Je kunt het gewoon legaal kopen: nootropics, ook wel smart drugs genoemd. Het spul zou goed zijn voor de 'efficiëntie en effectiviteit van je hersenen'. Ik test het uit.
Natuurlijke pilletjes tegen stress en om meer zin in seks te krijgen: smart drugs kun je al jaren kopen bij de plaatselijke smartshop. Maar sinds kort gaan de makers van poedervoedsel ook voor nootropics, een woord dat is samengesteld uit een Engelse vertaling van de Griekse woorden voor 'geest' en 'bocht'.
Queal?
Een van die bedrijven is het Nederlandse Queal, een samenvoeging van quick en meal, dat in 2014 werd opgericht net na het moment dat poedervoedsel Soylent in de VS populair werd. Omdat Soylent niet in Europa te koop is ruiken veel bedrijven hun kans.
In het poeder zit alles wat je op een dag nodig hebt, zoals haver, mais, soja, melk en vitaminen en mineralen. De zakken poeder kosten zo'n 6 euro per stuk en komen in allerlei smaakjes, van vanille en banaan tot bosbes en appeltaart. De drie maaltijden in de zak zijn goed voor 2100 kcal.
Je gooit het poeder samen met water in een shaker en drinkt het op. Het smaakt als een soort gepureerde brintapap in de door jou gekozen smaak. Alsof je een hele dikke milkshake naar binnenwerkt.
Eén zak bevat poeder voor drie maaltijden. (Beeld: Queal)
Of het verstandig is om poedervoedsel langdurig te gebruiken betwijfelt Jaap Seidell, hoogleraar voeding: "Je mist de fysiologie die bij eten hoort, zoals kauwen en je darmwerking. Dat heeft allemaal een functie." Voedingsexperts zijn het wel over één ding eens: het poeder bevat meestal alles wat een mens dagelijks nodig heeft.
Nootropics
Bij Queal heb je de mogelijkheid om er een extra potje poeder bij te kopen: Boost. Je moet één schepje van het grijze poeder in de shake doen. In dat schepje zitten vier stimulerende ingrediënten: guarana (875mg), ashwagandha (750mg), cdp-choline (250mg) en l-theanine (200mg).
Je kunt het ook met water mixen, zoals Queal voorstelt, maar dat is niet aan te raden: dat is ronduit smerig.
Kopje koffie
Wat precies de invloed is van deze cocktail van ingrediënten is moeilijk te achterhalen. De vier voedingsexperts die ik belde waren niet erg bekend met de stoffen. Wel moet je een beetje uitkijken met supplementen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit waarschuwde afgelopen vrijdag voor vervelende bijeffecten van voedingsupplementen.
Jellinek, de organisatie die verslaafden helpt en informatie geeft over drugs, weet wel wat één van de ingrediënten is: ze hebben zelfs een pagina op de website gewijd aan guarana. Het spul heeft een 'licht stimulerende werking' die lijkt op die van cafeïne. De dosis van 875mg komt overeen met ongeveer 45mg cafeïne: ongeveer drie keer zo weinig dan in een kopje koffie zit.
In tegenstelling tot cafeïne houdt de werking van guarana wel langer aan. Het kan ook bijwerkingen hebben, zoals hartkloppingen, nervositeit en slecht slapen. Maar met zo'n lage dosis zal je daar hoogstwaarschijnlijk geen last van hebben.
Ashwa-wat?
Dan ashwagandha, een kruid dat met name uit India komt. Een simpele zoekopdracht toont vooral websites van mensen die geloven dat het kruid kanker voorkomt. Wat blijkt: ashwagandha is een antioxidant.
Volgens het Voedingscentrum heeft het slikken van deze supplementen geen extra gezondheidseffect: "Via je normale voedingspatroon krijg je al genoeg antioxidanten binnen. In sommige studies leek het risico op kanker zelfs toe te nemen bij het nemen van antioxidantsupplementen."
Sommige wetenschappelijke onderzoeken stellen daarentegen dat ashwagandha kan helpen bij het verlagen van stress.
Het Queal-poeder kun je in de bijgeleverde shaker mengen met water. (Beeld: Queal)
Groene en witte thee
De laatste twee ingrediënten, cdp-choline en l-theanine, worden vaker in nootropics gebruikt. Eerstgenoemde zou de werking van de hersenen verbeteren je beter laten concentreren, l-theanine ken je als het aminozuur dat vooral in groene en witte thee zit.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt wel degelijk dat cdp-choline de werking van de hersenen verbetert, maar dit onderzoek testte muizen en vrouwen van middelbare leeftijd. De gezondheidsclaims bij l-theanine zijn door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid zelfs verboden (pdf).
Maar: werkt het ook?
Om de proef op de som te nemen maak ik een shake met een flinke schep van het Boost-poeder. Na twintig minuten krijg ik het een beetje warm en voel ik me best opgepept, om voor een uur of twee ratelend over het toetsenbord te gaan en een paar deadlines te halen - net voor 17.00.
Maar dan komt de crash. Na die twee uur ben ik vermoeider dan normaal en wil ik naar huis. Toch probeer ik het de dag erna weer. Ik merk er minder van, maar voel me wel geconcentreerd. Het is lastig te zeggen of ik er echt iets van merk.
Ook twee collega's die de smart drug proberen verschillen van mening. De één zegt er 'hyper' van te worden, de ander voelt het verschil niet tussen de nootropics en een espresso.
Misschien is het placebo-effect wel het belangrijkste ingrediënt van deze smart drug.
