Zo moe zijn dat je rustig op je werk of aan de eettafel in slaap zou kunnen vallen: ouders met kleine kinderen weten er alles van. Om hen een beetje te ontlasten, is er nu een nieuw fenomeen, overgewaaid uit de VS: de nightnanny, oftewel de nachtoppas. "Alleen al het vooruitzicht dat ze komt, maakt dat ik het allemaal beter aankan."
Huilbuien, krampjes, voeden: allemaal dingen die er bij nieuwbakken ouders voor zorgen dat ze 's nachts niet aan hun slaap toekomen. Niet zo gek dus dat sommige vaders en moeders op een gegeven moment zo opgebrand raken dat ze iedere optie aangrijpen om weer eens een paar uur achter elkaar door te kunnen trekken. Joanne van Altena (31) was al een tijdje bij verschillende gezinnen aan het oppassen, toen ze hoorde over het fenomeen nightnanny, dat toen nog niet in Nederland bestond.
Ze besloot zichzelf te gaan verhuren als nachtoppas en te onderzoeken of er hier een markt voor is. Dat bleek zo te zijn: inmiddels heeft ze al meer dan zestig andere nanny's in nachtelijke dienst vanuit haar bedrijf Nannies at Night. Hoe het werkt? Van Altena vertelt: "Ouders melden zich bij ons aan en vertellen wat ze graag zouden willen. De redenen om voor een nachtoppas te gaan, kunnen erg verschillen. Soms zijn het alleenstaande moeders die het in hun eentje allemaal maar nauwelijks kunnen bolwerken omdat ze handen en slaap tekortkomen, vaak ook zijn het ook gezinnen waarbij de ouders erdoorheen zitten omdat ze slechte nachten maken. Als de moeder bijvoorbeeld een keizersnede heeft gehad en daarvan nog moet herstellen en de vader alweer begonnen is aan zijn drukke baan. In combinatie met slaapgebrek is dat haast niet te doen."
"We houden altijd eerst een intakegeprek om te inventariseren wat de wensen van het gezin zijn, of ze een paar dagen achter elkaar oppas nodig hebben, of dat ze stuctureler van onze oppas gebruik willen maken. Zodra we dat duidelijk hebben, maken we een plan en maken ze kennis met de oppas. Ik werk meestal met studenten of met vrouwen die op een of andere manier al met kinderen aan het werk zijn, in de opvang of kraamverzorging bijvoorbeeld. Ze worden door mij van tevoren uitvoerig gescreend en ik vraag ook altijd een Verklaring Omtrent Gedrag op en ze krijgen een EHBO-opleiding."
En dan komt er dus iemand bij je slapen? Van Altena: "Ja. In de nacht doet de nanny alles wat nodig is voor de baby. Verzorgen, troosten, een flesje geven. Daarbij probeert ze zoveel mogelijk het slaapritme van de baby vast te houden. En kunnen de ouders lekker doorslapen. 's Ochtends draagt de oppas met een verslagje van de nacht de baby weer over aan de ouders. Zij kunnen op deze manier uitgerust aan een nieuwe dag beginnen. Ze lopen vaak over van dankbaarheid als ze even een nacht goed hebben kunnen slapen."
'De eerste nacht had ik moeite om het los te laten. Maar ik bleef in bed, met oordoppen in'
Die dankbaarheid weerklinkt ook bij Anna (32), een van de klanten van Van Altena. De afgelopen maanden maakte zij en haar man Rob veelvuldig gebruik van de diensten van oppas Eef, die hun hielp bij hun meisjestweeling die in de zomer van dit jaar werd geboren.
Anna: "Al bij het eerste moment dat ik Eef ontmoette, had ik een goed gevoel bij haar. Ik durfde onze meisjes aan haar wel over te laten. De eerste nacht had ik nog wat moeite om het los te laten, maar dat was bij alle ouders zo, vertelde Eef. Toch bleef ik in bed, met oordoppen in en vertrouwde ik erop dat zij goed voor ze zou zorgen. En dat als er echt iets was, ze mij wakker zou maken. Eef werkt in het dagelijks leven ook als verloskundige. Meer ervaring met baby's kun je niet krijgen toch?"
Hulp van buitenaf inschakelen voelde echt niet als een zwaktebod: "Eerlijk? We hadden maar weinig keus. Het was de eerste weken met onze tweeling zo heftig geweest. Het leek alsof we non-stop aan het voeden waren, als de ene net klaar was, moest de andere alweer een fles. Mijn man en ik hadden allebei maar nauwelijks kunnen slapen, we liepen echt op ons tandvlees. Hulp van mijn zus en mijn moeder hadden we in de nacht ook al een paar keer gehad, maar we vonden ook dat we hen - zij moesten ook gewoon de volgende dag weer werken - niet konden blijven belasten. Toen we van vrienden uit Londen hoorden dat zij heel enthousiast waren over een nachtoppas, ben ik meteen aan het Googelen geslagen. Niet veel later zat Eef bij ons op de bank."
Maar zo'n nightnanny zit natuurlijk niet alleen op de bank, maar brengt ook de nacht door in je huis. Anna: "Ik dacht dat ik daar misschien aan zou moeten wennen, maar dat viel reuze mee. Eef sliep op een luchtbed in de kinderkamer. De eerste dagen dacht ik nog even: heb ik wel een nette pyjama aan? Maar doordat de klik tussen ons en Eef zo goed was, had ik al eigenlijk al snel niet meer het gevoel dat er een onbekende in huis was. Douchen bij ons thuis deed Eef niet. Als ze na de voeding 's ochtends weer de meisjes aan ons had overgedragen, ging zij meestal naar de sportschool. En konden wij uitgerust aan onze dag beginnen."
Voor zo'n nachtje rust ben je al snel een kleine 150 euro kwijt
Oppas Eef was net zo enthousiast: "We waren een goeie match. Ik vond zowel de meisjes als de ouders heel lief en leuk. Het voelde voor mij eigenlijk als ontspanning als ik een nacht bij hen aan het werk was. De kinderen een flesje geven, met ze knuffelen en in bed leggen. Ik vond het dankbaar om te zien dat ouders hun kinderen aan me durven toevertrouwen. Het voelde na een paar nachten ook echt alsof het mijn eigen huis was waar ik sliep. Ik heb eigenlijk maar een paar pittige nachten gehad waarbij ik de dag erna brak was alsof ik zwaar op stap was geweest. Iets dat ik ook ken vanuit mijn eigen werk als verloskundige. Maar eigenlijk viel het me alles mee en kreeg ik vooral energie van het oppassen. En eerlijk gezegd mis ik de meisjes nu wel nu ik niet meer zo structureel bij het gezin kom, dus hoop ik dat ik ze nog vaak zal zien."
Toch klinkt het inhuren van een nachtoppas wel een beetje als iets wat alleen voor de goedverdienenden onder ons is weggelegd. Van Altena: "Het kost vanaf zestien euro per uur - afhankelijk haar ervaring in de beroepspraktijk - en meestal komt de nanny om tien uur en gaat ze om zeven uur weer weg." De meest ervaren oppassen kosten 25 euro per uur en dan is er nog een meerprijs als het om een meerling gaat. Op z'n minst betaal je dus een kleine 150 euro voor een goede nachtrust, en dat kan oplopen tot ruim 250 euro.
Maar voor Anna, marketingmanager bij een cosmeticabedrijf, was dat geen probleem: "Het is misschien best wat geld om uit te geven aan een oppas, vooral ook omdat ze veel uren maakt in de nacht. Maar het was ons het meer dan waard. We merkten dat we overdag veel meer konden genieten van de meisjes, leuke dingen met ze wilden en konden ondernemen, zonder dat we zelf de hele tijd bezig waren met: wanneer mogen we alsjeblieft weer slapen? Die eerste maanden uitgerust met je kinderen door kunnen brengen is onbetaalbaar. En wanneer we wel even heel moe waren, was het al een opluchting dat Eef in die week weer zou komen."
Tips voor slechte slapers
Voor wie het toch liever onderling oplost of het graag goedkoper houdt, heeft kinderslaapcoach Ewelina de Groot nog een paar bruikbare tips:
- Elk kind kan leren om zelfstandig te slapen. Hij of zij moet wel gelegenheid krijgen om met die vaardigheid te oefenen. Leg je kind daarom zoveel mogelijk altijd wakker in bed. Dat is heel belangrijk om het kind te leren zelfstandig de slaap te kunnen vatten.
- Wees voorspelbaar. Als kinderen weten waar ze aan toe zijn voelen ze zich veilig en slapen ze beter. Ondersteun een dagritme dat past bij leeftijd bij je kind, zorg voor een vaste bedtijd en introduceer een bedritueel. Ik raad een bedtijd tussen 18 en 20 uur aan, later is echt niet goed voor een jong kind.
- Zorg voor goede slaapcondities. Zorg dat de kamer waarin het kind slaapt rustig, comfortabel en donker is. Ouders zijn soms geneigd om een kind dat niet wil slapen bij ze in bed te nemen. Als dat een bewuste keuze is: prima, maar hou dan wel rekening met veiligheid natuurlijk. En realiseer je ook dat je kind daar snel aan kan wennen.
- Reageer op je kind als het huilt en stel hem gerust. Troost je baby of je kind het als het nodig is en bouw je geruststelling geleidelijk af en neem ook weer afstand. Baby's onder de zes maanden kunnen zichzelf niet kalmeren en hebben jou daarom nodig. Wees dus niet bang dat je de baby te veel verwend als je hem of haar troost.
En, voor de ouders zelf:
- Wees niet bang om hulp te vragen aan familie of vrienden. Krijg je bijvoorbeeld visite van je ouders, familie, vrienden, vraag hen gewoon of ze een paar uurtjes langer kunnen blijven zodat jullie even kunnen slapen terwijl zij bijvoorbeeld de laatste fles geven. Dan gaan jullie vroeg je bed in.
- Spreek met elkaar af wie 'de nachtdienst' voor z'n rekening neemt. Dan kan in ieder geval één van de twee even een nacht goed slapen, desnoods op zolder, met oordoppen in.
- Wees lief voor jezelf. Je hoeft niet streng te zijn voor jezelf. Ben je moe door het slaaptekort, ga dan gewoon lekker vroeg naar bed. Al is het om zeven uur 's avonds.
- Bedenk: dit is een tijdelijke fase. Accepteer dat en heb vertrouwen. Kinderen gaan vanzelf beter slapen.
