Eten afhalen of thuis laten bezorgen. Het is zo makkelijk. Maar eh... is dat nou echt zo ongezond? En wat kun je dan beter kiezen, sushi, roti of een salade? We zochten het uit.
Volgens voedingsdeskundige Nanneke Schreurs ligt het bij het bestellen van eten niet aan wáár je bestelt, maar vooral aan wát je bestelt. "Bij een sushitent bestellen is niet per definitie ‘beter’ dan bij een Chinees restaurant. Overal staan gezonde en ongezonde dingen op de kaart. Het hangt volledig af van wat je kiest."
Natuurlijk is de kans op gezond eten groter bij een saladebar dan bij een friettent, al moet je ook daar opletten. Een salade die zwemt in een dikke berg saus is bijna net zo ongezond als een frietje zónder saus. Al helemaal als het een kant en klare saus betreft: "Kant en klare sauzen bevatten vaak veel suiker, zout en andere toegevoegde stoffen om de houdbaarheid te verlengen. Een goede tip is om de saus apart te vragen, dan kun je ‘m naar eigen behoefte over je salade doseren."
Daarnaast is het, bij wat voor maaltijd dan ook, altijd goed om te weten hoe deze is bereid en wat voor ingrediënten er zijn gebruikt. Het ene restaurant gebruikt veel boter of olie, het andere juist niet. Soms wordt eten gefrituurd zonder dat je dat beseft. "Falafel staat bekend als gezond, maar wordt regelmatig gefrituurd. Ook kwam ik er laatst achter dat de sojabonen van onze lokale sushitent in de frituur gaan. Dat had ik echt niet verwacht", vertelt Schreurs.
Frituur is niet alleen slecht voor je vanwege de vettigheid, maar vooral omdat bij frituren vaak plantaardige vetten worden gebruikt - deze zijn eigenlijk helemaal niet bedoeld om verhit te worden tot zo’n hoge temperatuur. Door de hitte oxideren de vetten; hierdoor ontstaan transvetten. "Zodra je deze consumeert, is dit schadelijk voor je lichaamscellen. Af en toe een frietje is niet erg. Maar eet je veel frituur, dan kunnen processen in je lichaam minder goed gaan lopen. Het is bijvoorbeeld slecht voor je immuunsysteem en ook wordt het kwijtraken van afvalstoffen tegengewerkt."
'Sushi bevat witte rijst. Daarvan krijg je sneller honger en de neiging om te blijven eten'
Haal je veel eten af, dan is het verstandig om erop te letten dat je niet te veel frituur eet, tenzij deze is bereid in kokosolie of ghii, maar die kans is erg klein. "Deze vetten zijn erg kostbaar, dus je kunt ervan uit gaan dat je eten is gefrituurd dat eigenlijk niet bedoeld is om te verhitten."
Er valt dus niet van één soort maaltijd te zeggen of deze gezond is of niet. Wel zijn er een aantal dingen waar je op kunt letten als je eten bestelt. Bestel je bij de sushitent, probeer dan niet te veel sushi in je bestelling op te nemen, maar varieer met bijvoorbeeld salades en sashimi. "Sushi bevat witte rijst. Het eten daarvan zorgt dat je bloedsuikerspiegel snel stijgt. Je lichaam doet er dan alles aan om deze weer stabiel te krijgen, waardoor je energieniveau daalt. Ook heb je sneller weer honger en ontstaat de neiging om te blijven eten."
In plaats van witte rijst kun je dan beter volkoren- of zilvervliesrijst eten, die zijn minder bewerkt en beter voor je darmen. Hoe meer bewerkt een product is, hoe meer suikers het product bevat en hoe sneller je bloedsuikerspiegel stijgt. "Hoe meer een product ontdaan is van vezels, hoe sneller de suikers je bloed in gaan hoe minder het een toevoeging is voor je gezondheid. Heeft een restaurant geen volkoren- of speltmogelijkheid op de kaart? Kies dan een ander gerecht."
Een gerecht als roti lijkt op het eerste gezicht gezond, maar dat wil nog niet zeggen dat het echt zo is. "Roti wordt vaak ook flink aangebakken in de pan. Hoeveel olie is daarbij gebruikt? En hoeveel vulling zit erin: zijn het veel groentes? Je kunt bij je bestelling altijd vragen om extra groentes of kijken of er iets anders op de kaart staat dat je dagelijkse hoeveelheid groentes kan aanvullen. Je groentes moeten de basis zijn en daar ontbreekt het vaak aan bij afhaalmaaltijden."
Waar Schreurs bij alle restaurants aanbeveelt om kieskeurig te kijken naar de producten en ingrediënten, is er één keuken waarvan ze denkt dat deze in zijn geheel gezond te noemen is: "Thais. Thaise curry’s zitten vaak vol groentes en worden ook niet met veel vet bereid, al is dit natuurlijk ook weer afhankelijk van waar je het haalt. Toch is een Thaise curry altijd vele malen beter dan pizza of een portie sushi, dus mocht je echt graag willen bestellen dan is dit een goed alternatief. Over het algemeen is Chinees eten ook vetter dan Thais."
Geen taco's, pizza of pasta
Probeer witmeelproducten te vermijden. Deze komen voor bij taco’s, tortilla’s, pizzabodems of pasta. Bij taco’s en tortilla’s is het belangrijk dat je let op de vulling of toppings: vaak gaan deze gepaard met veel kaas. Pasta’s worden snel ongezond door de sauzen, waarbij een rode saus volgens Schreurs beter is dan een witte saus. "Het liefst wil je een volkoren- of speltvariant, maar er zijn helaas maar weinig restaurants die dit aanbieden."
De ultieme tip blijft - hoe kan het ook anders - om niet te vaak af te halen en af en toe ook gewoon zelf thuis te koken met veel groentes. "In restaurants wordt eten altijd anders klaargemaakt dan je zelf zou doen. Lekkerder, maar daardoor wel ongezonder. Als je zelf thuis kookt weet je altijd precies wat er in je eten zit en dat blijft altijd de gezondste optie."
