Het was vanochtend flink mistig op de weg. Dat kan voor gevaarlijke situaties zorgen, maar tegelijkertijd levert het ook vaak mooie beelden op. Op een paar plekken in het land waren vanochtend zelfs 'witte regenbogen' te zien. Deze worden ook wel 'mistbogen' genoemd. Vannacht was er ook sprake van stralingsmist. Maar wat zijn deze vormen van mist precies, en hoe ontstaan ze?
"Een mistboog ontstaat op dezelfde manier als een regenboog", vertelt meteoroloog Marc de Jong van Buienradar. "Als zonlicht op regendruppels valt, wordt het witte zonlicht in de druppels gesplist in verschillende kleuren."
Kleine druppels
Op die manier krijg je dus een regenboog, maar een mistboog is wit van kleur. Hoe kan dat dan? "Dat komt door de grootte van de regendruppels. Bij een mistboog zijn de druppels veel kleiner en liggen ze ook dichter op elkaar dan bij een regenboog. De kleuren overlappen elkaar hierdoor en zo ontstaat de witte kleur." Wel kunnen de randen van een mistboog kleur krijgen.
Nog een verschil met de regenboog: een mistboog is een stuk kleiner. Om een mistboog te kunnen zien moet de zon ook laag staan. De beste tijd om dus een mistboog te spotten is vroeg in de ochtend, wanneer de zon net op is, maar nog wel bezig is de mist op te ruimen.
En dat levert dan onderstaande plaatjes op:
En dan was er nog iets vanochtend waar we het over willen hebben: stralingsmist. Want daar was sprake van. Om te beginnen, wanneer is er sprake van mist? Dat is het geval als het zicht onder de 1000 meter komt. Vannacht kwam 'stralingsmist' voor.
"Mist is in principe niks anders dan een wolk die op de grond ligt", schrijft Buienradar. "Er zijn verschillende soorten mist zoals stralingsmist, advectieve mist, zeemist (of zeevlam), dooimist etc."
Kleine waterdruppeltjes blijven zweven
Stralingsmist ontstaat doordat de aarde als het ware warmte uitstraalt. Dat gebeurt het vaakst onder een heldere hemel als de temperaturen laag zijn. Door dat uitstralen van de warmte, wordt het aardoppervlak 'snachts koeler: er is immers geen zon om het weer op te warmen. En dan wordt het even technisch. De lucht boven het aardoppervlak wordt kouder en kan 's nachts minder waterdamp bevatten.
Buienradar: "Als het vochtig genoeg is en de lucht hard genoeg afkoelt, is de lucht op een gegeven moment 'vol' met waterdamp ofwel verzadigd. Niet alle waterdamp kan meer worden vastgehouden en er treedt condensatie op in de vorm van kleine waterdruppeltjes die klein genoeg zijn om te blijven zweven, de mist is gevormd."
Stralingsmist komt daardoor in de zomer niet vaak voor, omdat de lucht dan zo droog is dat er geen mist ontstaat. De ideale omstandigheden voor stralingsmist zijn volgens Marc de Jong: "Een klein beetje wind, weinig tot geen bewolking en lucht waar voldoende vocht in zit."
Vaak in het najaar
Stralingsmist komt vaker voor in de herfst en de mist kan ook steeds langer blijven hangen. Dat komt doordat de nachten steeds langer worden en het dus meer kan afkoelen, en doordat de zon steeds minder kracht heeft om de mist op te ruimen. Met name in de winter zijn er dagen dat de mist niet oplost en het de hele dag kil en grijs blijft.
