Je bent gevallen voor haar mooie billen. Voor haar ronde postuur. Of voor zijn leuke buikje. Maar wat nou als de uiterlijke kenmerken van je partner veranderen? Deze stellen maakten het mee. “Ineens zat zijn buik niet meer in de weg tijdens de seks. Maar zijn karakter veranderde ook.”
‘Een lekkere knuffelbeer van 130 kilo’. Zo zou Hannah (42) Dirk omschrijven: de man op wie ze tien jaar geleden stapelgek werd. “Ik ben altijd heel steady onder de 60 geweest”, vertelt ze. Op Dirk viel ze niet vanwege zijn gewicht of andere uiterlijke kenmerken, maar vanwege zijn karakter. “Ik hield van de persoon Dirk, van mijn veilige knuffelbeer.”
Toch had Dirk altijd moeite met zijn gewicht. Hij wilde graag slank zijn – en ook vanwege gezondheidsredenen werd het toch wel aangeraden om af te vallen. Dirk besloot een gastric bypass te nemen, waardoor hij in korte tijd zo’n vijftig kilo kwijtraakte. “Hij was nooit bezig met zijn uiterlijke vertoning, maar toen hij slank was, veranderde dat snel”, vertelt Hannah. “Ik genoot ervan om te zien hoe hij bezig was met kleding en zichzelf ontwikkelde.” Maar er waren ook nadelen. Mensen benaderden hem anders. Vonden hem opeens wel interessant, namen hem serieus. “Het geeft een flinke emotionele knauw als je je realiseert dat iedereen je de voorgaande jaren dus niet voor vol heeft aangezien.”
Veranderende partner, relatie kapot
Dirk en Hannah hebben veel over alle veranderingen gepraat. Ook zocht hij contact met ‘lotgenoten’ die hetzelfde hadden meegemaakt. “Steeds was het verhaal hetzelfde: veranderende partner, relatie kapot”, weet Hannah nog. Wat ze ook nog weet: hoe trots ze waren. Dat zij dat totaal niet zo ervoeren. “Wij stonden naar mijn gevoel juist steeds sterker samen in onze relatie.” Sterker nog: er kwam een huwelijksaanzoek, en Hannah zei ‘ja’.
Maar vlak voor hun huwelijk begon Hannah te twijfelen. Dat lag niet zozeer aan die fysieke veranderen. “Ja, hij had een ander lichaam, en mijn veilige knuffelbeer was weg, maar het was niet zo dat ik hem niet meer aantrekkelijk vond. Gelukkig had hij niet veel last van overhangend vel en zijn buik was weg. Ik had ineens een sexy kerel aan mijn zijde. Dirk was gelukkiger in zijn nieuwe lichaam en de flair die hij daardoor uitstraalde, vond ik erg aantrekkelijk. Dat merkte je natuurlijk ook in bed. Je kunt fysiek meer standjes en zijn uithoudingsvermogen verbeterde.”
'Soms zeggen mensen letterlijk tegen hun partner: "Je bent te dik." Dat is heel heftig om te horen én om te zeggen'
Toch was er die twijfel. De Grote Dag kwam dichterbij. Wilde ze wel trouwen? Was ze wel gelukkig met hem? Want Dirk was veranderd. “Ik had het gevoel dat hij meer emotioneel met anderen bezig was dan ik als prettig ervoer. Ik herkende Dirk niet meer, voelde me niet meer met hem verbonden en hij had anderen met wie hij zijn gevoelens deelde.” Ze raakten elkaar kwijt, konden elkaar niet meer terugvinden en de relatie strandde. Geen Grote Dag meer.
Moeilijk
Relatietherapeute Ziggy Sperling ziet dat vaker: als één van de twee fysiek een grote verandering ondergaat, om wat voor redenen dan ook, krijgt het stel het soms moeilijk. “Ik kom het regelmatig tegen”, zegt ze. “Dat kan bijvoorbeeld komen doordat één van de twee in de ogen van de ander niet meer aantrekkelijk is, door overgewicht of juist ondergewicht. Soms zeggen mensen letterlijk tegen hun partner: ‘Je bent te dik’. Dat is heel heftig om te horen én om te zeggen.”
Sperling probeert dan altijd terug te gaan naar wat er vóór die fysieke verandering gebeurde. “Wat is er gebeurd in de relatie waardoor mensen zo ver van elkaar zijn verwijderd, dat mensen elkaar niet meer aantrekkelijk vinden, dat ze moeite hebben zich aan elkaar te hechten?”
