Bewust kiezen voor je gezondheid? Dat kan op allerlei manieren. Bijvoorbeeld door te sporten, te stoppen met roken, of elke dag te mediteren. Annemiek van Helsdingen (46) uit Amersfoort volgt het paleodieet en doet er nog een stapje bovenop: ze houdt zich aan het auto-immuun protocol, wat haar helpt om weer normaal te kunnen leven na een lange periode van veel vermoeidheid en weinig kracht.
Weinig kracht en energie
Iedereen heeft weleens een dagje wat minder energie, maar voor Annemiek bleef het niet bij een dagje. Hele periodes had zij last van vermoeidheid en futloosheid. De oorzaak bleef lang uit. “Ze zeiden tegen mij dat ik er maar mee moest leren leven. Later bleek dat mijn darmen aangetast waren, doordat ik overgevoelig ben voor gluten – die ik destijds veel at. Ze brachten in zo’n grote mate schade toe aan mijn darmen, dat ik mijn voedingsstoffen niet goed meer kon opnemen. Daarnaast maakte mijn dochter gedurende mijn zwangerschap de laatste restjes calcium en andere voedingsstoffen op, die ik juist zo hard nodig had.”
Vlak na de geboorte van haar dochter in 2012, ging Annemiek onderuit. “Ik was slap, moe en viel meer dan 10 kilo af in een half jaar. Ik woog nog maar 47 kilo. Het lukte niet om de tekorten aan te vullen en ik had de hele dag honger, hoeveel ik ook at. Ik was zo verzwakt dat ik bijna niet meer kon lopen en besloot op zoek te gaan naar een oplossing toen de huisarts en verschillende specialisten er niks mee konden.”
Kennismaken met paleo
Via een vriendin maakte Annemiek kennis met paleo. “Ik was wanhopig en ben informatie gaan verzamelen. Na mijn eerste paleo-maaltijd had ik voor het eerst sinds lange tijd weer meer dan 2 uur geen honger. Dat was zo’n opluchting! Het was een begin voor mij om te kijken of ik er meer uit kon halen. Vanaf dat moment ging ik all the way. Een maand later was mijn hongergevoel volledig verdwenen. Dankzij paleo heb ik inmiddels weer een succesvol eigen bedrijf opgebouwd en is mijn energie weer terug.”
Het paleodieet is geen afvaldieet, maar een manier van eten. Aanhangers van het paleodieet gaan ervan uit dat onze voorouders vroeger zo aten en dat ons voedingspatroon sterk is veranderd in de afgelopen 100 jaar. Onze biologie is daar volgens hen eigenlijk niet goed op aangepast. “Er zitten veel koolhydraten in het huidige westerse dieet. Maar koolhydraten zijn niet je voornaamste energiebron. Bij het eten van paleo haal je je energie uit veel groenten en fruit, vlees en vis. Je richt je op het eten van (meer) gezonde vetten. Ook eet je peulvruchten, eieren en noten. Het zorgt voor een langer gevoel van verzadiging, omdat je bloedsuikerspiegel constant blijft."
Overigens zijn er ook onderzoekers die vinden dat niet alleen ons voedingspatroon, maar ook de kwaliteit van het eten is veranderd en dat eten als in de oertijd nagenoeg onmogelijk is. Vast staat wel dat het eten van groente en fruit en noden en zaden nog steeds heel goed voor ons is.
Auto-immuun protocol
Hoewel het paleodieet hielp, merkte Annemiek dat het nog niet genoeg was. Ze maakte kennis met het auto-immuun protocol van paleo; iets wat je kunt proberen als je onvoldoende vooruitgang merkt. “Ook wel het ‘eliminatie-protocol’. Hierbij wordt bepaalde voeding geëlimineerd, waarna je die voeding langzaam weer toevoegt aan je dieet en kijkt hoe jouw lichaam daarop reageert. Voor mij betekende dat ook geen eieren, noten, zaden of peulvruchten. Daarnaast eet ik niks uit de nachtschadefamilie. Het helpt mijn gezondheid enorm. Als ik ervan afwijk, krijg ik meteen last.”
Flink wennen
Van koolhydratenverbranding naar vetverbranding is voor je lijf wel flink wennen. “Sommige mensen krijgen de carb-flu. Zeker de eerste weken kunnen zwaar zijn. Processen in je lichaam moeten anders gaan lopen en dit kan voelen als een licht griepje: vermoeider en futloos. Tegelijkertijd is dat een signaal dat er iets aan het veranderen is.”
Als je strikt paleo eet, komt daar best wat bij kijken. Buitenshuis eten kan dan lastig zijn. Neem je eigen eten mee en bereid je voor. “Lees je in, zeker de eerste weken. Er zijn veel sites waar je een meal plan kunt downloaden. Zorg dat je alles in huis hebt voordat je begint. Er zijn ontzettend veel ‘paleo-proof’ recepten en je hoeft echt niet bang te zijn dat je jezelf tekort doet aan lekker eten.”
Ook belangrijk: beperk jezelf niet in de hoeveelheden die je eet. “In het begin had ik nog weleens honger omdat ik tijdens de maaltijden niet genoeg at. Ik moest dan meer groenten eten en zorgen dat er genoeg vet bij zat. Koolhydraten leven snelle energie en ook relatief veel energie. Zo geeft een boterham je veel kilojoule aan energie die je lichaam kan verbranden. Als je diezelfde hoeveelheid energie uit gekookte wortels moet halen, zal je er echt veel meer van moeten eten.”
