Er wordt nog volop thuis gewerkt in Nederland. Maar hoe veilig is je kantoorruimte als je straks weer terug mag? Naast handen wassen en afstand houden is ook goede ventilatie belangrijk. "Als je wil vergaderen op anderhalve meter afstand, doe dat dan buiten en niet in een slecht geventileerde vergaderzaal."
"Was je handen, hou anderhalve meter afstand en blijft huis bij klachten." Het wordt ons bij elke persconferentie nog maar eens in de oren geknoopt. Maar zodra we weer naar werk gaan, mag daar misschien ook wel de opdracht 'zorg voor goede ventilatie' bij.
Hoe hard die goede ventilatie nodig is hangt deels af van de vraag of het coronavirus naast de wat grotere hoest- en niesdruppels ook wordt verspreid via hele kleine ademdruppeltjes (aerosolen). Die mini-druppeltjes kunnen langer in een ruimte blijven hangen.
Mogelijk is de concentratie daarvan in slecht geventileerde ruimtes (toch) hoog genoeg om iemand te kunnen besmetten. Virologen zijn het daar nog niet over eens, maar er zijn wel aanwijzingen voor.
Slecht geventileerd restaurant
Chinese wetenschappers onderzochten hoe een asymptomatische patiënt meerdere andere bezoekers van een restaurant kon besmetten, terwijl die niet aan hetzelfde tafeltje zaten en op zeker 1 meter afstand zaten. Oorzaak? Alle ramen waren dicht, het ventilatiesysteem stond uit en daardoor zorgde de airconditioning er waarschijnlijk voor dat hele kleine virusdruppeltjes verder 'reisden' dan normaal.
Ook de vele 'superspread'-gebeurtenissen in kerken zouden volgens experts kunnen suggereren dat slechte ventilatie een extra besmettingsrisico vormt.
RIVM: ventileer ruimtes
Het RIVM is in elk geval duidelijk. Mensen met een contactberoep krijgen het advies: "Ventileer ruimtes waar klanten komen zo veel als mogelijk door bijvoorbeeld ramen te openen", schrijft het Rijksinstituut.
Ook hoogleraar infectiepreventie Andreas Voss zei eerder tegen NRC: "In een kleine, slecht geventileerde kamer is meer infectierisico dan in een grote, goed geventileerde hal." Kortom: goede ventilatie is belangrijk. Ook op het werk.
Checken: is het ventilatiesysteem aan?
Hoe weet je nou of je kantoorruimte goed geventileerd is en of je veilig aan het werk kan? "Als je met weinig mensen in een grote kantoortuin werkt, hoef je je niet al te druk te maken", zegt ingenieur en directeur van Bba Binnenmilieu Atze Boerstra. Al moet het ventilatiesysteem wel altijd aanstaan. Zo'n systeem brengt verse, nieuwe lucht naar binnen en oude lucht naar buiten. Die luchtverversing is bij alle ruimtes – klein of groot – belangrijk, benadrukt Boerstra.
Wie terugkomt op een kantoor dat een tijd dicht is geweest, doet er dus goed aan even langs te gaan bij de facilitaire dienst om te checken of het mechanische ventilatiesysteem weer aan is gezet.
Twijfel? Koop een CO2-meter
Twijfel je nog steeds over de ventilatie of vindt je het maar muf ruiken, dan is er een simpel apparaatje dat je kan vertellen hoe het is gesteld met de ventilatie op kantoor: een CO2-meter met stoplichtfunctie (te koop vanaf 50 euro).
"Die meet de CO2-concentratie in een ruimte en daarmee ook hoe goed er geventileerd wordt. Mensen ademen immers CO2 uit. Het gebruik van zo'n apparaatje is echt een goed idee voor kantoren en de horeca: het waarschuwt als er te weinig geventileerd wordt en het besmettingsrisico dus op loopt", stelt de ingenieur.
'Ga niet binnen vergaderen'
Wat niet verstandig is in coronatijd is met meerdere mensen in een slecht geventileerde vergaderzaal overleggen, ook al is het op gepaste afstand. Boerstra: "Als je wil vergaderen doe het dan buiten. Als het toch binnen moet gebeuren, zorg dan dat de ramen voor, tijdens en na het vergaderen openstaan. Vergader ook niet te lang, maximaal een half uurtje bijvoorbeeld."
Op warme dagen zit de facilitaire dienst misschien niet altijd te wachten op die open ramen, omdat het energie – en dus geld – kan kosten om én de airconditioning te laten ronken en de ramen open te zetten. Maar Boerstra is daar duidelijk in: "De komende maanden is gewoon het advies: zet de ramen wel open. Gezondheid is even belangrijker dan besparen op de energiekosten."
Werkgever moet zich aan wet houden
Wat kun je van je werkgever vragen, als het om die ventilatie gaat? Van de wet moet je werkgever zorgen voor een gezonde werkomgeving, vertelt arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen. In de Arbowet wordt specifiek ingegaan op ventilatie en luchtkwaliteit.
"Er moet voldoende luchtverversing plaatsvinden. Er is ook een specifieke norm waar de werkgever aan moet voldoen. Die luchtverversing mag mechanisch zijn of tot stand komen door ramen en deuren open te zetten. Als werknemer mag je je dus beroepen op die wet", zegt Van Gelderen.
In het geval van contactberoepen komt daar dus nog het advies van de overheid bovenop. "Daar kun je als werknemer ook nog naar verwijzen."
'Ik kom niet naar werk'
Wie dan nog steeds een nukkige werkgever treft kan zijn zorgen opnieuw kenbaar maken in een email. "Als je werkgever zich dan nog steeds verzet, kom je misschien op een punt dat je kan aangeven: ik kom niet naar werk als de ventilatie niet op orde is", zegt Van Gelderen.
Verwijzen naar de Arbeidsinspectie is ook een mogelijkheid. "Goed voor de werksfeer is het niet,” geeft de arbeidsrechtadvocaat toe. “Maar het kan wel nodig zijn."
