Grensoverschrijdend gedrag op kunst- en modeopleidingen stopt niet als de schooldirecties op de huidige voet verder gaan. Dit blijkt uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs. Er wordt nu wel ingegrepen bij meldingen, maar een structurele aanpak om onveilige situaties voor studenten te voorkomen ontbreekt vaak.
Een voorbeeld waar het mis ging is het Amsterdam Fashion Institute (AMFI). RTL Nieuws toonde twee jaar geleden aan dat daar sprake was van een onveilige leeromgeving. Studenten vertelden over een 'giftige' cultuur met mentale problemen zoals faalangst, 'burn-outs' en paniekaanvallen tot gevolg. De onderwijsinspectie riep studenten vervolgens op zich te melden.
Ruim honderd meldingen stroomden binnen bij de inspectie, zoals studenten die afgekraakt werden voor de hele klas, seksueel overschrijdend gedrag van docenten en een te hoge werkdruk. De ernst van de signalen en het hoge aantal ervan waren reden voor een landelijk onderzoek.
Herhaling voorkomen
Uit het rapport dat vandaag wordt gepubliceerd blijkt dat de incidenten uit 2021 scholen heeft wakker geschud. Hogescholen hebben maatregelen genomen om de leeromgeving veiliger te maken. Zoals de aanwezigheid van vertrouwenspersonen en het verbeteren van meldprocedures. Maar om nieuwe incidenten in de toekomst te voorkomen zijn nog wel extra stappen nodig.
Cultuurverandering nodig: 'ga in gesprek'
Een structurele aanpak ontbreekt. Het gesprek over veiligheid, normen en waarden wordt nog te weinig gevoerd op de hogescholen, zegt Lotte Veenstra, inspecteur hoger onderwijs en projectleider van het onderzoek.
Zo heerst er bij sommige docenten nog steeds de oude norm dat je studenten eerst moet afbreken en vervolgens weer moet opbouwen, hoort Veenstra. "Scholen zijn het erover eens dat deze werkwijze niet meer van nu is. Maar niet alle docenten gaan al mee in de nieuwe cultuur. Daarom is het belangrijk om het gesprek met elkaar aan te gaan."
Grensoverschrijdend gedrag tijdens de studie kan een hele carrière beïnvloeden. "Er zijn veel gastdocenten die je later weer tegenkomt in je werkende leven en die kunnen je carrière maken of breken", zegt Veenstra. Daarom moeten scholen risicoanalyses opstellen en maatregelen beter monitoren en evalueren.
Scholen hebben volgens de inspectie nog een lange weg te gaan om herhaling te voorkomen. Dit geldt niet alleen voor het mode- en kunstonderwijs, maar voor het hele hoger onderwijs. Want ook daar zijn signalen. "Het is een taak voor het hele hoger onderwijs en de hele samenleving om hier aandacht aan te besteden."
