In deze rubriek schrijven lezers een brief aan iemand die een belangrijke rol heeft gespeeld in hun leven, positief of negatief. Dit keer Lisa* (49). Ze schrijft een brief aan haar overleden vader, die haar jeugd tot een hel maakte.
Hoi pa,
Het is lastig om een brief aan jou te beginnen. Het liefst zou ik 'lieve papa' willen schrijven, maar jij was helemaal niet zo lief. En 'papa', zoals ik je vroeger noemde, vond ik op een gegeven moment ook meer een titel voor echt lieve vaders. Die titel verdien je niet. Ik kan je moeilijk vergeven wat je gedaan hebt, pa.
Ik weet wel dat je niet bij machte was om het anders te doen. Je was zelf opgegroeid in een gewelddadig gezin. Maar aan de andere kant begrijp ik juist daarom niet waarom je dan niet probeerde het anders te doen. Je wilde het niet zien, weigerde iedere vorm van hulp. Misschien is dat laatste wel wat ik je het meest kwalijk neem.
Toch is kwaad blijven op jou zinloos. Ik gun het je ook niet. Je hebt al een groot deel van mijn leven verpest, van de rest van mijn leven blijf je af. Ik pas ervoor om te blijven zitten met haatgevoelens jegens jou. Het zou me in de weg zitten, ik zou geen prettig leven leiden. En ik heb gelukkig ontdekt dat het leven heel mooi en liefdevol kan zijn.
'Ik heb zo vaak dorst gehad omdat je te lui was om drinken voor me te pakken'
Onze start was al moeizaam. Ik werd geboren op jouw verjaardag, toen jij net volledig afgekeurd was. Je kwam thuis te zitten vanwege je gezondheidsproblemen en mama ging dus werken. Jij werd, of je nu wilde of niet, opgezadeld met de zorg voor mij. Ik was het zesde kind, een nakomertje. Jij hield eigenlijk helemaal niet van kinderen.
Ik denk wel dat je van mij hield, maar je hield meer van jezelf. Je liet me vaak aan mijn lot over. Ik heb zo vaak dorst gehad, omdat jij te lui was om drinken voor mij te pakken. Het liefst liet je me gewoon koffie drinken uit de koffiepot die naast je stond. Dan hoefde je tenminste niet op te staan. Als ik toe was aan een middagslaapje, dan liet je me slapen onder de tafel. Gewoon, omdat je te lui was om mij naar bed te brengen.
Onder die tafel zat ik trouwens vaak als kind. Als je weer eens een uitbarsting had en schreeuwde en een van de andere kinderen in elkaar sloeg. Ik was bang. Bang voor herrie, bang voor ruzie, bang voor jou. Daarom maakte ik me als kind maar zo klein mogelijk.
'Je wapens waren altijd geladen en doorgetrokken. Vaak had je er een stuk of vier voor je liggen op tafel, meestal met de loop richting een van ons'
Op school was het niet veilig, ik was een buitenbeentje en werd gepest. Maar thuis bij jou werd het ook steeds onveiliger. In de loop der jaren ontwikkelde je een fascinatie voor vuurwapens. Je wist een wapenvergunning te krijgen en daarmee kwam een groot aantal wapens in huis, die altijd onder jouw handbereik waren.
Met die wapens had je nog meer macht en waren wij als gezin nog banger voor jou. Je wapens waren altijd geladen en doorgetrokken. Vaak had je er een stuk of vier voor je liggen op tafel, meestal met de loop richting een van ons. Zo'n beetje om de dag dreigde je jezelf en ons wat aan te doen. Wat ging er door je heen toen je je revolver op mij richtte en tegen mij zei dat je die leeg zou schieten op ons, en daarna jezelf door het hoofd zou schieten? Wat zag je in mijn ogen? Zag je de angst? Het verdriet?
'Je wapenvergunning en wapens werden in beslag genomen, maar in België kocht je gewoon illegaal nieuwe'
Ik had zo'n behoefte aan een liefhebbende papa. Ik klampte me vast aan iedere volwassene die ook maar een heel klein beetje lief voor me was. Ik was kwetsbaar en snakte naar aandacht en genegenheid. Jouw beste vriend zag dat en heeft daar schandelijk misbruik van gemaakt. Hij noemde me mooi, lief en intelligent, maar bleek andere bedoelingen te hebben. Hij misbruikte mij van mijn 11de tot mijn 13de. Wist je het? Liet je het maar begaan omdat hij jouw vriend was?
Later, toen mama het wist, eiste ze dat er aangifte werd gedaan. Jij wilde dat liever niet. Je kon je beste vriend toch niet aangeven? Maar wat was ik dan voor jou? Het deed zo'n pijn toen je mij verweet dat je door mij je vriend was kwijtgeraakt. En dat je door de stress kanker had gekregen. Dat alles mijn schuld was.
