Door allerlei aftrekposten speciaal voor zelfstandige en startende ondernemers betaalden ruim 300.000 zzp'ers geen inkomstenbelasting in 2014. Volgens het CBS waren er dat jaar 849.000 zzp'ers.
Omgerekend profiteerden dus bijna vier op de tien zelfstandige ondernemers zonder personeel zoveel van de aftrekposten (zoals de zelfstandigenaftrek en de winstvrijstellingsregeling voor het midden- en kleinbedrijf) dat ze helemaal niets hoefden af te dragen aan de fiscus.
Door de belastingvoordelen hoeven zzp'ers over de eerste 24 duizend euro die ze verdienen, geen belasting te betalen. Dat is vier keer zoveel als een werknemer in loondienst belastingvrij kan verdienen.
Rekenvoorbeeld:
Jet werkt 28 uur per week als freelance journaliste. Ze heeft jaarinkomen (winst) van 24.000 euro. Omdat ze dit werk al jaren doet, heeft ze geen recht meer op de startersaftrek.
| Inkomen | 24.000 |
| Ondernemersaftrek | - 7280 |
| Belastbare winst | 16.720 |
| MKB-winstvrijstelling (14%) | - 2341 |
| Belastbaar inkomen | 14.379 |
|
Belasting 1e schijf (36,55% van 14.379) |
5256 |
| Arbeidskorting | - 3223 |
| Algemene heffingskorting | - 2062 |
| Te betalen belasting | - 29 (negatief, dus geen belasting verschuldigd) |
Ter vergelijking: iemand in loondienst met hetzelfde verzamelinkomen betaalt 3657 euro per jaar aan inkomstenbelasting.
Ter relativering: in hetzelfde jaar (2014) kreeg de overheid 49 miljard euro aan inkomstenbelasting binnen. Daarvan werd bijna 28 miljard euro naar de fiscus overgemaakt door de tien procent hoogste bruto inkomens, blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is omgerekend ruim 56 procent. Het percentiel die het minst aan inkomstenbelasting betaalt (161 miljoen in 2014) is goed voor 0,3 procent.
'Evenwicht arbeidsmarkt raakt verstoord'
In de krant waarschuwt emeritus hoogleraar fiscale economie Leo Stevens dat deze ontwikkeling "het beginsel scheef trekt dat mensen met gelijke draagkracht ook een gelijk bedrag aan belasting moeten betalen." Hij vreest zelfs dat het evenwicht op de arbeidsmarkt erdoor verstoord raakt, omdat werknemers niet meer kunnen concurreren met zzp'ers.
"Het is natuurlijk het hele idee van zzp-schap in Nederland", legt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen uit. Uit de cijfers blijkt dat het hard is gegroeid, maar daar zit volgens hem ook beleid achter. "Juist door zelfstandigenaftrek is zzp-schap aantrekkelijk."
'Zzp'ers lopen meer risico'
Hij schetst ook de keerzijde: "Als zzp'er neem je wel risico, want je bouwt geen pensioen op en je hebt geen arbeidsongeschiktheidsverzekering." Voor werknemers in loondienst wordt dit door de werkgever geregeld, zelfstandigen moeten deze risico's zelf afdekken van het bedrag dat ze verdienen. "Dat kan best een kostbare zaak zijn, bijvoorbeeld voor mensen in de bouw", vult Van Mulligen aan.
Dat het aantal zzp'ers in Nederland hard groeit door het beleid van de overheid leidde onlangs tot kritiek van de Europese Commissie. Die waarschuwde in haar jaarlijkse aanbevelingen voor de negatieve gevolgen van de vergaande flexibilisering van de arbeidsmarkt.
Zijn zzp'ers uitvreters of niet? Peter van Zadelhoff zocht het uit
