Mary-Anne, Ingrid en Lodewijk, Kris en Lisanne, Sophia. Nederlanders die het nieuws domineerden omdat ze vermist waren in het buitenland. Nikki van Passel (41) helpt de families met hun zoektocht. "Soms blijven de schoenen van de vermiste nog jaren bij de voordeur staan."
Het begon toevallig. 'Jij doet toch zoveel met sociale media?', vroeg de moeder van een vriendje van Nikki's zoon opeens. De vrouw was goed bevriend met de familie van de vermiste Mary-Anne Goossens. 'Kun je niet helpen? De kinderen zijn haar aan het zoeken, maar er komt geen hulp op gang.'
Inmiddels heeft Nikki van Passel meerdere buitenlandse vermissingen van dichtbij meegemaakt.
Hier klopt iets niet
Het begon steeds op dezelfde manier: hier klopt iets niet, voelden familieleden instinctief aan. Bij Kris Kremers en Lisanne Froon bijvoorbeeld, vertelt Nikki. "Twee jonge vrouwen vermist in Panama. Geen mensen die drugs gebruiken of in de criminaliteit zitten, maar gewone studentes die vrijwilligerswerk gingen doen."
Hetzelfde met Mary-Anne Goossens. "Als ik het me goed herinner was zij voor het eerst op vakantie in haar eentje, ergens in de buurt van Malaga in Spanje. Iemand die in de bibliotheek werkt, die gaat het gevaar niet opzoeken." Na 19 dagen werd Mary-Anne gevonden, sterk vermagerd. "Ze had tijdens het wandelen gewoon de verkeerde afslag genomen."
Mary-Anne Goossens herenigd met haar twee kinderen in de zomer van 2011. (Foto: ANP)
'Als het mis gaat, sta je er alleen voor'
Nikki moest 'herrie schoppen' voor Mary-Anne en daar werd ze daarna vaker voor gevraagd. Meer dan een onkostenvergoeding hoeft ze niet. "Het begint met opzetten van een website en uiteindelijk coördineer je alles, van crowdfunding tot forensische zoekactie."
Bij vermissingen in het buitenland heb je de media gewoon nodig, weet Nikki. Om veel meer mensen naar de vermisten te laten uitkijken en om hulp te krijgen van de buitenlandse autoriteiten. "Want helaas is het nog steeds zo: ze gaan je niet zomaar zoeken. Als het mis gaat, sta je er alleen voor en moet je familie in actie komen."
'Wat komen jullie in godsnaam doen', vroegen ze Nikki bijvoorbeeld toen ze vorig jaar met allerlei apparatuur in Oeganda aankwam. Dat was voor de zoektocht naar de nog altijd vermiste studente Sophia Koetsier. "Daar raken dagelijks zoveel mensen vermist. Net als in Panama trouwens. Zij snappen niet dat wel naar Nederlandse meisjes gezocht wordt. Wij Nederlanders gaan er juist vanuit dat er hulp komt. Met dat onbewuste gevoel van veiligheid boeken we reizen en gaan we de grens over."
Foto's van Lisanne en Kris tijdens een herdenkingsdienst in de zomer van 2014. (Foto: ANP)
Gruwelijke details in de media
De broodnodige media-aandacht is niet alleen maar een zegen. "De pers is er ook bij als je het niet wilt. Als iemand gevonden wordt en niet meer leeft bijvoorbeeld. Daarnaast komen hoe dan ook allerlei geruchten op gang.
Het dieptepunt voor Nikki was het verhaal over de orgaantaxi. "Een Nederlandse journalist schreef dat Kris en Lisanne in Panama waren meegenomen en ontdaan waren van hun organen. Achteraf bleek dat er iemand dit verhaal al jaren probeerde te verkopen aan media. Deze journalist was daar ingetrapt. De families waren er kapot van."
Reddingshonden vertrekken in mei 2014 vanaf Schiphol voor de zoekactie in Panama naar Kris en Lisanne. Achteraan in het midden staat Nikki van Passel. (Foto: Nikki van Passel)
Ook over topvolleybalster Ingrid Visser en haar partner Lodewijk Severein gingen gruwelijke foutieve details rond, herinnert Nikki zich. Het stel werd vermoord in een afgelegen vakantiehuis in Spanje. Als ze er weer aan terugdenkt voelt het of haar bloed gaat koken.
