Als dressuurruiters Hans Peter Minderhoud en Edward Gal in actie komen, zijn het rivalen. Als ze weer thuiskomen, zijn het partners. Ze trainen ook altijd samen, en hebben dezelfde trainer: Nicole, ooit de vriendin van Edward. Klinkt dat vreemd? Voor hen niet. "Het is geleidelijk gegaan en voelt nu heel vertrouwd."
Het is een van de bijzondere verhalen uit het leven van Hans Peter en Edward. Sinds het begin van deze eeuw zijn de twee mannen bij elkaar. Als je hun verhaal hoort, kun je denken, wat hebben zij eigenlijk niet samen meegemaakt? Op persoonlijk vlak, met hun paarden, tijdens de grootste wedstrijden: succes en geluk was er genoeg. Maar tegenslag was er ook.
Samenwerken, met het paard
Waar veel sporters deze Olympische Spelen op zichzelf zijn aangewezen, daar werken de dressuurruiters echt samen. Niet met elkaar, maar met hun paard. Ze kunnen het niet vaak genoeg benadrukken en je ziet het ook terug in de prestaties. "Je bent echt een combinatie. Je moet een klik hebben met het paard."
De achterblijvers
Hans Peter en Edward zien elkaar ook in Tokio, maar veel familieleden van sporters zijn er niet bij vanwege corona. En juist zij zijn van enorm belang in de carrières van deze topsporters.
In deze serie portretteren we de Olympiër door de ogen van hun naasten. Deze keer Hans Peter Minderhoud en Edward Gal. Dressuurruiters met een missie.
Die klik met paarden hadden beiden al vroeg in hun leven, maar Hans Peter was er nog net iets eerder bij dan Edward. Hij groeide op in Westkapelle, Zeeland. Zijn ouders hadden niets met paarden, alleen opa had een pony. Toch trok het Hans Peter zijn aandacht, en dus was het 6-jarige jongetje toen al vaak bij de manege in de buurt te vinden.
Heel serieus was het in het begin niet, en een eigen paard had Hans Peter lange tijd ook niet. Maar langzaamaan kreeg hij de smaak wel te pakken en kwam de echte liefde voor paarden naar boven. "Ik reed vaak op de paarden van andere mensen", zegt hij. "Die werden dan soms verkocht als ze goed genoeg waren."
Specialist met jonge paarden
Altijd jammer natuurlijk, als een paard wat je liefhebt, weer moet vertrekken. Maar zo werkt het wereldje nu eenmaal. En Hans Peter geldt als specialist in het opleiden van jonge paarden, iets wat hij ook deed in de tijd dat hij bij de stal van Anky van Grunsven werkte, van zijn 18de tot zijn 21ste. "Daarna ben ik voor mezelf begonnen, werd er in mij geïnvesteerd en kon ik goede paarden soms houden om op te presteren."
Edward zat pas op zijn veertiende voor het eerst op een paard. Of eigenlijk een pony, waar je tot je achttiende mee mag rijden. Die pony had hij van z'n eigen geld gekocht nadat hij verslingerd was geraakt aan het rijden, door toedoen van een vriendje van hem.
Pony werd verkocht
Op zijn achttiende werd de pony met veel pijn in het hart verkocht. Hij mocht er niet meer op rijden, dat mogen alleen kinderen, en hem houden zou te duur worden. "Ik wilde hem eigenlijk niet kwijt, maar het kon niet anders."
Er kwam een paard. Het bleek het begin van een succesvolle carrière, maar niet in de discipline die hij eerst zelf had bedacht. Want waar Edward zich eerst meer toelegde op het springen, bleek hij toch meer talent te hebben voor het dressuurrijden. "Ik viel bij het springen meteen een paar keer van het paard", vertelt hij. "Nou, dan is de lol er snel vanaf."
Het bleek een fantastische keuze. Want hoewel er in het springen veel meer geld te verdienen valt dan in de dressuur, droop het talent er bij Edward wel vanaf als het ging om dressuur. En in dat wereldje kwam hij Hans Peter tegen.
De levens van beide mannen kruisten zo rond 1994 voor het eerst. Edward (nu 51) en Hans Peter (47) reden hun eerste wedstrijden, en als je er wat van kunt, ken je de anderen in het dressuurwereldje al snel. Grote prestaties kwamen er vanaf het eind van de vorige eeuw. Een tweede plek op het NK voor Edward (1999), winst van de Grand Prix in Rotterdam in 2002 en Hans Peter won in 2001 al het WK voor jonge dressuurpaarden.
Edward was nog met Nicole
Een liefdesrelatie was het niet gelijk. Sterker nog: beide mannen hadden een vriendin op het moment dat ze elkaar leerden kennen. Maar voor Hans Peter was het al snel duidelijk. Hij wilde Edward. Zo snel ging dat bij Edward niet. Hij had al een tijd een relatie met Nicole, en kon zich een toekomst met een man nog moeilijk voorstellen.
Uiteindelijk kon het niet anders. De toekomst was met Hans Peter, het gevoel was te sterk.
"Dat was in het begin niet gemakkelijk", zegt Edward. Voor hem, maar uiteraard ook voor Nicole. Logisch, een relatie van dertien jaar beëindigen, gaat niet zomaar. Nicole is nu dus nog altijd hun coach. In de nieuwe vorm was het wel eerst wennen, maar uiteindelijk is er een hele mooie samenwerking ontstaan, beamen ze beiden. En misschien wel de belangrijkste reden dat het nu zo succesvol verloopt: "We hebben alle drie enorm veel liefde en passie voor de paarden."
