De kans is groot dat je profielen hebt bij techbedrijven zoals Facebook, Google en Apple. En dat je ook steeds meer spullen niet meer fysiek bewaart, maar bij een van deze bedrijven in de cloud. Handig, want het scheelt veel ruimte in huis en is overzichtelijk. Maar lang niet iedereen staat stil bij wat er met die spullen gebeurt als je overlijdt.
In tegenstelling tot alle fysieke spullen, zijn er problemen met het erven van een onlineaccount. Daarom doet het grootste verband van notarissen in Nederland vandaag een oproep. Zij willen dat het erfrecht wordt aangepast.
Aanpassen wet
Docent erfrecht aan de Radboud Universiteit, en tevens Directeur van Netwerk Notarissen Lucienne van der Geld: "Als je overlijdt, moeten alle digitale data over kunnen gaan op de erfgenaam, net zoals bij je stoffelijke goederen."
Daar moet dan nog wel de wet voor aangepast worden, niet alleen in Nederland maar ook in Europees verband. Nu is het namelijk vaak zo dat een onlineaccount niet overdraagbaar is. Dat betekent dat je bijvoorbeeld je inloggegevens wel kunt achterlaten bij een erfgenaam, maar officieel mag die persoon niet op dat account inloggen en dingen aanpassen, zoals het account verwijderen.
Algemene voorwaarden
Je kunt nu al wel bij de meeste bedrijven regelen dat een account wordt verwijderd na overlijden, meestal door het aanleveren van een overlijdensakte. Maar als iemand online bijvoorbeeld veel foto's, video’s of administratie heeft opgeslagen, kun je daar vaak niet bij. Dit ligt aan de algemene voorwaarden van die diensten. Je kan die data opvragen, maar dat is vaak erg lastig.
"Vergelijk het met een verzameling foto's of brieven die vroeger in de kast lagen bij mensen thuis", vertelt Van der Geld. "Die worden ook door de erfgenamen geërfd. Nu kan het zo zijn dat de spullen die jij online op hebt geslagen, onbereikbaar worden voor je nabestaanden."
Wat kan je nu al doen?
- Zorg dat je een lijst maakt van al je onlineaccounts, met de inloggegevens. Bewaar deze goed, in een fysieke of digitale kluis, of bij je notaris.
- Bepaal wie er toegang moet krijgen tot je accounts.
- Bedenk per account wat je er mee wil als je overlijdt.
- Bij Google kan je via inactiviteitsvoorkeuren aangeven wat er moet gebeuren als je overlijdt. Hierin kan je ook aangeven dat deze persoon ook toegang krijgt tot bepaalde data in je Google-account.
- Facebook heeft een vergelijkbare functie. Hierin kan je mensen aanstellen die je pagina de 'herdenkingstatus' kunnen geven. Zij kunnen je account alleen niet verwijderen. Als je dat liever hebt, kun je dat ook aanvinken.
Niet tastbaar
"Dit gaat over ons allemaal", vertelt Van der Geld. "We regelen al veel, je testament, je uitvaart, wat je nalaat aan je erfgenamen, maar nog bijna niets over onze digitale nalatenschap." Begrijpelijk, geeft ze toe. "Je erfenis regelen is al niet leuk, en een digitale erfenis is ook niet erg tastbaar. Maar het wordt wel steeds belangrijker, omdat we steeds meer online regelen."
Ze raadt daarom iedereen aan nu al na te denken wat je wil dat er gebeurt met je accounts als je overlijdt. "Bij een uitvaart moet je al zoveel regelen, dan is het fijn voor je nabestaanden als zij weten wat ze moeten doen met bijvoorbeeld je sociale media." En ze voegt daaraan toe: "Zorg dat men weet welke accounts je hebt en hoe ze toegang krijgen. En dat ze weten wat jij wilt wat er met je accounts moeten gebeuren: aanpassen, verwijderen of laten bestaan."
Nabestaanden
Een belangrijke reden om hier vooraf over na te denken, is dat het voor nabestaanden soms pijnlijk en confronterend kan zijn om een geliefd persoon die overleden is online nog tegen te komen, zegt rouwdeskundige Mariken Spuij. "Als onderzoeker en therapeut zie ik een groep die hierdoor in de verwerking vastloopt. Zij durven bijvoorbeeld niet meer op Facebook, uit angst iemand online nog tegen te komen."
