Nederland is niet meer het beste jongetje van de klas als het om verkeersveiligheid gaat. Amper tien jaar geleden keek de rest van Europa naar de succesvolle aanpak in Nederland. Maar door minder aandacht en geld voor verkeersveiligheid is Nederland nu één van de drie landen waar het aantal verkeersdoden sinds 2010 is gestegen.
Dat blijkt uit cijfers van de Europese Raad voor verkeersveiligheid (ETSC). Vandaag wordt tijdens de Europese dag zonder verkeersdoden aandacht gevraagd voor het terugdringen van het aantal slachtoffers van ongelukken in Europa.
Hoe verkeersveilig is Europa?
Alleen de top 12 wordt getoond. Hier vind je de resultaten van alle 32 onderzochte landen.
'Treurig feit'
Nederland zakte in acht jaar tijd van de vierde naar de elfde plaats op de Europese ranglijst van meest verkeersveilige landen. Landen als Ierland, Duitsland en Spanje zijn ons land voorbijgestreefd. Daar vielen vorig jaar in verhouding met het aantal inwoners minder verkeersdoden volgens ETSC.
"Het is een treurig feit", constateert directeur Peter van der Knaap van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). "Achter die ranglijst zit veel leed. Als we erin waren geslaagd om die hoge plek op de ranglijst vast te houden, had dat heel veel mensenlevens gescheeld."
Volgens Van der Knaap is er in Nederland sprake van minder prioriteit. Als voorbeelden noemt hij de afname van politiecontroles en bezuinigingen op de snelwegverlichting. Ook worden 30-kilometerzones steeds vaker goedkoper en dus onvolledig ingericht, waardoor auto’s nog altijd te hard kunnen rijden.
Verschil verkeersdoden 2010-2018
Twijfelachtige eer
Met Malta en Zweden heeft Nederland de twijfelachtige eer dat het de enige Europese landen zijn waar ten opzichte van 2010 meer verkeersdoden zijn gevallen, blijkt uit de ETSC-rapportage. In alle andere landen daalde het aantal. Zo wist Noorwegen het aantal verkeersdoden zelfs te halveren.
Dat is in lijn met het doel van de Europese Unie. Dat wil dat het aantal Europese verkeersdoden in 2020 ten opzichte van 2010 gehalveerd is. De bijdrage van Nederland aan dat doel lijkt dus zeer beperkt.
Onveilige keuzes
De SWOV trok de afgelopen jaren meerdere keren tevergeefs aan de bel om de neergang te stoppen. Terwijl de ambitie van het kabinet werd aangepast van 500 verkeersdoden in 2020 naar het symbolische aantal van 0, bleven volgens deskundigen de daden daarbij achter.
Zo kozen wegbeheerders en het kabinet niet altijd voor maatregelen die de verkeersveiligheid ten goede komen. Als voorbeeld noemen deskundigen het verhogen van de maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur. Een maatregel waarbij verkeersveiligheid volgens hen een ondergeschikte rol speelt.
Minder aandacht, minder geld
Niet alleen zijn er verkeerde keuzes gemaakt. Ook is er minder budget beschikbaar, stelt Bert van Wee van de TU Delft. Zo ging in 2011 4,7 procent van de rijksuitgaven (11 miljard euro) naar het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In 2018 was dat gedaald naar 3,4 procent (8 miljard euro).
Hoewel dat ministerie over meer gaat dan alleen veiligheid op de weg, ziet de hoogleraar transportbeleid een parallel. "De trend ligt in lijn met de dalende belangstelling voor verkeersveiligheid."
Nieuwe prioriteiten
De hoop is nu gevestigd op een nieuw ambitieus plan, Verkeersveiligheid 2030. Daarin moeten maatregelen worden genomen om de neerwaartse spiraal te doorbreken. Veel aandacht zal er zijn voor fietsers en ouderen. Twee kwetsbare groepen, die in Nederland ten opzichte van veel andere Europese landen oververtegenwoordigd zijn.
De deskundigen wachten in spanning af. "De plannen zijn weer ambitieuzer, maar dat moet zich nog wel vertalen naar concrete acties", zegt Van Wee. Volgens Van der Knaap hangt het af van de prioriteit die het kabinet wil geven aan de doelstelling van 0 verkeersdoden. "Als je echt wilt, kun je ver komen."
SWOV zelf heeft een plan klaarliggen, waarbij tot 2050 een totaalbedrag van 15 miljard euro moet worden vrijgemaakt. Van der Knaap: "Als je bedenkt dat de kosten voor verkeersongevallen op dit moment 14 miljard per jaar bedragen, dan is 15 miljard in 30 jaar volgens mij een goede investering."
Zoek het op
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vertaalt de meest interessante data naar trends, interactieve tools, graphics en kaarten.
Bekijk alle artikelen op de overzichtspagina van Zoek het op of druk op 'Volgen' om automatisch op de hoogte te worden gehouden van nieuwe artikelen.
