Bart Goudeseune (36) kocht van zijn spaarcenten een stuk weiland waar twee paarden op stonden te grazen. Omringd door platgeslagen akkers en industrie floreert op dat voormalige stuk gras nu een wild begroeide biodiversiteitsweide. 'Ik wil hier de bomen oud zien worden.'
Twee torenvalken zitten in de nestkast. Ze spelen met elkaar. De paarse dovenetel en paardenbloemen staan in bloei. Steenhommels en aardhommels vliegen af en aan met poten vol stuifmeel. Bart staat midden in zijn weide als we met elkaar bellen.
Zijn enthousiasme is aanstekelijk. "Kijk, een dagpauwoog vliegt voorbij. Ik hoor ook winterkoninkjes en zie een pimpelmeesje," vervolgt hij. Het is prachtig lenteweer vandaag. Bart ruikt de natuur, zegt hij, die dit voorjaar ontwaakt. "Het is een heerlijke periode. Al die kleuren, die geuren. De natuur explodeert bijna."
Al jaren droomt hij van een klein huisje met een grote tuin. Maar als alleenstaande man zonder financiële hulp van zijn ouders lijkt dit een onhaalbaar plan. "De huizenprijzen zijn hoog, zeker als je daar een flink stuk grond bij wenst."
Hij werkt als verkoper van organische meststoffen en spaart, spaart en spaart. Bart woont jaren in goedkope, gemeubileerde huurwoningen samen met vrienden, heeft amper bezittingen. Vorig jaar bekijkt hij zijn banksaldo: na twaalf jaar werken heeft hij genoeg bij elkaar gesprokkeld om het stuk weiland op een kilometer afstand van zijn huidige woning op de kop te tikken. "Als ik nu investeer in een stuk grond, kan ik de bomen die ik plant daadwerkelijk oud zien worden. Dat is zo’n heerlijk proces, daar geniet ik van."
Landschapspijn
Bart woont in Veurne, in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Een gebied met veel land- en akkerbouw en industrie. Landschapspijn, noemt Bart de omgeving. "Echt een dooie bedoening. Elke centimeter is ‘economisch nuttig’ benut. Er is geen plek voor een vogel om even in een haag te fluiten. Heel verdrietig."
Als Bart door zijn omgeving fietst, ziet hij kilometerslange kale vlaktes zonder haag of boom. "Alles is grootschalig en industrieel. Zo jammer." Vroeger, toen was het anders. Als hij de verhalen van zijn grootouders mag geloven. Het liefst wil hij terug naar die tijd.
'Vroeger vlogen overal vogels en vlinders. Er waren salamanders, amfibieën. Dat wil ik weer terug'
Er waren overal grachten vol salamanders en amfibieën. Aan de rand van de weides stonden knotwilgen en er waren nog overal ‘wilde’ hoekjes. Vogels en vlinders hadden alle ruimte. Dat wil hij weer terug. Vandaar dat weiland aan het einde van een doodlopende weg. Het is een flink stuk grond van 1,6 hectare, te vergelijken met 2,5 voetbalveld.
Vorig jaar april is de deal rond. Hij plant 25 hoogstamfruitbomen, 1285 vogel- en natuurvriendelijke struiken en bomen en legt twee poelen aan voor kikkers en padden. De meidoornhaag die om de wei staat wordt verder aangevuld met andere inheemse haagstruiken.
Kruidachtige bloemen
Maaien doet hij met de hand om het gras te verarmen zodat er meer kruidachtige bloemen kunnen groeien en het hooi laat hij op hopen liggen waardoor er veel muizen zijn, waar de torenvalken verlekkerd naar kijken.
Ook legt Bart contact met plaatselijke natuurverenigingen. Via hen redt hij elf knotwilgen van het hakmes. "De wegen in de industriezone werden verbreed. Aan mij werd gevraagd of ik interesse had in de knotwilgen die langs de weg stonden. Natuurlijk, die zijn goed voor steenuilen en de wilgenkatjes die uit de stam komen, zijn een nectarbron voor bijen."
Hij moest wel zelf het transport, de kranen en de hele verplanting regelen. De kosten: iets meer dan 1000 euro. Uit eigen zak betalen graag. "Het lijkt veel, maar uiteindelijk is dat minder dan 100 euro per boom. Kopen is duurder en nu zijn de bomen gered."
Regelmatig stuurt hij e-mails naar de gemeente met de vraag voor extra groen, of wanneer er weer plotseling bomen zijn verdwenen. Er is weinig animo voor meer natuur. "Het is gewoon meer een landbouw- en industriegebied hier."
Pluktuin
Bart is er maar mee opgehouden en steekt nu energie in kleinere buurtprojecten. Vorig jaar plantte hij samen met een andere buur een buurtpluktuin aan in de wijk. Via social media geeft hij tips en vertelt hij wanneer het tijd is bloembollen te planten in het gazon. "Ik word blij als mensen zeggen dat ze ook appelbomen hebben geplant in hun tuin."
Genieten van de rust
Bart geniet elke dag van zijn tuin. Het liefst bouwt hij er een klein huisje op zodat hij er kan wonen. Maar dat mag niet, de weide is geen bouwgrond.
Vooralsnog fietst hij elke dag na zijn werk naar zijn weide, zijn natuurreservaat, om tot rust te komen, bomen oud te zien worden en vlinders te zien vliegen.
Ook je eigen stukje natuur? Zo doe je dat!
Niet iedereen koopt een weiland van 1,6 ha en maakt daar een natuurreservaat van. Toch kan een klein stukje tuin of balkon al vele insecten helpen. "Nederlandse tuinen zijn vaak strak, maar ze mogen best wat slordiger en kleurrijker," zegt ecoloog Albert Vliegenthart van De Vlinderstichting. "Van een rommelig hoekje met paardenbloemen en madeliefjes worden veel insecten blij. Ook van het hele jaar door bloemen in de tuin."
Afwisseling
Planten en dieren houden volgens hem van afwisseling en structuur. Hoe gevarieerder een tuin, hoe beter. "Zet wat hoge en lage planten in de tuin, dan doe je het al goed. Sommige insecten leven op de grond, vlinders op kruiden en grassoorten. Een klein wilgje wordt bijvoorbeeld door veel nachtvlinders gebruikt als plant waar de rups van eet en een Damastbloem is goed voor de koolwitjes, een vlinder."
Minder last van wespen
Heb je geen idee wat je moet kopen, kijk dan in het tuincentrum of er een insect op de plant zit. "Als je hommel ziet, weet je al dat je goed zit." Hoe gevarieerder een tuin, hoe minder last van wespen in de zomer. "Als wespen het hele jaar door eten hebben, zijn ze niet meer afhankelijk van die ene dag dat jij buiten op je terras zit.” Nog een voordeel van veel groen in de tuin: het is koeler in de zomer. "Beton en stenen houden veel meer warmte vast dan gras."
