De carrièreladder verdwijnt, werknemers wordt steeds meer gevolgd en gemeten, en robots nemen (een deel van) ons werk over. Vijf manieren waarop ons werk verandert.
We kennen ze allemaal wel: de managementboeken die ons beloven dat ene geheim te bieden om het écht te gaan maken. Gooi die allemaal maar uit het raam, want de manier waarop we werken is drastisch aan het veranderen. The Guardian voorspelt hoe ons werk er de komende jaren uit gaat zien:
1. Bekende structuren verdwijnen
De carrièreladder, waarbij je jezelf stapje voor stapje omhoog werkt, verdwijnt. De ouderwetse top-downstructuur wordt steeds vlakker, en begint er meer als een soort net uit te zien, waarin lijntjes binnen een organisatie horizontaal, vertikaal en diagonaal lopen.
Zo ook carrières van mensen: die verlopen niet meer recht (omhoog), maar volgens een zigzagpatroon. Je doet eens op de ene afdeling ervaring op, dan werkt je op de andere mee. De ervaringen die je opdoet gaan breder dan één vakgebied; mensen zoeken steeds meer naar kwaliteiten die je in verschillende bedrijven en sectoren kunt gebruiken. Minder voorspelbaar, meer vloeiend.
Wil je als bedrijf topmensen binnenhalen (en houden)? Zorg dan voor een bedrijfscultuur met flexplekken, ideeënworkshops en regelmatig husselen van teams, en zorg dat mensen de vrijheid krijgen om zelf beslissingen en verantwoordelijkheid te nemen.
2. Robots nemen (een deel van) ons werk over
Denk jij er nog bij na als je je boodschappen afrekent bij een zelfscankassa of geld overmaakt op je iPad? Precies. Robots en intelligente computersystemen gaan misschien wel een veel grotere impact hebben op ons werk dan de komst van internet dat heeft gehad, voorspellen onderzoekers. Robots worden mobieler, veelzijdiger en goedkoper, en kunnen in toenemende mate handwerk overnemen. Maar ook niet-handwerk komt in gevaar, zoals journalistiek, data-analyse en zelfs medisch specialistisch werk.
Slecht is dat volgens onderzoekers overigens niet per se: als robots en systemen routinewerk uit handen nemen, kunnen we ons focussen op creatieve taken waarvoor we meer moeten nadenken. En: werken met mensen, waarbij emotie komt kijken, zal altijd van belang blijven.
3. We krijgen een 'cloud' van freelance werkkrachten
Steeds meer mensen zijn niet meer in dienst, en de sites waarop opdrachtgevers aan krachten worden gekoppeld, schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Een bedrijf plaatst een klus en freelancers bieden daar op - zo scherp mogelijk natuurlijk. Die markt groeit door: in 2025 zullen 540 miljoen mensen gebruik hebben gemaakt van één of ander platform wereldwijd, becijfert McKinsey.
Hiermee komen ook mensen aan derdewereldlanden aan werk, want ook zij kunnen bieden op de klussen, vaak een stuk onder de prijs van hun westerse collega's. Traditionele werkkrachten kunnen daar weleens een flinke daling in hun loon door zien aankomen, en voor de freelancers is het de vraag of zij onder goede voorwaarden kunnen werken. Daar staat dan wel weer tegenover dat freelancers regelmatig eerst voor losse klussen worden gevraagd, alvorens ze een contract krijgen aangeboden.
4. Personeel wordt steeds vaker gevolgd en gemeten
Het wordt makkelijker om mensen in de gaten te houden, op allerlei manieren. Waar op zijn route is de koerier op dit moment? Hoe ver is de vakkenvuller gevorderd met zijn werk? Maar ook fitness trackers vinden hun weg op de werkvloer, om te meten hoe gezond werknemers zijn. Want slaap en stress hebben een enorme impact op wat je gedurende de dag voor elkaar krijgt. Belangrijke informatie voor bedrijven die op competitie en prestatie gericht zijn.
Dit brengt niet alleen privacyvraagstukken met zich mee, maar ook ethische vragen: mag een werkgever de verzamelde gegevens tegen jou gebruiken in de rechtszaal bijvoorbeeld, of delen met derde partijen om eraan te verdienen?
5. Pensioen... eeuh?
Mensen worden ouder - sinds 1990 hebben we er gemiddeld zes jaar 'bij gekregen' volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie. Dat levert problemen op voor zowel de overheid, die pensioenuitkeringen langer moet uitbetalen, als voor ouderen zelf, die het met hun spaarpotje niet altijd redden. We gaan daarom steeds langer doorwerken.
Voor sommigen een angstscenario: is er wel werk voor mij als ik in de vijftig of zestig ben? Dat zal niet voor iedereen voorhanden liggen, al was het alleen maar omdat werkgevers sneller geneigd zijn voor een jonge, flexibele kracht te gaan dan een ervaren rot in het vak die zijn skills 40 jaar geleden leerde. De overheid kan er een rol in spelen om ook het oudere deel van de bevolking opleidingen en leertrajecten aan te bieden. Japan, met een sterk vergrijzende bevolking, heeft hier een succesvol project in lopen.
