Hulpje in de huishouding: wat laat je je kinderen doen?

​Je kinderen laten meehelpen in het huishouden: de een vindt het vanzelfsprekend, de ander peinst er niet over. Dat bleek wel uit de reacties die we op Facebook kregen toen we ernaar vroegen. Waarom is het belangrijk om kinderen te betrekken bij het huishouden, en hoe pak je dat aan?

“Je neemt toch geen kinderen om ze aan het werk te zetten?”, schrijft Matthew in reactie op onze oproep op Facebook. “Dat riekt naar slavernij. Oké, je eigen rotzooi opruimen daargelaten. Maar laat kinderen lekker vrij.”

Mirjam is het daarmee eens. “Als ik het vraag, helpen ze heus wel, maar ze zijn druk met school en werk. Ik heb voor kinderen gekozen, dus ik doe het huishouden. Misschien ouderwets, maar ik doe het liever zelf. Vroeger thuis hoefde ik ook niet veel te doen, ze zijn jong en moeten lekker genieten en met hun toekomst bezig zijn.”

Ook Ellen vindt dat je niet te veel van kinderen moet vragen. “Allemaal klagen dat kinderen zoveel moeten op school (mogen ze gewoon kind zijn, lees je dan), maar als het uitkomt ‘moeten’ ze wel van alles thuis.... vreemd!” En zo zijn er nog enkele ouders die het maar niets vinden om kinderen huishoudelijke taakjes te geven.

‘Een stukje opvoeding’
Toch is het ‘laat-een-kind-lekker-kind-zijn’-kamp sterk in de minderheid. De meeste ouders betrekken hun kinderen wel in meer of mindere mate bij het huishouden. Chantal vindt het de gewoonste zaak van de wereld. “Met z’n allen maak je rommel en met z’n allen ruim je op.” Ze laat de kinderen bijvoorbeeld de tafel dekken, afruimen en als ze ouder zijn hun kamer opruimen, de vaatwasser uitruimen of de kliko aan de straat zetten. Zakgeld geeft ze er niet voor. Het zou normaal moeten zijn om te helpen zonder dat er iets tegenover staat, vindt ze. “Ik krijg toch ook geen geld als er gestofzuigd is of als de wc schoon is?”

'Toen ik hem vroeg de wc schoon te maken, zei hij: "Daar zijn huisvrouwen toch voor?"'

Jeanette voelde zich genoodzaakt haar 10-jarige zoon wat huishoudmanieren bij te brengen toen die het toilet na een grote boodschap ‘niet erg schoon had achtergelaten’. “Toen ik vroeg om dat schoon te maken, kreeg ik als antwoord: ‘Daar zijn huisvrouwen toch voor?’” Daarop werd zoonlief prompt de wc ingestuurd met plastic handschoenen en een emmer sop. “Poetsen maar, en anders een dag geen iPad!”

Robert is van mening dat je kind mee laten helpen ‘een stukje opvoeding’ is. “Je helpt ze zelfstandig te worden.” Als je het samen spelenderwijs doet, is het volgens hem ook nog leuk en sociaal. Ong ziet net als Robert alleen maar voordelen van kinderen laten helpen. “Wanneer kinderen zelfstandig gaan wonen, maar voor ieder ding nog mama moeten bellen, dan heb je als ouder geen zelfstandigheid bijgebracht, maar luiheid en egoïsme.” Marinka gaat haar zoontje ook laten helpen als hij oud genoeg is. “Niks mis mee, er blijft echt nog genoeg tijd over om lekker te ravotten en kind te zijn. Er zijn tegenwoordig veel te veel van die verwende koters voor wie alles wordt gedaan.”

Esmeralda was vroeger een van die ‘verwende’ kinderen en schrijft dat ze ervan baalt dat haar moeder thuis alles voor haar deed. “Het is liefde hoor, dat zeker, maar als ik nu advies aan mijn moeder dertig jaar terug kon geven, dan had ik tegen haar gezegd: laat die kids ook maar helpen af en toe. Ze gaan er niet dood van en hebben er later zeer zeker wat aan. Nu kan ik geen werkster huren en baal ik als een stekker, want ik ben het huishouden gewoon niet gewend.”

Veel ouders geven aan dat hun kinderen het bovendien leuk vinden om bij het huishouden betrokken te worden. Zoals Samantha: “Mijn kleine man is 3 jaar oud, vindt het geweldig om was uit de wasmachine te halen en op te hangen aan het wasrek, tafels schoonmaken, stofzuigen, samen de hond uitlaten, samen koken en bakken.” Ook de 3-jarige pleegzoon van Tanya steekt graag de handen uit de mouwen. “Hij vindt het helemaal geweldig om te mogen helpen met kleine huishoudelijke taken zoals stofzuigen, afdrogen, de vaatwasser in- en uitruimen, een doekje over de tafel halen, dieren verzorgen en uitlaten et cetera. Hij voelt zich dan een ‘grote stoere jongen’ en is dan ook helemaal trots als hij een complimentje krijgt.”

