Nooit meer aan de pil: ‘Ik was er bijna niet meer geweest’

De pil is uit. Anticonceptie op basis van hormonen is steeds minder populair in Nederland. Veel vrouwen stappen over op een alternatieve vorm van geboortebeperking. Zo ook Gerda, Kim en Mandy, die reageerden op ons oproepje op Facebook. ‘Van de pil werd ik een vreselijk mens.’

Het had niet veel gescheeld of de pil was Gerda (39) fataal geworden. In de brugklas van de havo was ze zo hevig ongesteld, dat de huisarts haar de pil voorschreef. "Ik had zo veel buikpijn en rugpijn dat ik eens in de maand thuisbleef. Dat kon zo niet langer. De huisarts schreef me de pil voor, die zou helpen om de buikpijn te verminderen." Na drie, vier verschillende pillen geprobeerd te hebben, kwam Gerda uit bij Trinordiol, een zogenoemde driefasenpil die de natuurlijke verandering van de hormonen tijdens een cyclus nabootst.

'Als mijn man niet had ingegrepen, was ik er niet meer geweest'

Dit leek de oplossing voor Gerda. Ze had jarenlang nergens last van. Tot ze het op een dag heel benauwd kreeg. "Ik was 21 en al een tijdje heel moe en grieperig. Ik werkte op peuterspeelzalen, dus ik dacht eerst dat het van de kindertjes kwam. Maar het werd steeds erger. Het voelde alsof ik last had van mijn hart. Ik kreeg haast geen lucht meer." Op de huisartsenpost werden haar klachten niet serieus genomen. "Je zult wel te ruig hebben gedaan met stappen gisteravond, zeiden ze. Neem maar een paracetamolletje." Gedurende die dag voelde ze zich steeds slechter. Tot ze voor haar gevoel écht geen lucht meer kreeg toen ze met haar man in de auto zat. "Hij is plankgas naar het ziekenhuis gereden, heeft daar voor de deur geparkeerd en vanaf dat moment weet ik niets meer."

De volgende dag bleek dat ze een longembolie had. Na uitgebreid onderzoek stelden artsen vast dat ze overgevoelig was voor de hormonen uit de pil. "Mijn longslagader werd afgekneld door een bloedpropje. Ik kreeg echt geen lucht meer, ik was in levensgevaar. Nu heb ik nog 80 procent longinhoud en daar merk ik niets van, maar het had heel anders kunnen aflopen. Als we langer hadden gewacht of als mijn man niet had ingegrepen en ik niet geholpen was, dan was ik er niet meer geweest."

Sindsdien mag ze geen enkele (hormonale) vorm van anticonceptie meer gebruiken. Ook tijdens haar beide zwangerschappen, waarbij het lichaam dezelfde hormonen aanmaakt als de pil afgeeft, was er trombosegevaar. Ze moest fraxiparine spuiten om dit tegen te gaan. Haar zus, nicht en dochter blijken ook overgevoelig te zijn voor de hormonen.

Gerda vindt dat de pil te makkelijk wordt voorgeschreven aan jonge meisjes en vrouwen. "Anticonceptie is belangrijk, maar een mensenleven ook. Ik vind dat er nog te weinig gekeken wordt naar de bijwerkingen en gevolgen van het gebruik. Bij ieder meisje dat ongesteld wordt, is het: hop, aan de pil. Mijn huisarts had me niets verteld over de risico’s. Natuurlijk zit er een bijsluiter bij, maar dat zijn kleine lettertjes. De pil wordt door zoveel vrouwen gebruikt en het wordt zo makkelijk voorgeschreven, dat je denkt: het zal wel goed zijn." Bij Gerda was haar overgevoeligheid voor de hormonen makkelijk vast te stellen geweest, zegt ze. "Dat kunnen ze gewoon zien in je bloed."

'Ik bleek vier goedaardige tumoren in mijn lever te hebben' 

Ook Kim (32) belandde in het ziekenhuis als gevolg van haar pilgebruik. Op haar 16e begon ze met de anticonceptiepil Stediril, maar omdat ze daarna in rap tempo 20 kilo aankwam en vermoedde dat de pil daar iets mee te maken had, stapte ze over op de Yasmin-pil. Dat leek jarenlang goed te gaan. "Ik had wel veel last van migraine, maar dat weet ik niet aan de pil." Toen ze 30 was, kreeg ze plots zo’n enorme buikpijn en koorts dat artsen dachten aan een acute blindedarmontsteking. Maar op de echo waren vlekken te zien op Kims lever. Goedaardige tumoren, zo bleek. "Vier stuks zaten er, waarvan er eentje zou kunnen gaan bloeden." Deze adenomen zouden zijn ontstaan door de pil, dus daar moest ze van haar artsen onmiddellijk mee stoppen. "Dat was behoorlijk schrikken. Ik wist niet dat dat door de pil kon komen."

Kim is inmiddels al anderhalf jaar moeder. Sinds ze gestopt is met anticonceptie, heeft ze nergens last meer van. Haar lichaam heeft de adenomen grotendeels opgeruimd, de laatste is geslonken van 4 centimeter naar 1,2 centimeter. Ook de migraine waar ze eerder altijd last van had, is als sneeuw voor de zon verdwenen. "Ik dacht altijd dat het bij mijn menstruatie hoorde. Het was zo erg, daar kon geen pijnstiller tegenop. Maar sinds ik ben gestopt met de pil, heb ik het nooit meer gehad."

Om een ongeplande zwangerschap te voorkomen, gebruikt ze nu condooms. Verder maakt ze gebruik van een ovulatie-app om haar vruchtbaarste dagen bij te houden. "We willen nog wel een tweede kind, maar ik ben net begonnen aan mijn opleiding tot ambulanceverpleegkundige, dus het zou nu niet goed uitkomen als ik zwanger zou raken." Éen ding is zeker: aan de pil gaat ze nooit meer: "Ik voel me nu veel beter, heb meer energie, zit lekkerder in mijn vel. Ik merk echt verschil."

Niet alleen lichamelijk kan de pil bijwerkingen hebben, ook mentaal voelen vrouwen soms de effecten. Zo zeggen veel pilgebruiksters last te hebben van een verlaagd libido, depressieve gevoelens of stemmingswisselingen. Het is een vaak genoemde bijwerking in de bijsluiter van o.a. de meest gebruikte anticonceptiepil Microgynon 30 (zie kader). Ook het humeur van Mandy (29) veranderde onder invloed van de pil, zegt ze. "Toen ik de pil gebruikte, was ik een vreselijk mens. En dat is nog zacht uitgedrukt. Ik werd echt een draak. Ik weet niet wat het is, maar onder invloed van hormonen ben ik onuitstaanbaar. Sommigen hebben een kort lontje, ik heb helemaal geen lontje meer dan. Om het minste of geringste kan ik ineens compleet uit mijn stekker gaan."

'Ik stoorde me zelfs aan de ademhaling van mijn man'

Mandy slikte vanaf haar 14e de pil, Microgynon 50, omdat ze onregelmatig ongesteld was en graag een regelmatige cyclus wilde. Na zes jaar stopte ze ermee. "Ik was mezelf niet meer. Ik had echt het gevoel dat het mijn humeur beïnvloedde. Ik kon even blij zijn, en het volgende moment was ik weer mega chagrijnig."

Het pilloze bestaan noemt ze 'een verademing'. "Wát een verschil. Als ik nu weer hormonen binnenkrijg, merk ik het gelijk. Mijn man is er ook heel alert op. Na mijn eerste kind – ik was 26 – wilde ik de Mirena-spiraal proberen. Ik had ‘m ‘s ochtends om 11 uur laten zetten. Om half zeven kwam mijn man thuis, om kwart voor zeven zei hij: 'Dat ding gaat er weer uit.' Hij merkte direct dat ik weer geïrriteerd en onredelijk was. Ik merkte het ook aan mezelf. Ik vond alles weer irritant en iedereen weer vervelend, terwijl ik zelf natuurlijk heel vervelend was. Na een week heb ik dat spiraaltje weer laten verwijderen." Ook tijdens haar beide zwangerschappen hadden de hormonen dat effect. "Het ging zelfs zo ver dat ik me stoorde aan de ademhaling van mijn man."

Tegenwoordig gebruiken zij en haar man condooms als anticonceptie. "We hebben twee kinderen, dat is voor ons voldoende. Dan zit er niets anders op dan condooms. Het maakt de seks er niet leuker op, maar voor mij is er gewoon niets anders. Ja, het koperspiraaltje, maar dat hebben de huisarts en gynaecoloog me ten zeerste afgeraden. Daarvan wordt je menstruatie heviger en ik moet al medicijnen slikken om mijn menstruatie af te zwakken."

Door Roxanne Vis