129 zwembaden en sauna’s in Nederland zijn in de afgelopen drie jaar op de vingers getikt wegens gebrekkige hygiëne en veiligheid. Ze gingen keer op keer in de fout en kregen daarom een dwangsom opgelegd. Bij de meeste baden was de waterkwaliteit niet op orde. Daar kun je flink ziek van worden.
Dat blijkt uit een inventarisatie van RTL Nieuws. Het toezicht op zwembaden is een taak van provincies. Een last onder dwangsom is samen met sluiting van een bad één van de zwaarste sancties die zij op kunnen leggen. Dat gebeurt alleen als baden herhaaldelijk de regels overtreden.
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vond in honderden inspectierapporten in totaal 129* zwembaden, vakantieparken, sauna's en zorginstellingen die tussen 2016 en eind 2018 zo'n dwangsom kregen. Het bedrag daarvan kan oplopen tot enkele tienduizenden euro's.
Jalyssa (4) werd ziek door een vies zwembad
Diarree, braken en huiduitslag
Wanneer een zwembad de hygiëne, lucht- en waterkwaliteit niet op orde heeft, kan dat leiden tot gezondheidsproblemen. Dat het mis kan gaan, bleek begin augustus. In een zwembad op vakantiepark Droomgaard in Kaatsheuvel raakten zo'n twintig kinderen onwel. De klachten varieerden van diarree en braken tot irritatie aan de ogen en huiduitslag.
Het zwembad werd gesloten en kon pas dagen later weer open, nadat zowel de water- als de luchtkwaliteit weer aan de wettelijke normen voldeden. De directie van het vakantiepark spreekt van 'botte pech' en laat weten dat zich sinds de reparatie geen problemen meer hebben voorgedaan.
'De putjes in de groepskleedruimtes zijn er vies en ze stinken. Deze liggen vol met haren en slijmerige substanties. Tevens liggen er dode vliegen in de vensterbank bij het wedstrijdbad.'
- passage uit inspectierapport
Vervuild zwembadwater
Het merendeel van de 129 badinrichtingen die de afgelopen jaren op de vingers zijn getikt, kreeg een dwangsom vanwege aanhoudende problemen met de waterkwaliteit. Zo werd bijvoorbeeld regelmatig te veel chloor, zweet en urine in het zwembadwater gevonden en werden onvoldoende maatregelen genomen om ziekteverwekkers uit het water te houden.
Wie een publiek zwembad heeft, is verplicht om dagelijks meerdere keren het water te controleren. Ook moet maandelijks een monster van het water worden onderzocht door een onafhankelijk laboratorium. Sommige zwembaden verzuimden dit te doen de afgelopen jaren, ondanks herhaalde waarschuwingen van de provincie.
Hardleers
Nederland telt duizenden zwembaden. In dat opzicht lijken 129 hardleerse overtreders niet veel. Toch is volgens zwembadexpert Marcel Pel van wateradviesbureau Xigna elke dwangsom er één te veel. "Je krijgt pas een dwangsom als je het continu niet op orde hebt, dan heb je het echt te bont gemaakt."
Dat de wet op het gebied van waterkwaliteit keer op keer wordt overtreden door veel van deze zwembaden, kan leiden tot gezondheidsproblemen bij zwemmers. Dat blijkt uit een analyse van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement.
Gezondheidsrisico's slechte waterkwaliteit
'Weinig kennis'
Zwembadexpert Marcel Pel denkt dat veel overtredingen komen door een gebrek aan kennis. Hij ziet het ook in de dagelijkse praktijk. "Ik heb een keer een test gedaan bij een whirlpool in een hotel. Daar zat veel te veel chloor in, bijna 30 milligram per liter. Als je daar met een rode zwembroek in gaat, kom je er met een witte weer uit, dus je kunt wel voorstellen dat dat ook voor huidirritatie kan zorgen."
Pel benadrukt dat dit een extreem voorbeeld uit zijn eigen ervaring is. Maar meer scholing zou volgens hem wel kunnen helpen het aantal zware overtredingen terug te dringen. "Een zwemwaterinstallatie onderhouden is echt een vak."
Waar kun je zelf op letten?
Hoe kun je zo veilig en hygiënisch mogelijk zwemmen? Vijf tips van de zwemexperts van Xigna.
1. Loop altijd op slippers in het zwembad
Er zitten altijd schimmels op de vloer. Door slippers te dragen bescherm je niet alleen jezelf, maar ook anderen.
2. Ga plassen op het toilet
Het lijkt voor de hand te liggen, maar toch wordt er regelmatig te veel urine van bezoekers in het zwemwater gevonden.
3. Ga douchen voor het zwemmen
Viezigheid in het water komt vooral van zwemmers zelf. Zwembadhouders moeten ervoor zorgen dat die viezigheid bestreden wordt, maar als bezoeker kun je daar flink aan bijdragen door voor het zwemmen te gaan douchen. Zo spoel je mogelijke schadelijke stoffen van je lichaam en komt dit niet in het water.
4. Als je niet naar de bodem kunt kijken, ga dan niet zwemmen
Het gebeurt maar zelden dat het zwembadwater zo troebel is dat je er niet doorheen kunt kijken. Maar als dat het geval is, blijf dan uit het zwembad. Het is een indicatie voor vervuild water.
5. Heb je twijfels over de waterkwaliteit? Vraag je zwembad
Ook als het water goed doorzichtig is, kan er iets mis zijn. Als leek kun je dat niet zien. Twijfel je over de waterkwaliteit of veiligheid in het zwembad? Vraag dan bij het zwembad naar de laatste inspectierapporten en monsteruitslagen. Soms hangen ze ook op een prikbord in het zwembad. Mocht je zwembad geen duidelijkheid geven, dan kun je ook aankloppen bij de provincie of omgevingsdienst in je regio. Zij zijn verantwoordelijk voor het toezicht.
*De namen van de bewuste zwembaden noemen wij niet. De inspectierapporten lopen tot 2018, de actuele situatie kan afwijken.