Samenwerking
In 2004 gingen de mannen samenwonen, en bleven ze trainen met Nicole. Ook voor Hans Peter is dat inmiddels heel gewoon. "Ik denk dat Hans Peter misschien nog wel beter met Nicole kan dan ik", grapt Edward. Het succes heeft er in elk geval niet onder te lijden.
Het heeft geen zin om de erelijsten van beide mannen hier op te sommen. Ze zijn simpelweg te lang. Een hoogtepunt was in ieder geval het WK in Kentucky van 2010, waar Edward Gal op zijn beroemde paard Totilas twee keer individueel een gouden medaille omgehangen kreeg. Ook het Nederlands team won goud, met Edward én Hans Peter.
Bizar hoge scores
Gal en Totilas waren die jaren niet te stoppen. Ze regen titels aaneen, verbraken record na record en misschien wel belangrijker: ze behaalden scores die nog nooit waren gezien. De twee scoorden hoger dan 90 procent, ongekend in de dressuurwereld. "Hij heeft mijn carrière echt op de kaart gezet", zegt Edward.
Maar wat gebeurt er als je extreem goed presteert met een paard? Juist, dan komt er interesse. Voor jou, maar ook voor het paard. Gal en Totilas leefden op een roze wolk, maar dat bleek niet voor eeuwig.
Een paar dagen na het gouden WK in Kentucky kwam het nieuws naar buiten: Totilas werd verkocht aan de Duitser Paul Schockemöhle. De nieuwe berijder werd de Duitser Mathias Rath. Gal kon het toen amper geloven.
"Als ik er nu naar kijk, zou ik het misschien ook wel gedaan hebben", zegt Edward. Maar op dat moment werd de grond onder zijn voeten weggeslagen. Ook voor Hans Peter was het een moeilijke tijd. "Ik vond het lastig. Ik had natuurlijk niet een enorme band met het paard, maar zag het verdriet bij Edward. Hij wilde Totilas niet wegbrengen. Ik heb hem uiteindelijk op de vrachtwagen gezet."
'Edward werd er steeds mee geconfronteerd'
Daar bleef het niet bij. Totilas domineerde vanaf dat moment het nieuws. Iedere wedstrijd werd breed uitgemeten en continu bleven de vragen voor Gal maar komen. "Het hield maar aan, echt wel heftig", zegt Hans Peter erover. "Edward werd er overal mee geconfronteerd. Helemaal richting de Spelen in Londen in 2012, waar hij door de verkoop dus geen kanshebber meer was."
Mathias Rath behaalde geen aansprekende resultaten meer met Totilas, maar denk niet dat Edward en Hans Peter daar heel blij van werden. Het is voor hen wél het bewijs dat het in de dressuursport gaat om het team van ruiter en paard. "Een gouden medaille is gewoon niet te koop."
Zilver in 2008
Of Edward met Totilas goud had gewonnen, zullen we nooit weten. Maar nu was Edward in ieder geval kansloos. De zoveelste tegenvaller in de jacht op olympische medailles. In 2004 zou Edward gaan, maar werd zijn paard Lingh ziek op het moment dat de Spelen begonnen, in 2008 was Totilas nog te jong, en in 2012 verkocht. Gal deed wel mee in 2012, en behaalde brons met het team. Hij deed mee met het paard GLOCK's Undercover.
Hans Peter had toen al een zilveren plak in zijn zak. In 2008 ging hij wel naar Peking, en werd tweede met het Nederlandse team, toen ook nog met Anky van Grunsven.
En nu dan? Hoe staan de mannen ervoor? In de aanloop naar de Spelen was er vooral veel onzekerheid. Er zijn door corona weinig wedstrijden gereden en de paarden GLOCK's Toto jr. N.O.P. en GLOCK's Total US van Edward zijn goed, maar ook nog jong. Bovendien hebben ze beiden nog nooit gereisd. "Er kan van alles gebeuren tijdens zo'n vlucht", zegt Edward. "Ook al landen ze een stuk zachter dan normale vliegtuigen."
Geloof het of niet: beide paarden van Gal zijn zonen van Totilas. Het talent zit dus in de genen. En wees ook niet verrast als ook de kleinkinderen van Totilas nog eens hun opwachting zullen maken op de Olympische Spelen, want ook die worden door Hans Peter al opgeleid voor het grote werk. Hans Peter komt in Tokio in actie met GLOCK's Dream Boy N.O.P., een iets ervarener paard. Edward met GLOCK's Total US of Toto Jr..
In de ring concurrenten
Maar hoe ga je nou als geliefden én concurrenten de strijd aan tijdens de belangrijkste wedstrijd van de afgelopen vier, en nu zelfs vijf jaar? "Het wisselt, het kan wel lastig zijn", zegt Hans Peter. "Dan zijn we allebei gespannen. In de ring nemen we het dan tegen elkaar op, maar we delen wel vaak een kamer."
Praten ze met elkaar, misschien nog even succes wensen? Hans Peter: "Soms wel, soms niet. Maar we gunnen elkaar altijd het allerbeste."
Zeker tot Parijs
En dat allerbeste, dat is goud. Door corona zijn er weinig wedstrijden gereden, dus is er twijfel - bij iedereen - hoe ze ervoor staan. Gal: "Ik vind het moeilijk te zeggen wanneer ik tevreden ben in Tokio. Maar het zou heel mooi zijn als we ooit nog eens goud halen in onze carrière, of dat nou in het team is, of individueel."
Mocht het dit jaar niet lukken, dan komt er in ieder geval nog een kans. "Ja, dat zeker. We gaan zeker door tot Parijs 2024."
