Zelf je tijd indelen, geen ellenlange vergaderingen en nooit meer in de ochtendfile. Het Nieuwe Werken: het klinkt zo ideaal. Maar is dat het ook? Drie ervaringsdeskundigen delen hun ervaringen, do’s & don’ts.
Laten we wel wezen: zo nieuw is dat 'nieuwe werken' natuurlijk allang niet meer. Het idee dat mensen niet meer per se van negen tot vijf in dezelfde ruimte hoeven te zitten om te kunnen werken, is al een tijdje gemeengoed. Talloze bedrijven hebben de afgelopen tien jaar fors geïnvesteerd om op afstand werken mogelijk te maken. En steeds meer mensen kiezen voor de vrijheid en flexibiliteit van het zelfstandigenbestaan. En gelijk hebben ze, zou je denken, want werken waar, hoe en wanneer je maar wilt: dat klinkt natuurlijk ideaal. Maar is dat het ook? Of zitten er ook minder goede kanten aan die flexibiliteit? Hoe zorg je dat je er ook echt je voordeel mee doet?
Pr- en communicatiespecialist en travel- en businessblogger Suzanne van Duijn heeft haar leven sinds begin dit jaar volledig ingericht rondom het nieuwe werken en zou nu al niet anders meer willen. Sinds ze een paar maanden geleden voor zichzelf begon, omarmt ze het bestaan van de zogenaamde digital nomads. Ofwel: mensen die met behulp van digitale middelen volledig locatie-onafhankelijk werken. 'Ik heb werk dat ik gemakkelijk op afstand kan doen, dus voor mij is het ideaal. Ik heb al een paar weken vanuit Thailand gewerkt en een tijdje vanuit Nieuw Zeeland. Het maakt niet uit waar ik zit. Als ik wifi heb kan ik aan de slag.'
'Als ik wifi heb kan ik aan de slag'
Met een dekentje op de bank
Ervaring met 'het oude werken' heeft Van Duijn genoeg. 'Maar bij al mijn banen merkte ik dat die negen-tot-vijf-constructie niet bij mij paste. Ik vind het ook gewoon niet logisch. Als je een dagje thuis wil werken omdat er veel file staat, dan wordt daar vaak nog moeilijk over gedaan. Dan denk ik: waarom zou ik kostbare uren in file verspillen, terwijl ik ook gewoon thuis achter de computer kan kruipen? En als je te grieperig bent om het hele eind naar kantoor te komen, moet je je ziek melden. Terwijl je met je laptop en een dekentje op de bank vaak prima je werk nog kunt doen. Ik vind het nu zoveel handiger dat ik zelf kan bepalen hoe, waar en wanneer ik zelf het meest productief ben. Het freelance bestaan bevalt vooralsnog heel goed, maar als het bij bedrijven wat gemakkelijker was geweest om flexibel te werken, had ik die stap misschien helemaal niet eens hoeven maken.'
'Maar om die flexibiliteit werkelijk mogelijk te maken, moeten bedrijven niet alleen hun werkomgeving aanpassen, maar ook hun mindset’, aldus verandercoach en organisatieadviseur Shanti Silos, oprichtster van inspiratieorganisatie LightWorks. En dat blijkt in de praktijk nog niet zo gemakkelijk als het lijkt. 'Dat het nieuwe werken nog niet altijd even goed lukt, komt doordat bedrijven nog teveel vasthouden aan oude structuren', legt Silos uit. 'De hele manier waarop we werken stamt nog uit het industriële tijdperk, toen er nog vooral in goederen gehandeld werd en het nodig was om ergens fysiek aanwezig te zijn om die goederen te maken, te verplaatsen of te verkopen. Maar een groot deel van de producten en diensten waarin tegenwoordig gehandeld wordt zijn niet meer tastbaar, maar virtueel. Dus in veel gevallen is het gewoonweg niet meer nodig om ergens fysiek aanwezig te zijn. Je kunt overal je werk doen. Maar we vinden het lastig om die oude structuur los te laten.'
