Korte broek aan naar het werk vandaag, kan dat? Niet alle werkgevers zijn daar blij mee. Maar mag je baas dat eigenlijk verbieden?
In de grondwet staat dat een werkgever de grondrechten van een werknemer moet respecteren, zoals je persoonlijke levenssfeer en vrijheid van meningsuiting. Dat geldt ook voor kleding en betekent dat er een zwaarwegend belang moet zijn om bepaalde kleding te verplichten, bijvoorbeeld als deze te maken hebben met veiligheid, gezondheid, hygiëne of bedrijfsimago.
Satijnen jurkjes verplicht stellen mag niet
Zo oordeelde de kantonrechter dat een secretaresse bij een Nederlands ingenieursbureau niet verplicht in nauwsluitende satijnen jurkjes op het werk hoeft te verschijnen. Sterker nog: er was zelfs sprake van seksuele intimidatie, oordeelde hij. De werkgever maakte een direct onderscheid naar geslacht.
Werkgevers mogen daarentegen wel een uniform verplichten, vertelt Maartje Rutten. Ze houdt zich bezig met arbeidsverhoudingen binnen het publieke domein bij advocatenkantoor Capra. "De kleding en bijbehorende voorschriften hebben vaak te maken met veiligheid. Zo is het voor politieagenten of brandweermannen gevaarlijk om een korte broek of piercings te dragen."
Een werkgever mag vragen om representatieve kleding
De meeste discussie ontstaat over verplichte representatieve kleding. Werkgevers mogen aan hun werknemers vragen om zich passend te kleden, wat dat betekent hangt af van de situatie, vertelt Rutten. "Als een receptioniste met een naveltruitje, afgescheurde spijkerbroek en zes piercings bij een notariskantoor werkt, kan ik me voorstellen dat er vragen komen."
Wat een baas wel en niet mag eisen, hangt af van de situatie. Het is de bedoeling dat werkgevers zich redelijk opstellen, vertelt Antoinette Douglas-Scheele van VerbeekdeCaluwé Advocaten. Die grenzen kunnen in de loop der tijd verschuiven. "In 1985 is een werkneemster die na jaren trouwe dienst werd opgedragen om voortaan geen broek maar een rok te dragen en dit weigerde, ontslagen. Heden ten dage zal een kantonrechter daar waarschijnlijk anders over oordelen en dient de werkgever zich te houden aan redelijke grenzen van algemeen verbindende voorschriften zoals de Grondwet."
Mogen hoge hakken verplicht worden?
Afgelopen maanden kwam een Britse secretaresse in het nieuws nadat ze weigerde om nog langer hoge hakken op het werk te dragen. Ruim 150.000 mensen ondertekenden een petitie om het onderwerp op de agenda van het Britse parlement te krijgen.
Of werkgevers dat in Nederland ook verplicht mogen stellen, hangt er van af. Een werkgever moet kunnen motiveren waarom het voor zijn bedrijf en voor die functie noodzakelijk is dat een werkneemster hoge hakken draagt, zegt Rutten. Douglas-Scheele schrijft in haar blog over dit onderwerp dat ze vermoedt dat de rechter de voorschriften niet zal accepteren. "Ze passen niet binnen redelijke grenzen." Er zijn bijvoorbeeld ook nette platte schoenen die representatief staan.
Korte broek naar het werk mag niet altijd
Maar hoe zit het dan met dat andere problematische punt: een korte broek naar het werk? Postbodes klaagden in 1999 over hun veel te warme werkkleding. Zij wilden ook een korte broek, net zoals vrouwelijke postbestellers een broekrok konden dragen. Bovendien plakte de stof bij warme temperaturen aan hun benen, wat onhandig was als ze een trap op moesten lopen.
Dat mag, oordeelde de Commissie Gelijke Behandeling. Toch hoeft niet elk bedrijf het kledingstuk toe te staan. "Bedrijven mogen vragen aan hun werknemers om zich representatief te kleden, ook als je geen direct contact hebt met klanten. Stel dat je bijvoorbeeld op een accountancykantoor werkt en graag als man een korte broek aan trekt, dan kan het bedrijf bezwaar maken omdat je bijvoorbeeld wel eens via de lobby loopt, waar wel klanten wachten", zegt Douglas-Scheele.
Het is dus lastig om exacte grenzen aan te geven, zeggen beide advocaten. Uiteindelijk komt het erop neer of het bedrijf redelijke grenzen stelt die passen binnen onder meer de aard van het bedrijf, de functie van de werknemer, de klantenkring waarop het bedrijf zich richt en de persoonlijke levenssfeer gerespecteerd wordt.
