'Hoe ga ik om met mijn depressieve moeder?'

Chantal (42) heeft drie leuke kinderen en een lieve man met wie ze een fijne relatie heeft. Met wie het minder vlot loopt: haar moeder, die depressief is. "Als ik bij haar ben is ze enorm negatief, er is altijd wel een drama en ze zoekt voortdurend ruzie. Ik heb haar voorgesteld om naar een psycholoog te gaan, maar dat wil ze niet, want 'ze is toch zeker niet gek'. Dat vind ik jammer, en ik weet inmiddels niet zo goed hoe ik met haar moet omgaan. Elke keer als ik bij haar ben geweest, ben ik verdrietig. Zeker als ze ook weer eens boos op mij is. Hoe pak ik dit aan?

Psycholoog Kristel Szakály-Starke: "Je moeder aanraden om naar een psycholoog te gaan, is een eerste logische stap als je vermoedt dat je moeder depressief is. Maar zwart-wit gezien: als iemand niet wil, dan wil iemand niet. Soms kan een buitenstaander daar meer mee bereiken, want familierelaties, zeker in zo’n context, blijven ingewikkeld. Over het algemeen moet er wel iets van motivatie zijn om naar de psycholoog te gaan, anders wordt het moeilijk."

Zodra het om je kinderen gaat, ben ik wel hard: daar trek ik de grens. Zeker als je moeder zich niet fijn gedraagt of dingen zegt die pijnlijk of kwetsend kunnen zijn voor je kinderen. De eerste stap zou dan kunnen zijn dat je je moeder vertelt waar voor jou de grens ligt. Vanuit daar kun je weer verder kijken. De een reageert hier beter op dan een ander."

"Kinderen zijn geen tere zieltjes, maar ze merken ook als er spanningen zijn tussen jou en je moeder. Je hoeft ze niet aan onnodige spanning of verdriet bloot te stellen. Aan de andere kant is het voor je kinderen wel goed om een beetje leuk contact te hebben met oma. Dat is een ingewikkelde afweging.

Als ouders heel erg klagen of klachten hebben, dan draaien de rollen een beetje om. Dat is niet fijn of leuk en hopelijk is het maar tijdelijk. Het begint dan altijd met grenzen stellen. Je hoeft niet vol in discussie te gaan als je ouders klagen of negatief zijn. Als er ruzie is: op zich is het niet erg als daar kinderen bij zijn."

"Als je maar grenzen stelt en laat zien hoe je het oplost. Als je bijvoorbeeld zegt: ‘Mam, ik vind het niet prettig als je zo praat waar de kinderen bij zijn’, dan weten je kinderen dat er grenzen zijn en dat je daarvoor opkomt. Dat is anders dan dat kinderen zien dat oma van alles roept en dat moeder dat maar laat gebeuren."

Zijn er manieren om je ouders te helpen als ze niet lekker in hun vel zitten? Zeker na twee jaar na coronacrisis zijn er meer mensen negatiever en moe. Moet je dan denken: adem in, adem uit of kun je ook echt concreet dingen doen? Over vrolijke onderwerpen beginnen, gesprekken afkappen? Szakály-Starke: "We zijn de situatie allemaal zat. Even klagen is oké, maar het is wel handig om het af te bakenen. Dus je kunt het dan even over een bepaalde situatie hebben, bijvoorbeeld corona of de oorlog, maar daarna ga je het weer over andere dingen hebben."

Aandacht 

"Klagen heeft een functie. Je krijgt er een bepaalde vorm van aandacht mee. Maar te veel klagen is nooit goed. Bij mensen die veel klagen of negatief zijn, kun je kijken: wat zit daarachter. Waarom doen ze wat ze doen? Meestal is dat omdat mensen het niet naar hun zin hebben. Dat kun je aangeven. Maar het is lastig als iemand anders daar niet voor open staat. Dan kun je maar één ding doen en dat is het verder alleen maar bij jezelf houden."