Brand- en elektrotechniekexperts maken zich grote zorgen over de sterke toename van het aantal branden met zonnepanelen. Ze slaan alarm over de slechte kwaliteit van de installatie van de panelen.
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws inventariseerde alle branden met zonne-installaties in 2018. Volgens het kennisinstituut voor de brandweer, Instituut Fysieke Veiligheid, is de situatie ernstig, en is het nu 'alle hens aan dek'.
Dramatisch installatiewerk
Het werkelijk aantal branden met zonnepanelen ligt waarschijnlijk nog stukken hoger dan de 21 in 2018, zoals je hierboven ziet. Deze cijfers worden namelijk niet goed bijgehouden, zo erkent ook een woordvoerder Brandweer Nederland. "Je ziet de toename van de branden, je ziet de risico’s in de woonomgeving toenemen", zegt Nils Rosmuller, lector aan het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV).
De precieze oorzaak van de branden is in veel gevallen nog niet bekend. De meeste onderzoeken lopen nog. Maar de acht elektrotechnische- en branddeskundigen die RTL Nieuws sprak, zeggen stuk voor stuk dat het vooral misgaat door het dramatisch slechte installatiewerk van de panelen. Nils Rosmuller van het IFV: "In diverse gevallen is het installatiewerk de oorzaak van de branden geweest."
De gevaren van zonnepanelen, zo mijd je de risico's
Regels worden niet nageleefd
"De meeste zonnepaneelinstallaties voldoen niet aan de basisvoorwaarden”, zegt Pouw Jongbloed van het Nederlands Normalisatie Instituut NEN. Die instantie schrijft voor waar elektrotechnische installaties in gebouwen wettelijk aan moeten voldoen. "Bouw- en elektrotechnische regels worden niet nageleefd door installateurs bij het plaatsen van panelen."
Jurjen Burghgraef keurt om dezelfde dan ook veel slechte installaties af. "Bij zo’n vijftig procent van de inspecties die wij doen zien we fouten en dat zijn fouten die een gevaar op kunnen leveren". Hij inspecteert zonnepaneelinstallaties voor woningbouwcoöperaties en bedrijven voordat ze worden opgeleverd. Maar dit soort opleverinspecties worden bij particulieren bijna nooit gedaan, waardoor die fouten niet aan het licht komen.
Indaksystemen gevaarlijk
Karlo Rosing van Keuring Service Nederland zegt dat bij hem soms de 'tranen in de ogen schieten' over wat hij aantreft. "Het installatiewerk is zo dramatisch slecht dat die gevaarlijk is of gevaarlijk kan worden."
Er is niet één merk of type zonnepaneel aan te wijzen als brandgevaarlijk. Maar wat wel opvalt is dat een nieuw systeem, het zogenaamde indaksysteem, de afgelopen zomer vaak in brand vloog. Hierbij fungeert het zonnepaneel ook als dakbedekking waardoor dakpannen niet meer nodig zijn.
'We hebben het systeem uitgezet'
Bij nieuwbouwwoningen worden zonnepanelen steeds vaker in het dak verwerkt. En dat gaat weleens mis. Dit jaar was het al zeven keer raak, op een totaal van 12 woningbranden met zonnepanelen.
De laatste brand was vorige week in Zwaanshoek. In de wijk Hofstede in het Noord-Hollandse dorp zijn twintig nieuwbouwwoningen uitgerust met indakzonnepanelen. De brand van vorige week was al de tweede waar de panelen met dat systeem vlam vatten. Nog geen twee jaar eerder ging het al mis bij een andere soortgelijke woning. De schrik zit er bij wijkbewoonster Tessa de Kroon dan ook behoorlijk in. "We hebben ons systeem zoveel mogelijk uitgezet, maar daarmee gaan we het niet voorkomen."
De belangrijkste kwetsbaarheden bij installaties met zonnepanelen:
- Defecte cellen in de panelen raken oververhit.
- Kabels en stekkers zijn slecht op elkaar aangesloten. Hierdoor kan er een vlamboog ontstaan. Dat is een gloeiend hete vuurbal van meer dan 1000 graden Celsius.
- De omvormer raakt oververhit. Een omvormer maakt van de zonnestroom gewone wisselstroom. Dat apparaat staat in huis en raakt oververhit bij verkeerde installatie of slecht onderhoud.
Experts zijn bang dat het nog veel vaker mis zal gaan als er niet wordt ingegrepen bij dit soort indaksystemen. De panelen liggen te dicht op de brandbare dakisolatie, zegt risico-expert Jurjen Burghgraef. "De hitte die een zonnepaneel maakt, gaat achter het paneel zitten, die kan er voor zorgen dat bijvoorbeeld het hout tot ontbranding gaat. Ook het isolatiemateriaal vat soms vlam. Ventilatie is cruciaal en daar ontbreekt het bij dit soort systemen vaak aan."
Installateurs klimmen niet op daken
Elektrotechnische installateurs zitten volgens Pouw Jongbloed ook niet te wachten om boven op daken te klimmen. "Daarom schakelen ze dakdekkers in om de panelen aan te leggen en aan te sluiten." Voor het gemak wordt dan vergeten dat een zonnepaneelinstallatie een kleine elektriciteitscentrale op je dak is, waarbij meerdere dingen mis kunnen gaan.
Het aantal zonnepanelen in Nederland is in 5 jaar tijd ruim vertienvoudigd. Er liggen er nu meer dan 11 miljoen in Nederland. En de groei gaat door. En dus zal, als er geen maatregelen worden genomen, ook het aantal branden flink toe gaan nemen, zo is de verwachting.
Oproep: zijn jouw zonnepanelen in brand gevlogen?
Heb jij zonnepanelen en zijn die onlangs in brand gevlogen? Of heeft de omvormer vlam gevat? Onze onderzoeksredactie hoort het graag! Mail naar rtlnieuwsonderzoek@rtl.nl.
©RTL Nieuws
Drie huurwoningen lopen brand-/waterschade op doordat de zonnepanelen op het dak in brand vliegen. De panelen zijn in het dak verwerkt, in de plaats dat ze boven op de dakpannen liggen. Een zogenaamd in-dak-systeem. De nieuwbouwhuizen zijn april dit jaar opgeleverd. Onderzoek naar de oorzaak van de brand loopt nog.
©RTL NIeuws
De zonnepanelen op een nieuwbouwwoning (2-onder-één-kap) zijn door brand verwoest. De brand woedde in het dak van de woning, volgens de brandweer. De panelen zijn in het dak verwerkt, waardoor er geen dakpannen nodig zijn, een zogenaamd in-dak-systeem. Binnen ontstaat er zoveel schade dat de bewoner het huis niet meer kan bewonen.
©RTL Nieuws
In het dak van een voormalige varkensschuur breekt brand uit. Op het dak liggen vijftien zonnepanelen. Wat de precieze oorzaak is van de brand wordt nog onderzocht door experts van de verzekering.
©RTL Nieuws
Een zonnepaneel op het dak van een nieuwbouwvilla vat vlam. Daarna slaat de brand over naar nog eens zeventien panelen die in het dak zijn verwerkt, een zogenaamd in-dak-systeem. De moderne villa is in 2017 opgeleverd. Er lopen verschillende onderzoeken naar de oorzaak van de brand.
