Afvallen. Fit blijven. De drukte thuis ontvluchten. Je zinnen verzetten. Er zijn vele redenen waarom mensen regelmatig hun hardloopschoenen aantrekken voor een korte of lange ronde. Berend Jan de Groot (39), Lotte van Beek (24) en Sjoerd Wesselink (27) rennen zich wekelijks zen. Voor hen is hardlopen vooral een manier om hun hoofd even leeg te maken.
"Waarom? Waarom loop je hard?", vraagt schrijver, zenleraar en hardloopcoach Vanessa Goddard in haar boek 'Ren je Zen'. In dit net verschenen boek kijkt Goddard naar hardlopen als dé manier om even alle stress te vergeten en tot rust te komen.
"Vraag jezelf af: wat betekent gezondheid voor jou en wat heb je nodig om je conditie en gezondheid op peil te houden? Is twee tot drie keer per week een halfuurtje hardlopen genoeg, of denk je dat je minstens vijf keer per week tien kilometer moet lopen?", schrijft Goddard. We vroegen het aan drie hardlopers.
'Soms denk ik: waar begin ik aan?'
Berend Jan de Groot (39) loopt hard 'om zijn kop even leeg te maken'.
Berend Jan is vader van drie kinderen en geeft les op het VMBO in vier verschillende vakken: wiskunde, economie, geschiedenis en informatica. Druk, druk, druk, zou je denken. Zelf vindt Berend Jan dat wel meevallen, al gaat hij graag af en toe naar buiten om even zijn gedachten te verzetten. "Ik zie mijn verantwoordelijkheden nooit als te veel, maar soms is het dan wel lekker om je kop even helemaal leeg te maken."
Zonder muziek
Hardlopen helpt Berend Jan om dat doel te bereiken. Het liefst loopt hij zonder muziek. "Dat geeft mij de meeste rust. Met muziek aan loop ik harder, maar dat is niet altijd wat ik wil. Het lekkere aan hardlopen is juist ook dat je dan even helemaal niks hebt. Geen impulsen van een telefoon of laptop, geen geluid in je oren. Soms zet ik een podcast aan, maar als ik terug ben van mijn hardlooprondje weet ik vaak niet eens wat er gezegd is."
De afstanden die de veelzijdige docent loopt, variëren per keer. “Ik probeer wel minstens een rondje van acht kilometer te maken. Gaat het lekker, dan ren ik vrij makkelijk door naar de vijftien kilometer en regelmatig ook verder”, zegt Berend Jan, die met zijn gezinnetje op de Veluwe woont. "Dat is echt lekker, ik loop zo het bos in."

Naast hardlopen fietst Berend Jan ook regelmatig. "Fietsen is leuk en een fijne manier om je gedachten te verzetten, maar het neemt meer tijd in beslag dan hardlopen. Bij fietsen heb ik toch wel gauw een aantal uur nodig om mijn hoofd écht leeg te krijgen. Ga ik hardlopen, dan sta ik na drie kwartier weer thuis met een voldaan gevoel. Ook wandel ik wel eens een rondje met mijn vrouw, maar dat is minder rustgevend omdat je dan veel in gesprek bent."
Doorgaans trekt Berend Jan twee keer per week zijn hardloopschoenen aan. Soms heeft hij geen zin, maar van een vriend leerde hij hoe je zin kunt maken. "Doe een warming-up vóórdat je de deur uitgaat. Dat helpt. Hoeft echt niet lang, gewoon even twintig squats ofzo. Dan komt je hoofd in sportstand en is het makkelijker de deur uit te gaan, zelfs als het koud buiten is of regent. Soms denk ik wel eens: 'Waar begin ik aan?' Maar dankzij zo’n warming-up is die gedachte maar van korte duur."
'Hardlopen helpt mij tijdens stressvolle situaties'
Lotte van Beek (24) vond haar passie voor sporten weer terug.
Lotte loopt hard. Vaak, en veel. Weer of geen weer. "Als het regent ga ik júist. Ik voel me onverslaanbaar als ik dan aan het strijden ben in de regen, terwijl iedereen thuis op de bank zit. Al is het een rondje van een paar kilometer: het voelt dan echt of ik iets heb overwonnen. Heerlijk."
Lotte, die zo’n zeven jaar geleden begon met hardlopen, vond na een lange weg haar passie volledig in buiten rennen. Jarenlang turnde ze met veel plezier, maar toen ze daarmee stopte viel ze in een gat. "Ik vond van mezelf dat ik moest blijven sporten, maar er was niks dat ik leuk vond. Een jaar lang zat ik stil. Daar baalde ik van, want daardoor kwam ik in een korte tijd snel aan. De sportschool vond ik stom: ik ben graag in de buitenlucht, maar fietsen boeide mij niet. Toen ik op Instagram hardloopfilmpjes voorbij zag komen, dacht ik: dit ga ik proberen."
Eerste keer geen succes
De eerste hardloopsessies waren nog niet zo’n groot succes. "Ik vond het echt niet leuk en kon het ook niet goed volhouden, dus stopte er na een tijdje ook weer mee, om het dan even later weer op te pakken. Telkens voelde het alsof ik voor geen meter opschoot, dus ik besloot me te gaan verdiepen. Hoe bouw je zoiets eigenlijk op? Wat voor schoenen moet je aan? Mijn eerste keren rende ik gewoon op mijn sneakers. Sinds ik die kennis opdeed, ging het een stuk beter. Ik weet nu wat ik doe en dat is – ook al lijkt dat niet per se zo – cruciaal als je goed wilt leren hardlopen."

