"Als ik zeg dat ze geen fijn leven heeft gehad, druk ik het nog zacht uit", zegt Sanne. Haar vriendin Tina koos na een leven waarin het 'eigenlijk nooit écht goed ging', voor euthanasie. "Tijdens ons laatste gesprek heb ik gevraagd of ik genoeg heb gedaan om haar te helpen."
Afgelopen weekend publiceerde RTL Nieuws een interview met de 29-jarige Sarah (niet haar echte naam), waarin zij vertelt dat ze over twee weken, omringd door haar vrienden en familie, zal sterven.
'Helemaal kapot'
Sarah heeft geen terminale ziekte, maar kiest voor euthanasie vanwege ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden. "Ik ben zo opgevreten door mijn psychiatrische aandoeningen dat ik helemaal kapot ben."
Op onze Facebookpagina stroomden de steunbetuigingen voor Sarah binnen.
Heel erge lieverd
Er waren ook mensen die zich in Sarahs verhaal herkenden. Zo ook Sanne* (46) uit Friesland. "Mijn vriendin Tina* heeft om precies dezelfde reden dezelfde beslissing genomen", vertelt ze. "Ook zij was psychisch helemaal op. Ze heeft het hele traject doorlopen en pleegde in het voorjaar van 2016 euthanasie."
Tina was volgens Sanne een 'heel erge lieverd'. "Ze was bang voor ruzie en ging confrontaties het liefst uit de weg." De twee vriendinnen leerden elkaar kennen toen ze beiden hun hond uitlieten. "Zij had een puppy, die meteen op mijn drie honden afrende. We raakten aan de praat en al snel liepen we drie keer per dag samen een rondje."
Zware jeugd
Tijdens het wandelen praatten Sanne en Tina over 'van alles en nog wat'. "Tijdens die gesprekken bleek dat ze geen fijn leven heeft gehad. Ze heeft een moeilijke jeugd gehad en werd veel gepest. In de tijd dat ik haar kende, is ze meerdere keren opgenomen vanwege haar psychische klachten. Na zo'n opname kon ze er weer even tegenaan, maar het ging nooit helemaal goed met haar."
In augustus 2015 vertelde Tina aan Sanne dat ze niet meer verder wilde leven. "Ik geloofde mijn oren niet, het gaat zó tegen je natuur in", vertelt Sanne. "Ik wist dat het niet goed ging, maar ik dacht kom op, we lappen je weer op en we gaan weer verder. Maar dat heb ik niet gezegd. Ik wist dat ze zó met zichzelf in de knoop zat."
Rust en opluchting
Begin mei 2016 belt Tina Sanne op om te vertellen dat haar verzoek om euthanasie was toegekend en dat ze zelfs al een datum had waarop het zou gaan gebeuren. "Toen was ik wel even in paniek, het was heel heftig omdat het zo dichtbij kwam. Maar tegelijkertijd zag ik ook dat Tina zelf heel erg opgelucht was omdat ze wist wanneer het zou gaan gebeuren. Er kwam echt een bepaalde rust over haar heen."
Sanne respecteert de keuze van haar vriendin, maar dat is niet altijd makkelijk. "Tina had een heel laag zelfbeeld en zag niet wat wij zagen: dat ze een heel lieve meid was. En als je dat tegen haar zei, geloofde ze je gewoon niet."
Het feit dat het om psychisch lijden ging, maakte het voor Sanne ook ingewikkeld. "Als iemand lichamelijk ziek is, zie je diegene zo aftakelen, dat iedereen ziet dat euthanasie de enige optie is. Dit is toch anders, maar voor mij stond één ding voorop: Tina wilde dit. En dat helpt mij om het te accepteren."
Euthanasie in Nederland, de cijfers
Euthanasie in Nederland is onder strenge voorwaarden toegestaan. Er moet sprake zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden en degene die het verzoek doet, moet wilsbekwaam zijn. Dat lijden kan het gevolg zijn van een lichamelijke ziekte, maar kan ook psychisch zijn.
De meeste euthanasieverzoeken die worden ingewilligd zijn ingediend door mensen die lijden als gevolg van een fysieke ziekte. In 2016 werden in Nederland in totaal 6091 euthanasieverzoeken ingewilligd. Slechts 60 daarvan waren van mensen wiens psychisch lijden ondraaglijk was. Dat is één procent van de gevallen.
'Wat is hier in godsnaam gebeurd?'
Twee dagen voor de dood van haar vriendin ging Sanne nog één keer langs om afscheid te nemen. Tina verbleef op dat moment in een hospice. Terwijl de tijd die ze samen hadden wegtikte, stelde Sanne een belangrijke vraag. "Ik wilde weten of ik genoeg heb gedaan om haar te helpen, ook zodat ik later niet zou denken: had ik nog iets kunnen doen?" Het antwoord van Tina was veelzeggend: "Ze vertelde dat als haar hondje haar niet op deze wereld kon houden, dat niemand dat kon."
Na afloop van het afscheid reed Sanne huilend naar huis. "Het was zó raar. Ik kon me op de terugweg maar een ding afvragen: wat is hier net in godsnaam gebeurd? Wat was dit voor iets geks?"
Gemis
Op 16 mei 2016 overleed Tina. "Het verdriet sluimert. We zullen haar nooit vergeten en ze is in mijn gedachten altijd aanwezig", vertelt Sanne.
"Tina is een van de sterkste mensen die ik ooit heb ontmoet, misschien juist wel omdat ze deze keuze durfde te maken. Ze was een heel bijzonder en lief mens, en ze wordt enorm gemist."
*De namen van zowel Sanne als Tina zijn gefingeerd vanwege privacy. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend.
Euthanasie, zo zit het werkelijk:
In het buitenland bestaan veel misverstanden over het euthanasiebeleid in Nederland.
Heb jij vragen over zelfmoord?
Openingstijden: 24 uur, 7 dagen per week
Meer op rtlnieuws.nl:
