Robots zullen tot 2020 in de 15 belangrijkste landen volgens de laatste voorspellingen per saldo zo'n 5 miljoen banen hebben vervangen. Dat zal de lonen drukken en daarmee de inflatie en de rente.
De ECB en andere centrale banken hebben nu al moeite om de te lage inflatie aan te pakken. Ze kunnen hun borst dus nat maken.
Moeten we voor onze baan vrezen door de opkomst van robots? De meningen verschillen, maar volgens het rapport The Future of Jobs van World Economic Forum misschien wel. Robots zullen 7,1 miljoen banen doen verdwijnen. Daar staat de creatie van 2 miljoen nieuwe banen tegenover. Daarbij werd gekeken naar de grootste landen ter wereld.
Op een totaal van 1,9 miljard werknemers lijkt die 5 miljoen niet zo veel (0,26 procent), maar de gevolgen kunnen toch groot zijn.
Minder consumptie en lagere prijzen
Als machines meer en meer kunnen verliezen werknemers hun baan. Dat drukt de lonen en de consumptie, vooral van lager opgeleide werknemers. Als arbeid makkelijker kan worden vervangen door machines, dan verkleint dat de onderhandelingskracht van werknemers en een kleiner deel van de winsten zal naar werknemers gaan.
Verder vergroten de slimmere machines de productiviteit en dat heeft weer invloed op de prijzen van producten. Beide betekenen een lage inflatie.
'15 miljoen banen weg in VK'
De hoofdeconoom van de Engelse centrale bank (de Bank of England), Andy Haldane, toonde zich onlangs behoorlijk somber over het aantal banen dat verloren zo kunnen gaan. Hij haalt een onderzoek aan waaruit naar voren komt dat uiteindelijk 80 miljoen banen in de VS kunnen verdwijnen. In het Verenigd Koninkrijk zou het om 15 miljoen banen gaan.
Technologie lijkt de arbeidsmarkt meer uit te hollen dan in het verleden, aldus Haldane. In de twintigste eeuw hebben machines niet alleen handmatige handelingen van de mens vervangen, maar ook taken waarbij meer inzicht nodig is.
Machines kunnen nu dus veel meer taken overnemen, tegen lagere kosten. Dat betekent volgens Haldane dat meer banen het risico lopen te worden vervangen. Dat geldt in toenemende mate ook voor banen waarvoor een wat hogere opleiding nodig is.
Lage inflatie, lage rente
Als de inflatie door die ontwikkelingen wordt gedrukt, dan hoeft de officiële rente (die door de centrale banken wordt bepaald) ook niet hoog te zijn. Er is immers geen of nauwelijks inflatiegevaar. De laatste jaren is de inflatie in Europa, de VS en Japan laag en centrale banken hebben moeite om die inflatie op te krikken tot hogere niveaus.
De ECB heeft als doelstelling meegekregen een inflatie van dichtbij, maar onder de 2 procent. Dat is al een tijdje niet meer gehaald. Ook in de VS is de inflatie, laag, om van Japan maar te zwijgen. Zowel de ECB, als de Amerikaanse centrale bank en de Bank of Japan hebben allerlei onorthodoxe maatregelen genomen om de inflatie op te stuwen. Zo worden obligaties opgekocht en moeten banken in de eurozone rente toegeven als ze geld willen stallen bij de ECB.
De Fed verhoogde onlangs voor het eerst sinds 2008 de rente, met een minimale 0,25 procentpunt. In de markt wordt aangenomen dat de rente dit jaar verder wordt opgetrokken, met kleine stapjes. Maar RTL Z-beurscommentator Hans de Geus vroeg zich onlangs af of de Fed niet een blunder heeft begaan en de rente zo weer moet verlagen.
Het lijkt er dus op dat de centrale banken nóg meer uit de kast zullen halen om de inflatie niet te laag te laten worden.