Premier Rutte en vicepremier Sigrid Kaag hebben een stevige clash gehad in een overleg over het bedrijfsleven en Europees geld. Dat vertellen verschillende betrokkenen aan de politieke redactie van RTL Nieuws. Een discussie leidde tot een woedeaanval van de premier en het weglopen van Kaag, waarna Rutte excuses heeft aangeboden.
Afgelopen week hadden Rutte en verschillende ministers een vooroverleg van de ministerraad over Europese zaken, een zogenoemde 'onderraad'. Op de agenda stonden de plannen voor een Europees miljardenfonds om bedrijven te subsidiëren. EU-landen willen graag een vuist maken tegen de Verenigde Staten, want de Amerikaanse president Biden heeft al een miljardenfonds aangekondigd.
Europese fondsen en vestigingsklimaat
In een eerste versie van een document werd gesproken over 'nieuwe fondsen', wat betekent dat Nederland meer geld moet betalen of in Europees verband moet lenen om zo'n fonds te vullen. Tegen nieuwe leningen of meer geld uit noordelijke landen verzet Rutte zich al een tijdje, terwijl D66 daar weinig moeite mee heeft.
De discussie leidde tot een woedeaanval van de premier over het bedrijfsleven en het vestigingsklimaat. Werkgevers klagen al langer over het kabinetsbeleid: de lasten zijn fors verhoogd en grote bedrijven dreigen te vertrekken. Dat gevoel verwoordde Rutte ongezouten tegen Kaag.
Tijdens de woedeaanval zou Rutte zelfs hebben gezegd dat ze 'erin kon zakken' of soortgelijke bewoordingen. Kaag liep weg. Een ambtenaar kwam haar tas halen die ze had laten staan. Daarna kwam Rutte tot inkeer. Kaag kwam terug en Rutte heeft in de vergadering zowel aan Kaag als alle andere aanwezigen zijn excuses aangeboden.
Volgens betrokkenen was de clash 'fel' en 'stevig', maar leidde het niet tot crisissfeer in de top van het kabinet. "Zand erover en verder", aldus een bron. Een hoge bron in het kabinet spreekt nadrukkelijk over 'een misverstand'.
Verschil in karakters
De verhouding tussen Rutte en Kaag is niet altijd even makkelijk. Het is een verschil in karakters, schetsen betrokkenen. Kaag is zeer stellig in discussies en legt haar standpunt als de enige mogelijke optie op tafel, zien bronnen. Dat kan knetteren in discussies, ook met Rutte. De premier is een ander mens: Rutte staat bekend als uiterst buigzaam en soepel, tot de woede-uitbarsting begint.
De woede-uitbarstingen van Rutte zijn al jaren bekend en berucht in Den Haag. "Hij gaat regelmatig uit zijn plaat", zegt een bron. Rutte kan snel boos worden, maar gaat dan ook weer diep door het stof, om de relatie goed te houden.
Migratie
Een ander onderwerp dat voor spanning zorgt, is de migratieaanpak. Premier Rutte probeert al wekenlang in Europees verband afspraken te maken om de asielinstroom te beperken. Half februari is een speciale EU-top op verzoek van Rutte, deels over migratie. Maar volgens ingewijden ziet Kaag de migratie-problematiek als een Haagse kwestie. Die houding zorgt weer voor frustratie aan VVD-zijde.
Bij D66 verwacht men dat Ruttes EU-top 'weinig concreets' gaat opleveren over migratie en wijzen ze er fijntjes op dat Frankrijk en Duitsland het vooral gaan hebben over de economische agenda.
Al langer irritaties
"De ruzie tussen Rutte en Kaag is opvallend, maar heeft vooralsnog geen verdere politieke consequenties", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Maar het is van belang: de verhoudingen in de top van het kabinet zijn bepalend voor het functioneren. Bij andere coalitiepartijen, VVD, CDA, ChristenUnie merkten we in december al irritatie over de opstelling van D66'ers. Dat proef je ook een beetje terug in deze clash tussen Rutte en Kaag.
"Het zal vast niet de laatste ruzie zijn, want het kabinet en coalitie gaan een stormachtige periode tegemoet. Bij de komende Provinciale Statenverkiezingen wordt verlies verwacht. Ondertussen moet men het eens worden over hoe een miljardengat in de begroting moet worden gedicht en extra klimaatmaatregelen. Ook wacht een discussie over migratieaanpak in eigen land. Dat zijn onderwerpen die de stabiliteit van dit kabinet kunnen bedreigen. Deze clash is snel bijgelegd, maar de verhouding tussen Rutte en Kaag zal nog stevig getest worden dit jaar."