Vaak is het méér dan die fysieke verandering alleen. Soms laten mensen zich verslonzen, doen ze niet meer hun best voor elkaar omdat ze denken: je ziet me toch niet. Je vindt je niet mooi genoeg voor de ander, of niet belangrijk genoeg. Wat ook veel voorkomt: mensen zien zichzelf niet meer als individu – volgens Sperling ‘de spaghetti-pot’. “Je bent zo met elkaar verweven, bent zó lang samen, dat je niet meer naar jezelf kijkt als sexy persoon die ook eens een leuk lingeriesetje aan kan trekken.”
Lichamelijke verwaarlozing, afvallen of aankomen, kan ook een schreeuw om aandacht zijn. Zo van: kijk nou eens naar me! Of een manier van uittesten: zie je me ook als ik zo dik ben? Sperling: “Soms zoeken mensen onbewust op die manier naar bevestiging.”
Eenzaamheid
Wat Sperling ook vaak ziet: over- of ondergewicht is soms een reactie op eenzaamheid binnen de relatie. “Als mensen niet met elkaar praten, kunnen ze zich soms heel alleen voelen, hoewel ze toch samen zijn.” Gevolg: emotie-eten. Of juist geen hap meer door de keel krijgen. “En dan volgt vervolgens nóg meer verwijdering, omdat die fysieke verandering optreedt en er verwijten over en weer komen. Zo van: ‘Je doet nooit meer je best voor me’.”
'Hij kreeg ineens meer aandacht van meisjes. Maar het zelfvertrouwen dat hij daardoor kreeg, sloeg om in arrogantie'
Sperling stelt dat als iemands uiterlijk verandert, iemands karakter óók kan veranderen. “Dikke mensen kunnen onzekerder worden, of juist veel steviger in hun schoenen staan – letterlijk, maar ook figuurlijk. Sommige mensen dijen onbewust uit om zich wat sterker te voelen.” Mensen die heel erg afvallen, bijvoorbeeld vanwege een lichamelijk ziekte of psychische aandoening, kunnen zich juist kwetsbaarder voelen. “Ook dat doet iets met je relatie, als je ineens een kwetsbare partner hebt die ineens heel bang is om verlaten te worden.”
Arrogant
Iemand kan ook meer zelfvertrouwen krijgen, en daardoor veranderen. Dat ondervond Joselyn (23). Ze was één jaar samen met Bram. Hij hield erg van snacken en was best gezet – iets waar Joselyn nooit een probleem van heeft gemaakt. “Ik vond het prettig dat ik een leuke, gezellige jongen had.” Na hun eerste jaar samen besloot Bram dat het tijd was voor verandering. Hij wilde gaan sporten, gooide zijn dieet om. Joselyn steunde hem volledig – ze vond het goed dat hij gezonder wilde worden. Na vijf maanden was haar vriend 40 kilo lichter. Ineens was Bram een jongen van doorsnee-formaat geworden. Dat waren niet de enige veranderingen die Joselyn opmerkte. “Hij kreeg meer aandacht van andere meisjes en kreeg dit door. Het zelfvertrouwen dat hij door het afvallen had gekregen, sloeg om in arrogantie. Hij wist dat hij gewild was.”
Joselyn vond dat ‘tien keer niks’. Ja, ze vond het leuk dat hij was afgevallen en zich goed voelde, maar die meisjes gaven toch alleen maar om zijn uiterlijk? Maar ze drong niet tot Bram door. “Hij begon steeds meer om zijn uiterlijk te geven en zelfs mij te pushen om ook af te vallen! Ik ben nooit dik geweest met mijn maatje M, maar ineens was hij ervan overtuigd dat er bij mij ook wel wat af kon.” Bram raakte volgens Joselyn geobsedeerd van calorieën en zijn uiterlijk. “Echt: hij vond zijn kleding belangrijk dan zijn vriendin. Dat was het moment dat ik het heb uitgemaakt: hij was niet meer de gezellige jongen op wie ik verliefd was geworden, hij was een fitboy geworden en niet alleen zijn uiterlijk was veranderd, maar ook zijn innerlijk.”
