Er is mogelijk een nieuw Europees hitterecord gevestigd toen het gisteren 48,8 graden werd bij een lokaal weerstation op Sicilië. Als het World Meteorological Organization de meting erkent, is het officieel de eerste keer dat het zo heet werd in Europa. Hoe komt het zo warm en wat kunnen we nog verwachten?
Het laatste Europese hitterecord dateert van 1977, toen werd het in de Griekse hoofdstad Athene en in een stad iets verderop maar liefst 48 graden. Momenteel geldt dat nog steeds als officieel Europees record. Met door de recente metingen in Floridia sneuvelt dat record mogelijk.
Föhnwind
De temperatuur in het plaatsje liep op door de zogenoemde föhnwind. Die wind komt vooral voor in bergachtige omgevingen, zegt Buienradar-meteoroloog Maurice Middendorp.
"De lucht stijgt over de bergen, en gaat nadat die over de bergen is gekomen, weer dalen. Daarbij droogt de lucht uit en warmt het erg op. Zo is de hitte vermoedelijk bij het lokale weerstation in Floridia gekomen en werd het daar heel warm."
In het zuiden van Italië en op de eilanden Sicilië en Sardinië woeden al de hele week bosbranden. Door de droogte, de hoge temperaturen en de harde wind laaien de branden gemakkelijk op en zijn ze moeilijk te blussen.
Bekijk ook: In het Italiaanse Pescara kleurt de hemel zwart van de rook door bosbranden
Hogedrukgebied
Niet alleen in Italië is het heet. Ook Spanje en Griekenland hebben het zwaar te verduren. Volgens Middendorp valt dat te verklaren door het hogedrukgebied dat nu boven Europa zweeft.
"Het hogedrukgebied veroorzaakt een wind vanuit Afrika die de hete lucht over de Middellandse Zee transporteert. Daar zit nu heel veel warmte. In Tunesië is het nu bijvoorbeeld 50,3 graden. Dat is een landelijk record."
Een hogedrukgebied is een gebied waarin de luchtdruk op zeeniveau hoog is ten opzichte van de omgeving. Dit in tegenstelling tot een lagedrukgebied, waarin juist relatief lage barometerstanden worden gemeten. In een hogedrukgebied wordt de lucht droger en warmer, in een lagedrukgebied juist kouder en vochtiger.
Waarom het dan niet in heel Europa zo heet wordt? Dat heeft te maken met de windrichting. "De wind komt nu uit het zuidoosten, daarom worden de temperaturen zo hoog in Italië en Spanje", aldus Middendorp.
In Nederland zullen we hier de komende dagen minder last van hebben. "De komende dagen verplaatst het hogedrukgebied zich, waardoor de hete lucht vooral richting Spanje stroomt. Daar kunnen de temperaturen dan oplopen tot 47 graden."
Middellandse Zee
Maar volgens Middendorp heeft ook de Middellandse zee te maken met de extreme hitte. "Het heeft in het Middellandse Zeegebied niet zoveel geregend. Hoe droger de grond is, hoe heter het wordt. De energie van de zon wordt dan namelijk niet gebruikt om water te verdampen maar wordt omgezet in warmte."
Europa
Of we binnenkort ook naar de 50 graden gaan in Europa sluit Middendorp zeker niet uit. "Het klimaat verandert snel, in Nederland hebben we in 2019 ook een sprong gemaakt van 38 naar 40 graden."
Volgens Niko Wanders, universitair docent Hydrologie aan de universiteit van Utrecht, kan er echter nog niet gezegd worden dat de hittegolf in Sicilië te wijten is aan het klimaat. "Daar moet eerst onderzoek naar gedaan worden."
Wanders stelt wel dat de temperaturen wereldwijd stijgen door de uitstoot van CO2. "Extreme temperaturen als deze zullen door klimaatverandering dus wel steeds vaker voorkomen, ook in Europa."
"Je kunt het vergelijken met een dobbelsteen waarbij een hittegolf gelijk is aan een zes gooien. Met klimaatverandering komen er steeds meer zessen bij en is de kans dat je een zes gooit dus groter."
Toch kunnen we ons minder zorgen maken dan in delen van Amerika, waarin de temperatuur de afgelopen maanden zelfs opliep tot 54 graden. "In Europa hebben we meer zee om ons heen. Water warmt minder snel op en extreem hoge temperaturen gaan dus wat minder makkelijk," aldus Middendorp.
