Omdat Buurtzorg niet voldoet aan de code voor goed bestuur van zorgaanbieders, dreigt de thuiszorgorganisatie haar lidmaatschap van branchevereniging Actiz te verliezen. Onlangs oordeelde een arbitragerechter dat er bij Buurtzorg nog steeds sprake is van de schijn van belangenverstrengeling.
Die uitspraak is een nieuwe klap voor de reputatie van het populaire Buurtzorg, dat sinds de oprichting in 2006 uitgroeide tot een thuiszorgorganisatie met een omzet van ruim 400 miljoen euro en 13.500 werknemers.
Vorig jaar onthulde RTL Nieuws het bestaan van geldstromen tussen de met publiek zorggeld gefinancierde Stichting Buurtzorg en commerciële privébedrijven, waarin de oprichter en topman van de thuiszorgorganisatie Jos de Blok belangen bezit.
Rookgordijnen
Omdat de geldstromen waren omgeven met rookgordijnen, was de precieze omvang ervan niet te achterhalen. Wel was duidelijk dat Buurtzorg minstens één miljoen euro betaalde aan de commerciële bedrijven van De Blok, en geld had uitgeleend aan zijn buitenlandse privébedrijven.
Branchevereniging Actiz blijkt naar aanleiding van de onthulling naar het Scheidsgerecht Gezondheidszorg te zijn gestapt, om een oordeel te vragen of haar lid Buurtzorg zich houdt aan de Governancecode Zorg. Die moet waarborgen dat zorginstellingen op een juiste manier worden bestuurd.
Schijn belangenverstrengeling
Die code schrijft voor dat er bij zorginstellingen géén schijn van belangenverstrengeling mag bestaan. Naleving van de code is een eis voor het lidmaatschap van de branchevereniging.
Bij Actiz, dat onder voorzitterschap staat van voormalig minister van Economische Zaken Henk Kamp, zijn bijna vierhonderd Nederlandse zorginstellingen waaronder Buurtzorg aangesloten.
Code geschonden
Volgens Buurtzorg voldoet de thuiszorgorganisatie wel aan de code. Maar het Scheidsgerecht Gezondheidszorg kwam onlangs tot een ander oordeel.
Uit een recent openbaar geworden uitspraak blijkt dat de arbitragerechter vorige maand heeft geconcludeerd dat er bij Buurtzorg nog steeds de schijn van belangenverstrengeling bestaat, en dat de thuiszorgorganisatie daarmee de code gezondheidszorg heeft geschonden.
Het Scheidsgerecht stelt klip en klaar dat de situatie waarbij De Blok bestuurder is van Buurtzorg en tevens aandeelhouder van commerciële privébedrijven waarmee de thuiszorgorganisatie zaken doet, de schijn van belangenverstrengeling oplevert. "Heel kort door de bocht gezegd: hij contracteert, indirect, met zichzelf", aldus de uitspraak.
Tekortschietende maatregelen
Volgens de arbitragerechter heffen de maatregelen die Buurtzorg begin vorig jaar heeft genomen, die schijn van belangenverstrengeling niet op.
Na aanleiding van een conflict met de Belastingdienst over de verwevenheid tussen de zorginstelling en de commerciële bedrijven, wijzigde De Blok begin vorig jaar de bestuursstructuur van zijn bedrijven. Sindsdien moeten ook de toezichthouders van Buurtzorg nadrukkelijk toestemming geven voor betalingen aan zijn privébedrijven. Maar volgens het Scheidsgerecht voldoet de thuiszorgorganisatie daarmee nog steeds niet aan de code.
Consequenties
Grote vraag is nu wat de consequenties van de uitspraak van de arbitragerechter zijn. Omdat naleving van de code een eis is voor lidmaatschap, moet er iets gebeuren.
Het is mogelijk dat de Actiz Buurtzorg uit de vereniging zet, of dat Buurtzorg de eer aan zichzelf houdt en er zelf uitstapt. Ook kan Buurtzorg de schijn van belangenverstrengeling opheffen. Daarvoor moet De Blok of opstappen als topman, of zijn belangen in de commerciële privébedrijven verkopen.
"Dat zijn inderdaad wel zo'n beetje de opties", bevestigt Arnoud Aikema, voorzitter van de Raad van Toezicht van Buurtzorg. "Wij moeten nu eerst binnen de organisatie bepalen welke kant wij op willen. Het is lastig om daar op vooruit te lopen, omdat wij eerst moeten bepalen wat in belang is van Buurtzorg en haar patiënten. Want dat is toch waar we het allemaal voor doen."