"De Spaanse politie had een fotograaf gebeld toen de lichamen gevonden waren in een citroenboomgaard. Bij de vondst was duidelijk dat ze niet meer in tact waren. Een journalist heeft toen meteen geconcludeerd dat ze gemarteld waren toen ze nog leefden. Dat klopte totaal niet, bleek later, maar in Nederland werd het gewoon overgenomen. Een grote schok van nabestaanden en vrienden."
Een affiche in Spanje ten tijde van de vermissing van Ingrid Visser en Lodewijk Severein in 2013. (Foto: ANP)
'Hoop dat ik ooit weer kan lopen'
De vermissing van Sophia is de laatste zaak waar Nikki actief bij betrokken was. Een dag na aankomst in Oeganda werd Nikki ziek. Binnen enkele dagen was ze het gevoel kwijt in haar benen. "Ik heb in Nederland een behandeling gehad die nodig was voor de zoektocht in Oeganda. Daar is wat mis gegaan."
Sophia in Kampala in 2015, waar ze acht weken stage liep. (Foto: Stichting Find Sophia)
Sinds vorig jaar juli verblijft Nikki in een revalidatiecentrum. Ze is half verlamd en afhankelijk van een rolstoel. Zware behandelingen met prednison en chemo moeten haar er weer bovenop helpen en de auto-immuunziekte de kop in drukken. "Ik heb de hoop niet opgegeven dat ik ooit weer kan lopen, maar het is wel eens moeilijk. Met name voor de mensen om mij heen, mijn zoon van 19 en mijn vader."
Nog altijd bezig met families in nood
Nikki houdt het voorlopig op domme pech. Ze is een dik jaar beroerd geweest van alles wat ze ingespoten heeft gekregen. Binnenkort krijgt ze weer een nieuwe kuur. Toch is ze in haar hoofd nog altijd bezig met families in nood. Samen met ervaringsdeskundigen zoals familieleden van eerder vermisten en experts als forensisch patholoog Frank van de Goot is ze druk bezig met het opzetten van een expertisecentrum voor vermissingen in het buitenland.
"Omdat Nederlandse families vaak geen idee hebben wat ze moeten doen als iemand vermist raakt, durven ze soms geen hulp te vragen of wachten ze af. Terwijl de eerste 24 tot 48 uur cruciaal zijn. Er komen vaak gevoelens van schaamte, angst, paniek en schuld bij kijken. En wat als ze het mis hebben? Als iemand bijvoorbeeld gewoon even geen bereik heeft? Midden in die emoties moet je een hulpvraag naar buiten sturen, Buitenlandse Zaken bellen en de politie om hulp smeken."
Ook weet ze inmiddels dat de overheid niet meteen in actie komt, omdat Nederland het verschil kent tussen vrijwillige en onvrijwillige vermissing. "Pas als er duidelijke aanwijzingen zijn dat er iets ernstigs of verdachts aan de hand is, komt er voorzichtig wat op gang."
'Ik ben er nog, zij zien geliefde nooit meer'
Als er nog iets mag zijn dat Nikki mag doen in dit leven, is dit het. "Ik vind dat elke familie recht heeft op hulp in zo'n situatie. Ik weet uit ervaring dat families blijven doorzoeken. Soms blijven de schoenen bij de voordeur staan en de jas van diegene aan de kapstok hangen. Het is een trauma waar families niet overheen komen. Ik realiseer me dat we niet iedereen thuis kunnen brengen, maar dan is het altijd nog zinvol om te gaan zoeken naar de antwoorden die de nabestaanden hopelijk meer rust geven om het leven weer op te kunnen pakken."
Uit het opzetten van de stichting haalt Nikki de energie om door te gaan."Ik kan nog steeds bellen, een website bouwen en sociale media beheren. Elke dag dat ik bezig kan zijn om iets goeds te doen voor deze wereld, ben ik niet bezig met ziek zijn. Daar komt bij dat ik inmiddels een aantal families ken die iets veel ergers hebben meegemaakt dan wat mij is overkomen. Ik ben nog hier, zij zien hun geliefde nooit meer thuiskomen."
