De 1,5 meter-samenleving heeft grote gevolgen voor het openbaar vervoer in Nederland. Door afstand te houden is maar een kwart van de zitplaatsen beschikbaar. Om de beperkte beschikbaarheid optimaal te benutten, wordt gedacht aan een app die bepaalt of je mee mag in de trein, bus of tram.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur) bevestigde vandaag dat er aan een aantal apps wordt gewerkt. "Maar of die ook echt een oplossing kunnen zijn als landelijke app voor het reizen met het ov, kan ik niet beoordelen."
Een app waar aan gewerkt wordt is een reserveringsapp, bevestigen brancheorganisatie OV-NL en reizigersvereniging Rover. "We zien de mogelijkheden, al roept zo'n app direct duizend andere vragen op", zegt directeur Freek Bos van Rover.
'Wie krijgt voorrang?'
Op basis van prioriteit worden de beperkte stoelen in het ov aan reizigers toegewezen. Dat keuzesysteem kent een hoop bezwaren. Bos: "Wie krijgt voorrang? Mensen met een vitaal beroep, mensen zonder ander vervoersmiddel of mensen met noodzaak, zoals studenten richting een tentamen?" Het zijn ethische vraagstukken waar de belangenorganisaties geen antwoord op kunnen geven.
Rover ziet ook een aantal praktische obstakels. "Want hoe zit het met overstappen, wat gebeurt er als iedereen tegelijkertijd op maandagmorgen gaat reserveren, en wat als er een trein uitvalt?"
Op dit moment is er nog geen tekort aan vervoersplaatsen in het ov. Dat komt omdat er nu alleen noodzakelijk gereisd mag worden, waardoor slechts 10 procent van de normale hoeveelheid reizigers is overgebleven. Maar dat zal niet zo blijven als de coronamaatregelen worden versoepeld.
Volgens Pedro Peters van brancheorganisatie OV-NL is er dan niet voor iedereen plek: "Het aantal reizigers in het openbaar vervoer kan bij versoepeling hooguit een kwart bedragen van de aantallen vóór de crisis. Het kabinet moet hier keuzes in maken: wie neem je nog mee?"
De provincie Drenthe heeft al een corona-app
De NS zal de komende weken diverse maatregelen testen om het afstand houden makkelijker te maken. Op de eigen website zegt de NS te gaan experimenteren met stickers op de vloer om de 1,5 meter afstand te markeren. Ook wordt op stoelen duidelijk gemaakt waar je kunt zitten en zullen er plastic schermen geplaatst worden.
De NS start vandaag een grootschalig onderzoek naar de bereidheid van reizigers om zich vooraf aan te melden voor een treinreis. "We moeten nadenken over maatregelen die we in normale omstandigheden niet snel zouden overwegen", zegt Tjalling Smit, lid raad van bestuur van NS hierover. "Maar die brengen ook dilemma's met zich mee als het gaat om de gebruiksvriendelijkheid, gastvrijheid en privacy. En het legt een belangrijke verantwoordelijkheid bij reizigers. Het werkt alleen als iedereen meedoet."
De ov-chipkaart heeft momenteel geen functie die aangeeft of een reiziger heeft gereserveerd. Een barcode op de telefoon scannen is een alternatief, maar niet alle toegangspoorten en scanners in het ov zijn hiervoor geschikt. Veel kleine treinstations hebben überhaupt geen poortjes.
Fiasco
Reizigersorganisatie Maatschappij voor Beter OV is fel tegenstander van een dergelijke app, mede vanwege privacyzorgen en omdat niet alle mensen een smartphone hebben. "Bij de ov-chipkaart heb je altijd de mogelijkheid tot een anonieme kaart. Bij koppeling aan je telefoon vervalt dat."
Ook wijst de organisatie erop dat het nooit is gelukt om een serieuze app te lanceren die vlekkeloos werkt in grootschalig ov. "Te denken valt aan het fiasco bij pogingen de ov-chipkaart te vervangen door een smartphone."