‘Teer punt’

Huishoudcoach Els Jacobs (53) kreeg net zulke uiteenlopende reacties toen ze in een van haar boeken een hoofdstukje wijdde aan kinderen en het huishouden. “Ik heb nog nooit zoveel reacties gehad op een onderwerp. Ze liepen uiteen van ‘hèhè, eindelijk eens iemand die zegt dat het normaal is dat kinderen een bijdrage leveren’ tot ‘kinderen moeten kinderen kunnen zijn en die belast je er niet mee’. Het is kennelijk een teer punt.”

Jacobs vindt dat de meeste kinderen te veel in de watten worden gelegd. Bij mensen die haar hulp inroepen om orde te scheppen in de huishoudelijke chaos, merkt ze ook regelmatig dat zij basale taken van huis uit niet hebben meegekregen. Daar lopen ze op latere leeftijd tegenaan. “Ze weten niet hoe ze de ramen moeten lappen of moeten dweilen. Ze hebben geen idee. Hetzelfde geldt voor koken. Vroeger was het vanzelfsprekend dat we dat thuis leerden. Ik ken weinig kinderen die nu leren koken van hun ouders, maar we verwachten wel dat ze voor zichzelf kunnen zorgen als ze op hun 18de het huis uitgaan. In mijn beleving moet het onderdeel van de opvoeding zijn. Niet voor jezelf, maar vooral omdat je kinderen er uiteindelijk een groot plezier mee doet. Het lijkt misschien alsof je ze een plezier doet met een onbezorgde jeugd, maar zo bereid je ze niet voor op hun volwassen leven waarbij ze een eigen huishouden draaiende moeten houden.”

Jong geleerd, oud gedaan
Het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn dat kinderen hun steentje bijdragen, vindt Jacobs. Om je kinderen dat mee te geven, kun je er volgens haar niet vroeg genoeg mee beginnen. Jong geleerd is tenslotte oud gedaan. “Begin op tijd. Als ze kunnen lopen en iets kunnen vastpakken, dan kunnen ze ook prima hun speelgoed op de plek terugleggen waar jij het wilt hebben. Hoe eerder je begint met die boodschap dat het normaal is, hoe meer ze zich dat eigen maken. Het is niet zo dat je je kind als een soort slaafje gaat gebruiken, maar je leert het dat het in huis een gezamenlijke verantwoordelijkheid is om het gezellig en opgeruimd te houden.”

'Zijn al je onderbroeken vies? Dan heb je pech' 

Als je te laat begint met het betrekken van je kinderen bij het huishouden, gaan ze geheid dwarsliggen. “Als je er geen tijd en energie aan besteedt, moet je niet raar opkijken als ze niet vanzelf mee gaan doen als ze een jaar of 10 zijn. Dan denk ik dat je een probleem hebt. Dan moet je ze op de een of andere manier zo ver krijgen dat ze het wel gaan doen. Je zou kunnen beginnen te stoppen met het opruimen van hun kamer en wasgoed, en het zoeken van spullen als ze die kwijt zijn. Zodat ze zelf de consequenties gaan dragen van hun acties. Zijn al je onderbroeken vies? Dan heb je pech. Niet eindeloos de hete kastanjes voor je kind uit het vuur blijven halen en alles voor ze oplossen, maar ze zelf verantwoordelijkheidsgevoel bijbrengen. Je wilt je kind leren op eigen benen te staan en zelfredzaam te worden.”

Rechten en plichten
Zelf geeft Jacobs haar tweeling bij elke verjaardag extra rechten én extra plichten. “Dan mogen ze bijvoorbeeld een half uur later naar bed, maar moeten ze vanaf dan ook hun eigen wasgoed sorteren in de wasmand, anders wordt het niet gewassen.”

Om kinderen te motiveren, helpt het volgens Jacobs om samen klussen uit te voeren. “Het is leuker als je het samen doet. Dat merk ik ook bij gezinnen waar het lekker loopt, die steken dan bijvoorbeeld elke zaterdagochtend een paar uur lang met z’n allen de handen uit de mouwen. Wij gaan thuis meestal ook met z’n allen aan de gang, en dan doen we na afloop vaak iets gezelligs, iets wat zij leuk vinden.”

Zo’n beloning in het vooruitzicht stellen kan helpen, al is Jacobs er niet zo’n voorstander van als dat zakgeld is. “Ik vind dat de boel aan kant houden onderdeel is van het leven, net als tandenpoetsen en aankleden als je naar school gaat. Dat met geld belonen, strookt niet met dat principe.”

Een andere tip: laat kinderen taakjes kiezen die ze leuk of minder erg vinden. “Vraag niet: wil je dit doen, maar: wie wil wat doen. Soms vindt de een stofzuigen vreselijk, maar de vaatwasser uitruimen niet zo erg. Je hoeft het niet eerlijk te verdelen, als iedereen maar datgene kan doen waar hij niet een enorme pesthekel aan heeft.” En: houd het afgebakend qua tijd. “Af en toe een klusje met een beperkte tijdsduur is toch niet te veel gevraagd?”

Tot slot is het belangrijk om zélf altijd het goede voorbeeld te geven. “Je kan niet verwachten dat je kind zijn schoenen in het schoenenkastje doet als je zelf je pumps onder de salontafel uitschopt en ze daar drie dagen laat liggen.”

Door Roxanne Vis