18.000 tieners hebben zich vorig jaar niet laten inenten tegen meningokokken type W, een infectieziekte die onder meer hersenvliesontsteking kan veroorzaken en steeds vaker voorkomt. Arie van der Ende, onderzoeker bij het Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis, legt uit wat de ziekte inhoudt en waarom vaccineren belangrijk is.
Wat is meningokokken W?
Meningokokkenziekte is een verzamelnaam voor ziekten die worden veroorzaakt door een bacterie: de meningokok. Je kunt drager zijn van de bacterie, maar daardoor loop je nog geen gevaar. Pas als de bacterie doorzet en je besmet, kan je - in slechts enkele uren - heel erg ziek worden. Je kan dan een bloedvergiftiging of hersenvliesontsteking krijgen en dat kan dodelijk zijn.
ZIE OOK: Julie (14) overleed aan meningokokken: 'Het is moeilijk te bevatten'
Er zijn meerdere varianten van meningokokken in Nederland, maar het aantal patiënten met de W-variant neemt sinds 2015 sterk toe. In 2015 waren er 9 mensen met de W-variant, in 2016 was dit gestegen naar 50 en in 2017 naar 80. Dat cijfer zal naar verwacht in 2018 ook weer stijgen: dit jaar zijn er tot en met juni al 65 patiënten met type W gemeld bij het RIVM.
De W-variant is zo gevreesd omdat het sterftecijfer hoog is. Afgelopen jaar was dat 24 procent. Ook het percentage patiënten dat blijvende schade overhoudt aan meningokokken W is hoog: 50 procent.
ZIE OOK: 650.000 kinderen extra krijgen vaccin tegen gevaarlijke meningokokken
Hoe krijg je meningokokken?
De bacterie wordt verspreid door kleine druppeltjes in de lucht. Het kan dus al overgedragen worden als je met elkaar aan het praten bent. Hoe het zich uiteindelijk van dragerschap ontwikkelt naar infectie is nog een raadsel. Ook is het nog onverklaarbaar waarom sommige mensen ziek worden en anderen niet.
Chantal verloor bijna haar kinderen door meningokokken:
“Een medisch raadsel, artsen studeren af op onze casus.”
Wat zijn de symptomen?
Type W is een verraderlijke vorm van meningokokken. Het gaat gepaard met hoofdpijn, braken, misselijkheid, diarree en koorts en lijkt dus op een griep. Bij andere vormen van meningokokken krijg je vaak vlekjes op je lichaam, maar dat is bij deze vorm soms niet het geval. Dat maakt de ziekte extra gevaarlijk. Alleen een arts kan erachter komen of je echt een griepje hebt of meningokokken.
Waarom moet er extra gevaccineerd worden?
Sinds 2015 stijgt het aantal patiënten met meningokokken W dus hard. Dat komt waarschijnlijk doordat dit type DNA heeft opgedaan, waardoor de eigenschappen veranderen. De vorm is daardoor virulent geworden, wat betekent dat het heel goed in staat is om mensen te infecteren en om zich te verspreiden.
Dozen met het vaccin tegen meningokokken. (foto ANP)
ZIE OOK: Alarmerend aantal doden door meningokokken
Waarom worden alleen jongeren gevaccineerd?
Iedereen kan de bacterie dragen, maar vooral jongeren in de leeftijd van 14 tot 18 jaar zijn drager en verspreider van de ziekte. Zo'n 1 op de 3 jongeren draagt de bacterie zonder ziek te worden, na je 25ste is 5 tot 10 procent drager. Door jongeren te vaccineren voorkom je dragerschap en verspreiding en wordt een halt toegeroepen aan de toename.
Jongeren vertonen meer 'risicovol gedrag': ze gaan vaker uit, hebben vriendjes en vriendinnetjes, zoenen meer en komen vaker in ruimtes waar mensen dicht bij elkaar zijn. Daardoor is de kans groter dat zij in aanraking komen met de bacterie.
Hoe wordt het behandeld?
Mocht je onverhoopt toch ziek worden van meningokokken W, dan krijg je een antibioticakuur met een ontstekingsremmer. Hoe sneller dat gebeurt, hoe beter het is. Je wordt dan meestal opgenomen in het ziekenhuis, want de infectie is heftig.
Als de patiënt het overleeft, is er nog een kans van 50 procent op blijvende schade. Dat varieert van 'lichte' schade in de vorm van concentratieproblemen, leerproblemen en doofheid tot ernstige schade. Dat is bij zo'n 6 procent het geval en dat kan leiden tot bijvoorbeeld amputaties.
In 2002 ook inhaalcampagne meningokokken:
Al eerder is er een inhaalcampagne voor vaccinatie tegen meningokokken geweest. Dat was in 2002, toen het aantal patiënten met type C sterk toenam.
Tijdens een grote een inhaalcampagne werden jongeren ingeënt en het vaccin is toen opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma. Daardoor is het aantal mensen met ziekte door deze variant sterk afgenomen van bijna 300 in 2001 naar minder dan 10 per jaar, meldt het RIVM.
Meer op rtlnieuws.nl:
