Geen toetje, geen boekje voorlezen of geen bezoekje aan de speeltuin: journaliste Anne Broekman moet altijd met een 'sanctie' dreigen voordat haar driejarige dochter een keer gaat luisteren. Hoe doorbreekt ze dit?
We zitten amper een paar minuten aan tafel of het gedonder begint al. Mijn peuter glipt behendig van haar stoel af en loopt naar haar poppenhuis.
"Kom je terug aan tafel? We zijn nog aan het eten!" roep ik haar toe. Ze geeft geen sjoege. Ik herhaal mijn vraag twee keer en voeg er dan aan toe: "Anders krijg je geen toetje." Dan luistert ze pas. Het irriteert me. Waarom moet ik altijd eerst boos worden en met 'straf' dreigen voordat ze een keer luistert?
Annelies Bobeldijk van Wow Opvoedcoaching is coach voor moeders die ervan balen dat hun kind niet luistert en die iedere dag strijd in huis hebben over alledaagse dingen. Ze stelt me allereerst gerust: "Het is normaal dat kinderen niet meteen naar hun ouders luisteren. Luisteren is een vaardigheid die ze moeten leren, net als fietsen of lopen. Daar hebben we alle geduld voor, maar luisteren moeten ze wel meteen kunnen."
Slecht luisteren is niet per se onwil.
En de opvoedcoach geeft nog een helder inzicht: het slecht luisteren doen kinderen niet bewust om hun ouders te sarren (eerlijk is eerlijk: zo voelt het soms wel), maar omdat ze simpelweg niet anders kunnen. Bobeldijk legt uit: "Kinderen leren de wereld kennen door te ontdekken en te spelen. Jouw 'nee' vergeten ze snel, of hun interne drang om te onderzoeken is simpelweg nóg sterker. Het is niet per se onwil. Want wat wij van kinderen willen – dat ze hun handen komen wassen, troep opruimen of hun brood opeten – is altijd minder leuk dan wat ze op dat moment aan het doen zijn, namelijk lekker iets ontdekken. Vergelijk het met dat jij net fijn in de zon een goed boek aan het lezen bent, en iemand zegt dat je daarmee moet ophouden."
Als je altijd boos of streng bent, hoort een kind dat niet meer.
Je autoritair opstellen en de teugels heel strak houden bij een slecht luisterend kind is een logische reactie, maar werkt averechts, zegt de opvoedcoach. "Als je altijd boos of streng bent, hoort een kind dat niet meer, want dat is het dan gewend. Hoe meer nadruk ligt op bevelen en gehoorzamen, hoe meer aversie een kind daartegen krijgt."
Wat wel werkt? Meebewegen. "Temperamentvolle kinderen hebben behoefte aan vertrouwen en zelfstandigheid. Geef je grenzen aan, maar geef soms ook toe op momenten dat het kan. Dan voelt een kind zich gehoord en gewaardeerd, waardoor het jouw grenzen ook beter zal accepteren." En in het geval van een peuter die steeds van tafel verdwijnt: hou het speels en luchtig. "Maak de afspraak dat je kind bijvoorbeeld zeven minuten blijft zitten. Zet een wekker, dat maakt het concreet. En vier het samen als het is gelukt."