Nieuwe denken
Vaak worden volgens Silos op het oog wel aanpassingen gedaan, maar blijft de onderliggende manier van werken hetzelfde. 'Je kunt mensen een hippe statafel en een laptop geven, maar dan ben je er nog niet. Veel bedrijven zeggen het nieuwe werken te omarmen, maar vertrouwen hun medewerkers ondertussen helemaal niet. Daarom blijven ze overal boven op zitten en alles controleren. Maar zowel werkgevers als werknemers gaan pas de vruchten plukken van het nieuwe werken, als er wordt geïnvesteerd in een cultuur van zelfleiderschap. Als medewerkers worden gestimuleerd om hun persoonlijke kracht te ontdekken en te werken vanuit vrijheid en verantwoordelijkheid. Maar daar heb je een leidinggevende voor nodig die de medewerker daarin stimuleert en faciliteert. Om de flexibiliteit werkelijk te benutten, moet je dus niet alleen het nieuwe werken omarmen, maar ook het nieuwe denken.'
'werken vanuit vrijheid en verantwoordelijkheid'
Voor Sabine Zurel, journalist, communicatieadviseur, contenspecialist én veteraan in het nieuwe werken, gaat dat nieuwe denken vooral over delen: 'Het delen van je kennis, je ervaring, je contacten, je inspiratie: ofwel geven wat jij op jouw unieke manier te bieden hebt. De tijd van concurreren, afbakenen en "ieder voor zich" is wel zo’n beetje voorbij. We leven nu in een netwerksamenleving en in dat netwerk is plek genoeg voor iedereen. Als je maar weet op wat voor manier je waarde kunt toevoegen. Het mooie is dat iedereen binnen deze netwerksamenleving met talloze korte lijntjes aan elkaar verbonden is. Je hebt geen oude structuren of formele routes meer nodig om elkaar te bereiken. Die vrijheid en laagdrempeligheid is waar voor mij het nieuwe werken om draait. Ik WhatsApp met mijn klanten, ik Facetime met ze en als ik in het weekend iets zie dat interessant voor ze zou kunnen zijn, dan stuur ik ze even een berichtje.'
Werken tijdens je vakantie
Loop je op die manier dan niet het risico dat je altijd ‘aanstaat' en eigenlijk nooit meer vrij bent? 'Dat je altijd "aanstaat", dat is in zekere zin wel zo', beaamt Zurel, 'En natuurlijk moet je af en toe kunnen zeggen: ik bel je morgen even terug. Of: ik zit lekker even een paar daagjes in Barcelona. Maar het punt is dat ik dat aanstaan sinds ik op deze manier werk nooit meer als stressvol of draining ervaar. Het komt doordat ik geen meer tijd hoef te besteden aan zaken die ik niet nuttig vind. Nooit meer iets hoef te doen waar ik niet achter sta. Als je alleen maar bezig bent met dingen die je leuk vindt, waar je goed in bent en volledig kun werken vanuit je hart, dan kom je in een soort flow. En daar krijg je alleen maar energie van.'
'nooit meer stressvol of draining'
Ook Suzanne van Duijn ziet de minder duidelijke grens tussen werk en privé niet per se als een groot nadeel van het nieuwe werken. 'Ja, je moet af en toe tegen jezelf zeggen: en nu leg ik die smartphone even weg. Maar geldt dat tegenwoordig niet voor iedereen? Ook het in elkaar overlopen van bijvoorbeeld werk en vakantie ervaart ze als digital nomad niet als nadelig. 'Het gaat om je mindset. Vriendinnen vragen wel eens: is het niet vervelend om te moeten werken tijdens je vakantie? Dan denk ik: je kunt het ook omdraaien. Is het niet heerlijk om tijdens je werk met vakantie te kunnen? Het is maar net hoe je het bekijkt.'
Volg Weekend Magazine op Facebook en Instagram. En wees als eerste op de hoogte van winacties via onze nieuwsbrief!