Het hardlopen hielp Lotte om weer lekker in haar vel te gaan zitten. "Ook viel ik af, omdat ik zoveel rende. Dat doe ik trouwens nog steeds: ik vind het echt heerlijk om mijn hardloopschoenen aan te trekken en een lang stuk te gaan rennen. Vooral in stressvolle situaties. Het is voor mij een super goede uitlaatklep: mijn hoofd is na het rennen een stuk rustiger dan daarvoor. Inmiddels heb ik al een marathon achter de rug en train ik nu voor mijn tweede.
Tijdens het hardlopen kom ik na een kilometer of twee in een soort trance. Het is fijn om in de buitenlucht te zijn en te bewegen. Ik heb dan het gevoel alsof ik in een soort bubbel zit – en dat geeft me rust. Lekker een muziekje op en gaan. Ik kan eindeloos rennen zonder me te vervelen. Een rondje rennen voor mijn training is wel heel anders dan een rondje om mijn hoofd leeg te maken. Voor een training ren ik op asfalt. Als ik mijn hoofd leeg wil maken ren ik liever in het bos."
'Amsterdam is te druk voor mij'
Nu Sjoerd in Haarlem woont, komt hij beter dan ooit tot rust.
Sjoerd Wesselink (27) loopt regelmatig hard, al vindt hij het eigenlijk verschrikkelijk. "Ik denk dat er niks zo stom is als hardlopen. Maar er is ook niks zó intens in zo’n korte tijd als hardlopen. Je kunt jezelf in een halfuurtje helemaal afbeulen. Dat is het lekkere eraan. Broek en schoenen aan, en je bent klaar om te gaan. Lekker laagdrempelig."
Sjoerd, die onlangs verhuisde van Amsterdam naar Haarlem, merkt dat hardlopen buiten de stad hem goed doet. "In Amsterdam rende ik ook regelmatig, maar daar kwam ik eerder overprikkeld, dan zen thuis. Er is daar zo veel verkeer waar je rekening mee moet houden. Ik loop hard omdat ik mijn gedachten op een rijtje wil krijgen – en dat is in het centrum van Amsterdam bijna niet te doen."
Tussen de Schotse hooglanders
Vanaf zijn nieuwe huis in Haarlem rent hij zo de duinen in. "Echt geweldig. Na slechts twee kilometer rennen ben ik vlakbij zee. Eenmaal daar aangekomen ren ik meestal nog een paar kilometer door, en dan keer ik weer om. Heerlijk tussen de Schotse hooglanders, alleen maar natuur en geen enkele afleiding. Mijn drukke hoofd kan dan eindelijk even tot rust komen."

Waarom Sjoerd tijdens het rennen minder gedachten heeft? "Dat komt denk ik vooral doordat mijn telefoon op stil staat. Het enige wat ik erop doe tijdens het rennen, is muziek luisteren en mijn prestaties bijhouden. Ik kijk niet op dat ding: ben er totaal niet mee bezig. In tegenstelling tot 'normaal'. Ik heb ADHD en ben zeer gevoelig voor iedere impuls die ik krijg. Tijdens het hardlopen kan ik me daar heel goed voor afsluiten, omdat ik me maar op één ding hoef te focussen: rennen."
Weg van nare gedachten
"Ik ben best vatbaar voor negatieve gedachten", zegt Sjoerd. "Op momenten dat die negatieve gedachten de overhand nemen, helpt hardlopen mij ook om me weer beter te voelen. Even weg van die nare gedachten en inzien dat het leven ook heel mooi is. In de natuur zijn draagt daar heel erg aan bij: een mens heeft dat nou eenmaal nodig."
Naast het ordenen en verminderen van gedachten, merkt Sjoerd dat hij ook meer ruimte in zijn hoofd krijgt voor creatieve ideeën. "Ik ben fotograaf en filmmaker en dag in, dag uit, draaien mijn hersenen op volle toeren om nieuwe dingen te bedenken. Soms is mijn hoofd te vol. Een stukje hardlopen zorgt er dan voor dat ik opeens ruimte krijg voor een geniaal idee. Of dat ik beter of dieper of langer op één idee na kan doordenken."
Moeiteloos, meditatief ritme
Ooit vroeg ik een groep ervaren hardlopers hoe lang ze moesten lopen voordat ze een moeiteloos, meditatief ritme te pakken hadden. "Je bedoelt 'de zone'", zei een van hen. Ik knikte. "Zeven kilometer", zeiden de twee vrouwen in koor. Het kan een kilometer meer of minder zijn, maar dit is ongeveer de tijd die nodig is om je te worstelen door de pijntjes in je lichaam, de rusteloosheid van je geest, de vermoeidheid die je doet afvragen waarom je eigenlijk de moeite neemt om dag in dag uit hard te lopen als je zo moeizaam op gang komt.
Maar als je die eerste horde eenmaal hebt genomen, wordt alles een stuk makkelijker. Je lichaam wordt licht en ontspannen en je geest wordt kalm en gefocust. De ruimte tussen je gedachten wordt groter; je bewegingen worden bewuster en gracieuzer. Zonder dat je het merkt gaan er minuten of kilometers voorbij. Op die zeldzame momenten waarbij de omstandigheden precies goed zijn, ontdek je wellicht ook dat je jezelf kunt vergeten.
Uit: 'Ren je zen. Hardlopen als meditatie' van Vanessa Goddard. Vanaf nu te koop (uitgeverij Ten Have).