Voeding verandert
De normen en waarden rondom voeding zijn de afgelopen 7 jaar enorm veranderd. “Hoewel het paleodieet hetzelfde is gebleven, is de manier waarop mensen met voeding omgaan tegenwoordig anders. Mensen zijn bewuster bezig met wat ze eten en wat werkt voor hun lichaam. Het aantal gluten- en lactosevrije opties is flink toegenomen.”
“Ik vind het fijn te begrijpen waaróm dingen gebeuren. Waarom kost het de eerste weken zoveel moeite? Ik ging met artsen in gesprek en zij zijn van mening dat het moeilijk is om dit dieet vol te houden. Ze vinden dat het voor veel mensen makkelijker is om een pilletje te slikken, maar in mijn geval hielp dat helaas niet. Een pilletje kan helpen bij het managen van symptomen, maar soms negeert het de oorzaak. Ik ben blij dat ik zelf op onderzoek uit ben gegaan en nu mijn eigen manier heb gevonden om gezonder te leven.”
Wat zegt de gezondheidsexpert?
Hoewel het geweldig is dat Annemiek op haar eigen manier een weg vond die haar helpt bij het verbeteren van haar gezondheid, hoeft dit natuurljk niet voor iedereen te gelden. En ook (huis)artsen kijken steeds vaker naar het belang van het voedingspatroon. Bij het paleodieet mijd je bewerkte voedingsmiddelen en dus automatisch alle voedingsmiddelen waarin veel (verborgen) suikers, zout en ongezonde vetten zitten. Volgens Eveline van de Waterlaat, diëtist en auteur van het boek ‘Nu afvallen en nooit meer aankomen’, is het paleodieet ook een eiwitrijk dieet, wat ervoor zorgt dat je snel en langer verzadigd bent.
“Doordat je minder geraffineerde suikers eet, is de kans op grote schommelingen in de bloedsuikerspiegel kleiner”, vertelt van de Waterlaat. “Als je gewend bent veel geraffineerde suikers te eten, kan het paleodieet er inderdaad voor zorgen dat jij je energieker voelt en hierdoor ook minder last hebt van een aanhoudend hongergevoel.”
“Niet iedereen die het paleodieet volgt krijgt last van de low carb flu. Daarnaast is het een dieet wat niet voor iedereen even gemakkelijk vol te houden is. Voorbereiding is erg belangrijk, waarbij het bereiden van de maaltijden vooral in het begin veel tijd kan kosten omdat het een nieuwe levensstijl is. Voor vegetariërs is het een lastig dieet, omdat je vlees eigenlijk niet mag vervangen door peulvruchten en/of zuivel. Hierdoor kun je een tekort krijgen aan onder andere vitamine B1, B12 en ijzer.”
Van de Waterlaat benadrukt dat elke vorm van uitsluiting van voedingsgroepen risico’s geeft op tekorten. “Regelmatige controle op je voedingsstatus is dus erg belangrijk bij dit dieet. Door metingen van vitaminen en mineralen in onder andere je bloed, heb je meer zekerheid of je voedingswijze ook echt in balans is. Vooral calcium, jodium en vitamine B1 en B2 zijn aandachtspunten bij het paleodieet.”
Tekort aan calcium
"Vooral een tekort aan calcium is gevaarlijk. Bij een te lage inname van calcium via de voeding wordt het calciumgehalte in je bloed op peil gehouden door calcium uit je botten te onttrekken. Doordat we een enorme voorraad aan calcium in onze botten hebben, merk je pas heel laat dat er een tekort aan calcium is. Bijvoorbeeld pas als er osteoporose (botontkalking) ontstaat. Bij osteoporose kunnen bij een geringe belasting skeletvervorming (inzakking van de wervels) of breuken optreden en dat wil je niet."
Doordat je bij dit voedingspatroon geen zuivel en geen graanproducten eet, raadt van de Waterlaat aan om voldoende calcium uit andere voedingsmiddelen te halen, zoals uit bepaalde groenten, noten, zaden, schaal- en schelpdieren. “Jodium kun je bijvoorbeeld aanvullen met een ruim gebruik aan zeegroenten (zeewieren), zeekraal, lamsoren, kelpnoedels en ei.”
Zo min mogelijk vitamineverlies
“Om zo min mogelijk vitamineverlies te hebben tijdens het koken, kun je groenten het beste in weinig water koken en niet te kleine stukjes te snijden. Daarnaast is stomen beter dan koken en vaak is dit ook nog eens lekkerder van smaak.”
Als je naast het paleodieet ook geen eieren, noten en zaden eet, is de kans op tekorten aan voedingsstoffen zeer groot. Op korte termijn zul je dit niet gauw merken, maar op lange termijn kan dit veel schade toebrengen. “Ik raad daarom altijd aan om dit soort diëten onder begeleiding van een arts of gespecialiseerd diëtist te volgen”, zegt van de Waterlaat.
“Mocht je het paleodieet willen volgen omdat je vermoedt een glutenintolerantie te hebben, laat je dan eerst goed onderzoeken door een arts. Zelfstandig glutenvrij gaan eten kan ervoor zorgen dat de diagnose coeliakie niet meer gesteld kan worden, omdat een darmbiopt van beschadigde darmen de enige officiële diagnose kan geven. Dankzij het glutenvrije dieet herstellen je darmen, dus kun je het niet meer zien.”
