Het kabinet wil de manier waarop in Nederland landbouw wordt bedreven, radicaal veranderen. Het kiest daarbij voor een omschakeling naar kringlooplandbouw.
Dat blijkt uit een toekomstvisie die minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Visserij vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Keten sluitender maken
"Kijk, daar zijn de stallen van de buurman", wijst akkerbouwer Pieter Korst naar een boerderij een paar honderd meter verderop. Sinds een paar jaar werken hij en zijn buurman, die veehouder is, samen. Korst verbouwt een deel van zijn gewassen speciaal voor de koeien van de buren. In ruil daarvoor krijgt hij de mest van die koeien om over zijn land uit te rijden.
"Het is een kleine vorm van kringlooplandbouw, waarmee wij de keten sluitender kunnen maken", zegt hij. Het vee krijgt voedsel van om de hoek, en Korst hoeft veel minder kunstmest te gebruiken en giert met een voor hem bekend product.
Achterhaald systeem
Ook op andere vlakken werken ze samen. Zo verbouwt Korst af en toe wat gewassen op stukken grond van zijn buurman, om die vruchtbaar te houden. "We lenen ook af en toe elkaars machines. Maar dat zou met de andere akkerbouwers in de buurt hier nog gemakkelijker zijn. We hoeven dan niet allemaal vier van dezelfde enorme trekkers op het erf te hebben staan."
Als het aan het kabinet ligt, gaan boeren in de toekomst veel vaker op deze manier werken. "Het huidige landbouwsysteem er op is gericht om zoveel mogelijk te produceren tegen zo laag mogelijke kosten. Dat systeem is achterhaald", zegt minister van Landbouw Carola Schouten. "Veel boerenbedrijven staan onder grote druk vanwege te kleine marges en de aarde dreigt te worden uitgewoond."
"De boer wil beloond worden voor duurzame, veilige en hoogwaardige producten. Alleen dan krijgt hij de gelegenheid te investeren."
Verspilling, vervuiling, uitputting
De landbouw kampt met grote problemen. Werken zoals we altijd gedaan hebben, is geen optie meer, concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving eerder deze week. De huidige manier van werken brengt te veel verspilling, vervuiling en uitputting van de bodem met zich mee.
Maar boeren kunnen niet alleen veranderen, vond het Planbureau. Zij zijn maar een onderdeel van het systeem en zijn vaak nog gebonden aan (financiële) beslissingen die ze eerder gemaakt hebben. Een 'systeemverandering' is nodig, concludeerde het Planbureau.
Boer wil beloond worden
Schouten lijkt de boeren daarin tegemoet te willen komen. "De boer wil beloond worden voor duurzame, veilige en hoogwaardige producten. Alleen dan krijgt hij de gelegenheid te investeren. Daarom moeten ook banken, voedingsindustrie, supermarkten en de consument meedoen", schrijft ze in het plan.
Dat wil zeggen: minder eten weggooien en bereid zijn niet alleen meer naar de prijs te kijken. Korst noemt de nieuwe visie 'een stap in de goede richting', maar het is afwachten wat er in de toekomst allemaal echt mogelijk blijkt.
"Mijn vriendin en ik hebben geen kinderen maar het liefst zou ik dit bedrijf ook weer doorgeven aan de zesde generatie. "
Eigen richting kiezen
"Het is belangrijk dat eigen boer zijn eigen richting mag kiezen", vindt hij. "De een kiest ervoor om streekproducten lokaal aan de man te brengen, hier vlakbij zit een zorgboerderij, maar ik ken ook voorbeelden van collega’s die juist grootschaliger te werk gaan." En dat kan allemaal op een duurzame manier, wil hij maar zeggen, zolang ze van Den Haag de ruimte maar krijgen.
"Het is ook in mijn belang aan de toekomst te denken. Ik ben de vijfde generatie op dit bedrijf. Ik ben ook maar een schakel in het geheel. Mijn vriendin en ik hebben geen kinderen maar het liefst zou ik dit bedrijf ook weer doorgeven aan de zesde generatie. Grond, de bodem, is daarbij voor ons het uitgangspunt."
Schouten wil nu eerst met maatschappelijke partijen afspraken maken over de resultaten die de komende jaren bereikt moeten worden, hoe deze gemeten gaan worden en welke inzet dat van betrokken partijen vergt. Volgend voorjaar moeten die op papier staan.