Terug naar de basis
Om problemen tussen stellen die met een fysieke verandering kampen op te lossen, gaat Sperling terug naar de basis. “Een stel komt bij elkaar omdat het goed voelt, fijn is, omdat er bepaalde verlangens zijn. Ze zien het wel zitten samen. Maar langzamerhand verandert die overtuiging. Er komen verwijten, ruzies, emotionele angsten om elkaar kwijt te raken. De één krijgt het gevoel dat-ie er niet toe doet, of de ander krijgt juist heel veel zelfvertrouwen waardoor de partner bang is om verlaten te worden. Maar wat was dat basisgevoel? Kunnen ze dat nog terughalen?”
Zoektocht
Je moet daarbij ook naar jezelf kijken, stelt Sperling. Wát maakt het dat jij je partner niet meer wilt verwennen? Dat jij niet dat setje aan wilt doen ’s avonds, dat je fantasie nooit meer op hol slaat, dat er geen verlangen meer is? En gaat het erom dat de ander dikker is geworden, of gaat het erom dat de sleur erin is gekomen omdat je al zo lang samen bent, of omdat je samen een gezin moet runnen? Daar probeert Sperling – hoe pijnlijk ook – een antwoord op te krijgen. “Pas dan kun je samen kijken hoe je de emotionele verbondenheid én daarmee ook de intimiteit weer terug kunt brengen.”
Intimiteit
Want dat intimiteit niet hoeft te veranderen of minder hoeft te worden als een van de partners lichamelijk verandert, weet Amy (34). Tien jaar geleden trouwden zij met haar partner, Bas. Ze kregen twee kinderen. “We waren een warm, fijn en gelukkig gezin.” Tot er in 2012 een knobbel in haar borst werd ontdekt. Een heftige, preventieve operatie volgde: Amy liet haar beide borsten verwijderen. “Ik dacht toen nog: dat doen we wel even.” Een jaar later werd ze weer geopereerd: haar borsten werden gereconstrueerd en Amy was weer klaar om door te gaan met hun ‘fijne leventje’.
Douchen deed Amy het liefst met de deur op slot, en met slapen hield ze haar prothese-bh aan
Tot bleek dat haar lichaam de siliconen niet accepteerde: ze bleef vreemde klachten hebben, had pijn, was vermoeid en viel snel af. “De huid rondom mijn borsten voelde altijd koud en was gevoelloos”, vertelt ze nu. De artsen besloten de siliconen eruit te halen. “Ik vond het toen heel moeilijk om mezelf in de spiegel te zien. Je ziet twee deuken waar eigenlijk borsten horen te zitten, en ik was heel erg afgevallen, dus je zag al mijn ribben goed.”
Douchen deed Amy het liefst met de deur op slot, en met slapen hield ze haar prothese-bh aan. “Nu is dat een stuk minder, de deur kan weer open.” Dat komt omdat Amy en haar man elkaar nooit hebben buitengesloten en altijd zijn blijven praten. “Voor mijn man was het niet leuk dat mijn lichaam zo veranderde, maar vooral omdat hij wist wat het met mij deed. Hij heeft zo veel begrip voor me.”
Seks versus liefde
Ook Sperling probeert in gesprekke begrip te kweken tussen de partners. En ze probeert ze te laten inzien: ‘houden van’ en ‘aantrekking’ zijn verschillende dingen. “Mensen halen liefde en erotiek snel door elkaar. Als een man kaal is en de vrouw vindt dat niet erotisch, betekent dat níét dat de vrouw niet van de man houdt.” Sperling probeer stellen in te laten zien dat als de liefde er nog is, er voldoende veiligheid is om de erotiek weer terug te brengen. “Dan heb je samen een spannende opdracht: hoe maken we het, ondanks die kaalheid, weer leuk in bed? De man kan dan bijvoorbeeld een pruik op doen. Mensen willen vaak wel veranderen, als ze zien: mijn partner houdt van me. Als sex en liefde dan gecombineerd kunnen worden: dat is het mooiste dat er is.”
Ook Amy en haar man zijn het levende bewijs dat intimiteit meer is dan alleen maar seks. “Voor ons is het ook knuffelen, onverwacht een bosje bloemen meenemen, een complimentje geven aan elkaar, samen uiteten gaan als man en vrouw. Bovendien: als je samen oud wordt, ga je ongetwijfeld allebei veranderen. Blijf met elkaar praten over hóé je samen oud wilt worden. Dan gaat het samen lukken.”
* De namen van Hannah, Dirk, Joselyn, Bram en Bas zijn om privacyredenen gefingeerd.
