Als ouder kun je jezelf niet vroeg genoeg de vraag stellen of je kind hoogbegaafd is, zegt expert Ragnild Zonneveld uit Havelte. Met haar bedrijf Vroegwijs geeft zij advies aan bezorgde ouders en nieuwsgierige scholen.
Vanaf welke leeftijd kan je merken dat een kind hoogbegaafd is?
"Dat kan al goed bij kinderen vanaf drie jaar. Die kunnen extreem veel weten over hun interesses en verdiepen zich echt in onderwerpen. De peuters die ik bijvoorbeeld begeleid, vinden allemaal dinosauriërs leuk. De hoogbegaafden kennen de namen van een heleboel soorten, weten precies wat ze aten en wanneer ze leefden."
Waarom moeten we er vroeg bij zijn?
"Ik zie dat hoogbegaafde kinderen helemaal met zichzelf in de knoop zitten als we ze niet helpen. Ik ken een kind dat in de kast ging zitten met een zak over zijn hoofd en zei 'dat het allemaal niet meer hoefde'. Ook zien we hoogbegaafde kinderen die niet meer naar school willen, omdat ze niet genoeg uitgedaagd worden of zo ver voorlopen op hun klasgenootjes dat ze niets met hen gemeen hebben."
"En begrijpelijk: als je ziet dat niemand in je buurt zich gedraagt of denkt als jij, dan word je eenzaam en ga je aan jezelf twijfelen. Hun schoolresultaten kunnen daardoor ook achteruit gaan. Ze geven op en doen niets meer. Het klinkt heel vreemd, omdat heel veel mensen denken dat hoogbegaafden altijd hoge cijfers halen."
Video: Wonderkind (6) begint nu al met VWO
De 6-jarige Laurent uit Amsterdam doorliep in no time de basisschool en was toe aan een nieuwe uitdaging.
En toch zijn er scholen die niet geloven in een speciale behandeling voor hoogbegaafde kinderen. Hoe komt dat denk je?
"De scholen die dat tegen mij hebben gezegd, zeggen vaak dat jonge kinderen veel moeten spelen en dat deze nadruk op hun hoogbegaafdheid die speeltijd vermindert. Ik snap die zorgen wel en ben het met hen eens. Maar ik vind dat de ontwikkeling van een kind altijd voor gaat. Je kan die niet zomaar 'pauzeren' omdat het kind bijvoorbeeld pas in groep 1 zit in plaats van groep 3. Het is ook niet óf spelen óf leren, maar het kan heel goed allebei."
Maar moeten kinderen niet gewoon kinderen blijven?
"Er is volgens mij niets mis met een leerzame omgeving creëren voor je kind. Ik kan op een speelse manier peuters proberen te leren wat de dagen van de week zijn. Als ze het niet onthouden, dan is dat niet erg. Maar voor de kinderen die dat wel opslaan, kan je weer extra uitdagingen verzinnen die helpen bij hun ontwikkeling."
Pushen ouders hun kinderen niet te veel?
"Ik kom dat eigenlijk nooit tegen in mijn praktijk. Het zijn altijd ouders die met hun handen in het haar zitten omdat zij zien dat hun kind ongelukkig is. Soms zie ik wel ouders die veel waarde hechten aan het IQ van hun kind, maar ik zeg dan vooral dat dit niets hoeft te betekenen. Bij hele jonge kinderen raad ik een IQ-test vrijwel altijd af, want dan zegt hun gedrag veel meer over hun mogelijke hoogbegaafdheid."
Ragnild Zonneveld, expert hoogbegaafdheid
Jouw dochter bleek op jonge leeftijd hoogbegaafd. Hoe ben je daarmee omgegaan?
"Ik kom uit het onderwijs, dus we hadden het al snel door en lieten haar testen. In groep 4 liep ze vast: ze klaagde over buik- en hoofdpijn en dat ze het niet meer leuk vond op school. Ze stond vaak ’s ochtends huilend bij ons in de kamer. Toen besloten we om haar naar een andere school te laten gaan, waar ze een speciale afdeling hadden voor hoogbegaafden. Op haar elfde ging ze naar de middelbare school. Maar het blijft elke keer weer bedenken hoe we haar bijzondere situatie moeten benaderen. In de brugklas bijvoorbeeld merkten we het leeftijdsverschil tussen haar en de rest heel erg. Een heleboel meisjes in haar klas droegen bijvoorbeeld al make-up. Mijn dochter dacht daar nog niet eens aan en zat daarover in de rats. Het is daarnaast een heel intens meisje. Ze zegt zelf dat het heel druk is in haar hoofd en dat ze daardoor niet kan slapen. Dus de emoties lopen wel eens hoog op."
Wat wil je meegeven aan ouders die denken dat hun kind hoogbegaafd is?
"Als je twijfelt, zoek dan gewoon een van de vele instanties of specialisten op die tegenwoordig bestaan voor hoogbegaafden. Zo’n consult is heel erg laagdrempelig. Maar hou altijd in je achterhoofd: je kind is niet alleen zijn of haar IQ. Dat is slechts een klein puzzelstukje."
Wat is hoogbegaafdheid?
Over de definitie van hoogbegaafdheid is volgens Zonneveld veel discussie. In Nederland kijken we allereerst naar het IQ van het kind, dat 130 of meer moet zijn. Daarnaast analyseren experts persoonlijkheidskenmerken die bij hoogbegaafde kinderen vaak voorkomen. Denk dan aan extreem perfectionisme en hypergevoeligheid. "We zien bijvoorbeeld bij hoogbegaafde kinderen dat ze willen dat hun erwtjes en aardappelen elkaar niet aanraken of dat ze heel gevoelig zijn voor het gevoel van de labeltjes in hun kleding'', geeft Zonneveld als voorbeelden. Andere kenmerken zijn een groot gevoel voor rechtvaardigheid en een zeer kritische instelling.
Meer op rtlnieuws.nl