Je wapenvergunning en wapens werden in beslag genomen, maar in België kocht je gewoon illegaal nieuwe. Je werd nog agressiever dan je al was. Je bleef maar zeggen dat je je gezin zou uitmoorden en daarna jezelf.
Toen je tijdens een ruzie een pan met hete soep over mama heen wilde gooien, wilde mijn lieve broer mij en mam bij jou weghalen. Mij kreeg hij niet mee van jou. Je hield me een week lang gegijzeld. De verschrikkelijkste week van mijn leven.
'Als ik niet was gevlucht, vlak voordat de politie een inval deed, had je dan je pistool op mij en jezelf leeg geschoten?'
Je wapens lagen op tafel, geladen en wel. Je was er continu mee bezig, poetsen, richten, ontladen, herladen, en leek steeds gekker te worden. Ik was 15, voelde me aan mijn lot overgelaten. Ik wist niet of mama terug zou komen en of de rest mij zou komen halen. Ik heb die week in doodsangst gezeten en me werkelijk afgevraagd of ik het zou overleven. Als ik niet was gevlucht vlak voordat de politie een inval deed, had je dan daadwerkelijk je pistool op mij en jezelf leeg geschoten? Of had je op de politiemensen geschoten, opdat ze mij niet zouden meenemen? Wat had je gedaan?
Een paar maanden na die week ben je overleden. We hadden nog een laatste telefoongesprek. Ik heb je verteld dat ik altijd bang voor je was geweest en dat ik zo graag een lieve vader had gehad. Je sloot af met 'dag troeleke'. Die woorden, zo lief. Ik koester ze tot op de dag van vandaag. Een uur later was je dood. Een deel van me was opgelucht toen ik het hoorde. Eindelijk rust, eindelijk een nieuw leven gaan opbouwen.
De pastoor, de huisarts, juffen en meesters op school: ze wisten heus wel dat het niet pluis was bij ons thuis. Maar ze deden niets'
Jaren later, ik was al 43, vertelde een psychiater mij dat ik al jaren met PTSS liep en dat het goed was om me daarvoor te laten behandelen. Dat heb ik gedaan, pa, en nog veel meer. Ik heb therapieën gevolgd, omdat ik zeker niet zo wilde zijn als jij. Ik wilde mijn kind namelijk wel alle liefde en bescherming geven die het nodig had. En dat is gelukt. Ik heb een prachtige volwassen zoon.
En weet je wat ik ook heb gedaan, pa? Ik heb een boek geschreven, Allemaal struisvogels, samen met journaliste Marjanne van Ginkel-Vroom. Met dat boek proberen we aandacht te vragen voor kindermishandeling, jeugdzorgprocedures en de vuurwapenwet. Ik wil dat het beter wordt. Ik wil het verschil maken voor de kinderen van nu. Ik wil dat mensen die om dergelijke gezinnen heen staan, wél ingrijpen.
En dat ze niet, zoals bij ons gebeurde, hun kop in het zand steken. De pastoor, de huisarts, ouders van vriendjes en vriendinnetjes, juffen en meesters op school; ze wisten heus wel dat het niet pluis was bij ons thuis. Maar ze deden niets, terwijl we allemaal hulp nodig hadden. Wij als kinderen, mama, maar vooral jij. Als je die hulp had gekregen en nu nog had geleefd, dan was je uiteindelijk misschien wel een fijne vader geweest en een lieve opa. Dat houd ik mezelf maar voor.
'Gek eigenlijk, dat ik nog steeds smacht naar een compliment van jou'
Weet je pa, ik had zo graag deze brief aan je willen laten lezen. Ik had je zo graag willen laten zien dat ik strijd voor een goede zaak. En dan had ik het zo graag van jou willen horen: dat je inziet dat ik geslaagd ben in het leven. Dat ik onafhankelijk ben, zelfstandig, een goede moeder en best wel heel sterk. Zou je trots op me zijn geweest? Je kunt het me niet meer vertellen, maar ik blijf erop hopen. Gek eigenlijk, dat ik nog steeds smacht naar een compliment van jou.
Wellicht komen wij elkaar in een volgend leven weer eens tegen. Ik hoop dat jij dan van dit leven hebt geleerd en dan wel een lieve papa kunt zijn. Ik gun het je, en ik gun het mezelf.
Liefs, Lisa
Briefgeheim is een wekelijkse rubriek van RTL Nieuws Weekend. Hier schrijven lezers (anoniem) een open brief aan iemand die van grote betekenis is geweest in hun leven, positief of negatief. Wil je ook samen met een van onze redacteuren een brief schrijven? Mail ons dan op weekendmagazine@rtl.nl.
* De naam 'Lisa' is gefingeerd, en ook het pseudoniem waaronder haar boek is verschenen. Haar echte naam is bekend op de redactie.
