We hebben te weinig loon gekregen vorig jaar. Als je alle inkomsten van Nederlandse bedrijven optelt en deze vergelijkt met wat ze uitbetalen, is er meer ruimte om de lonen harder te laten stijgen, blijkt uit een berekening van De Nederlandsche Bank.
Het is een teken dat vakbonden er onvoldoende in slagen om een redelijke loonstijging voor werknemers te eisen, schrijft het Financieele Dagblad.
Doordat werkgevers te weinig loon uitkeren aan hun werknemers, is de koopkracht onnodig onder druk gekomen. Ook maken bedrijven meer winst.
In totaal kregen we vorig jaar 73,5 procent van alle inkomsten van BV Nederland als loon uitgekeerd, blijkt uit een bericht van de bank. Twee jaar geleden was dat 79,2 procent. Dat betekent dus dat bedrijven meer geld hebben over gehouden. Overigens verschilt de berekening met 2015 iets omdat het inkomen van zzp’ers dit jaar lager wordt ingeschat. Als je het percentage volgens de oude berekening uitrekent, komt deze uit op 78 procent.
Is het erg?
Als bedrijven meer verdienen, is het belangrijk om ook de lonen van werknemers te laten stijgen, zegt Wim Boonstra, hoofdeconoom van de Rabobank. "Als het goed is, volgen de lonen ongeveer de stijging of daling van de productiviteit en arbeidsproductiviteit." Gebeurt dat niet, dan groeit de economie minder hard of maken bedrijven te weinig winst. "Het is een tamelijk precair verhaal", concludeert hij.
In Nederland zijn we erg voorzichtig met het laten stijgen van de lonen. Dat komt omdat we daardoor in de jaren '80 in de problemen zijn gekomen. We zijn daar in de loop van de decennia een beetje in doorgeschoten, zegt Boonstra. "Als je naar de economie kijkt zie je dat we jaar in jaar uit veel meer produceren dan dat we consumeren. We hebben een groot structureel spaaroverschot. Dat duidt op onderbesteding in de economie."
Wie krijgt het geld?
Dit jaar is de organisatie voor het eerst overgestapt op een nieuw rekenmodel, waarbij het inkomen van zzp'ers lager wordt ingeschat omdat zij vaak minder verdienen dan iemand in loondienst. Eerder ging de bank ervan uit dat zelfstandigen net zoveel krijgen als iemand in vaste dienst. Een fout: zzp'ers verdienen over het algemeen veel minder.
Daarom moeten er twee maatregelen genomen worden, denkt de hoofdeconoom. bedrijven die zich meer salaris kunnen permitteren, moeten dat ook betalen. "En tegelijkertijd de arbeidsmarktpositie van zzp'ers wordt versterkt." Dat is lastig, want tegelijkertijd wil je deze groep ondernemers niet inperken waardoor ze minder flexibel worden. "Zelfstandigen vallen de klappen op in lastige tijden, maar dan moeten ze in betere tijden ook beter betaald worden."
Verschillen per branche
DNB heeft de verschillen nog niet uitgewerkt per sector, maar verwacht dat het verschil nog groter is tussen verdiensten en loon bij grote bedrijven die veel exporteren.
Het is een ingewikkeld verhaal, vertelt Boonstra. "Bij sommige bedrijven, zeker als je internationaal opereert, overheerst het belang van de kosten. Je wilt geen marktaandeel verliezen omdat je als bedrijf te duur wordt." Voor ondernemers die meer op binnenland gericht zijn, is het juist een groot nadeel als de lonen erg langzaam stijgen. Mensen geven minder uit, waardoor ze dus minder verkopen. "Het is een genuanceerd verhaal wat van bedrijf tot bedrijf en bedrijfstak en bedrijfstak kan verschillen", vertelt hij.
