. Dat is volgens juridisch experts meestal een opstapje naar een echte aanklacht", aldus Mouthaan. "Het geeft aan dat de aanklager oordeelt dat er substantieel bewijs is."

Hij vervolgt: "Het is uniek dat een Amerikaanse oud-president strafrechtelijk wordt aangeklaagd. En voor Trump is het dus al de tweede keer. De eerste keer was vanwege fraude bij het betalen van zwijggeld aan een pornoster. Met deze nieuwe aanklacht is Trump dus twee keer strafrechtelijk aangeklaagd, en twee keer geimpeached, wat betekent dat er twee keer in het parlement een afzettingsprocedure tegen hem is begonnen."

2. Waar gaat dit nou precies om?

Zoals gezegd, Trump heeft na zijn presidentschap dozen vol met documenten meegenomen. Dat is op zich al strafbaar. Oud-presidenten zijn wettelijk verplicht alles in te leveren.

"Alle documenten zijn eigendom van de staat, en niet van een president. En daarom moeten ze dus worden overgedragen. Zeker de strikt geheime. Dat heet dan overtreding van de spionagewet, al is hij natuurlijk geen spion. Het gaat om het veilig bewaren van vertrouwelijke documenten. Maar hij heeft er ook nog eens over gelogen, en geweigerd ze terug te geven. Dat is obstructie van de rechtsgang", zegt Mouthaan.

Dat zit zo, zegt Mouthaan: "Trump en zijn advocaten hadden gezegd dat alles was ingeleverd. Maar de FBI wist dat er meer moest zijn. Bij de inval werden toen alsnog al die documenten gevonden."

Het verweer van Trump is dat hij in zijn recht staat.  Maar dat gaat volgens Mouthaan niet op. "Een president heeft inderdaad de bevoegdheid om geheime documenten openbaar te maken. Maar dat moet dan door middel van een publicatie gebeuren. Trump zegt: 'Het zijn mijn documenten. Ik heb zelf geoordeeld dat deze niet meer geheim zijn', maar zo werkt het niet", zegt Mouthaan. 

"Je kunt dat niet zelf bedenken. Hij had ze gewoon niet mogen hebben. Zelfs de persoonlijke brief die hij kreeg van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, die hoort in het Nationaal Archief."

Er is in de VS afgelopen tijd flink gelekt naar de media. CNN meldde dat er een geluidsopname bestaat van Trump waaruit zou blijken dat hij wel degelijk wist dat hij over geheime documenten beschikte. Ook zou zijn laatste stafchef Mark Meadows inmiddels samenwerken met justitie, als getuige tegen Trump. De oud-president noemt het een 'politiek gemotiveerde heksenjacht'.

3. Kan Trump ook echt de cel in?

Mouthaan: "Dit is een ernstig vergrijp, en relatief makkelijk te bewijzen. Dit is anders dan Trumps rol bij de bestorming van het Capitool, waar de aanklager ook onderzoek naar doet. Het verdonkeremanen van geheime documenten, erover liegen, als een CIA-agent dat doet gaat die absoluut de cel in. Maar voor een oud-president ligt dat toch anders, die hebben toch meer speelruimte."

Trump achter tralies, dat zal uiteindelijk niet snel gebeuren, denkt Mouthaan. "Ik kan me gewoon niet voorstellen dat de oud-president de cel in gaat. Dat zal leiden tot veel maatschappelijke onrust, misschien wel tot geweld. Het is een wensdroom van links Amerika om Trump in de gevangenis te zien, maar ik denk dat ze het niet zover laten komen. Taakstraf, huisarrest, zoiets. Als Trump schuldig wordt bevonden natuurlijk."

4. En Biden dan, bij hem zijn toch ook documenten gevonden?

Mouthaan: "Inderdaad, bij Biden zijn vertrouwelijke documenten gevonden uit zijn tijd als vice-president uit 2012. Maar het verschil is dat hij ze wel meteen heeft teruggegeven. Het maakt het niet okay, maar het is toch anders dan bij Trump, die loog en weigerde mee te werken."

"Er wordt trouwens ook door een aanklager onderzocht of Biden de wet overtrad. Het is bijna niet voor te stellen maar die documenten lagen gewoon in zijn garage. Waar misschien wel ook zijn zoon rondliep die allerlei zaken deed met China en Oekraïne. Terecht dat de Republikeinen zeggen dat dit ook moet worden onderzocht", aldus Mouthaan.

5. Terug naar Trump, wat betekent dit voor zijn kansen op herverkiezing?

"We zien tot nu toe dat alle rechtszaken tegen Trump alleen maar hebben gezorgd voor meer steun voor hem binnen de Republikeinse Partij. Iedere keer als hij wordt aangevallen gaan ze achter hem staan. In de peilingen gaat Trump ver aan kop als belangrijkste Republikeinse kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2024."

Maar dat kan veranderen, ziet Mouthaan. "Je ziet dat met de verkiezingen op komst concurrenten in zijn eigen partij hem ook gaan aanvallen. Kandidaten als Ron DeSantis, Mike Pence en Tim Scott zeggen 'ik ben net zo conservatief als Trump, maar met mij heb je al dat gedoe en die schandalen niet'. Het kan gaan schuiven, komende maanden, als er debatten zijn en campagnes beginnen."