Een telefoonhoesje, een webcam of speelgoed: veel van dit soort producten kun je tegenwoordig makkelijk uit China halen via sites als AliExpress. Het is vaak stukken goedkoper, maar het is niet zonder risico, voor je privacy en je portemonnee. Waar moet je op letten om toch veilig op koopjesjacht te gaan op het Chinese internet?
"Ik wilde graag een drone, maar honderd euro vond ik toch iets te gortig, dus keek ik op AliExpress", vertelt Bas Schoemaker. Hij wist wel dat hij dan wat meer risico liep, maar waagde het er toch op.
Hij bestelde voor 25 euro een kleine drone op AliExpress. Wat hij binnenkreeg was teleurstellend: de drone deed het niet. "Bovendien zat het stukje met daarin de camera ook los", vertelt Schoemaker.
De beschadigde drone die Schoemaker binnenkreeg. (Eigen foto)
Hij stuurde een bericht met zijn klacht via AliExpress, waar hij wel een ontvangstbevestiging op kreeg, maar verder niets meer van hoorde. Toen hij nog eens contact opnam, kreeg hij een aanbod van drie dollar compensatie. Dat was hem niet genoeg, maar hoger dan vier dollar wilde het bedrijfje dat hem de camera verkocht, niet gaan.
'Telefoonhoesje is prima'
"Daar heb ik me maar bij neergelegd", vertelt hij. Hij is teleurgesteld in de gang van zaken en koopt z'n elektronica in het vervolg bij een Nederlands bedrijf. "Maar voor een telefoonhoesje is het prima, al duurt het wel wat langer."
China is verreweg het populairste land voor het doen van online aankopen over de grens. Vorig jaar werd door Nederlanders voor 817 miljoen over de grens besteld, daarvan ging 245 miljoen euro naar China, blijkt uit onderzoek van GfK in opdracht van Thuiswinkel.org, met hulp van PostNL. Maar niet alle bestellingen gaan even vlekkeloos.
Pakketjes niet bezorgd of namaak
Bij de Consumentenbond krijgen ze regelmatig klachten over producten uit China, vertelt woordvoerder Gerard Spierenburg. "Soms komen pakketjes helemaal niet aan, soms kan het product niet wat beloofd is of krijg je namaak."
De belangrijkste tip van Spierenburg: "Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat vaak ook zo." Om te kijken welke webwinkel betrouwbaar is, kun je het beste gebruik maken van het reviewsysteem dat AliExpress gebruikt.
Let op de reviews
Dat systeem is best betrouwbaar, vertelt correspondent Sjoerd den Daas. Dat komt vooral doordat het reviewsysteem gebaseerd is op klantbeoordelingen. "Die hebben effect: bij een matige beoordeling wordt meteen minder verkocht", vertelt Den Daas.
Een bezorger van JD.com, een van de grootste online winkels van China. (Foto: EPA)
Het gevolg: bedrijven beloven je het aankoopbedrag terug te geven als je een negatieve of niet zo heel lovende review weghaalt, zo ondervond Den Daas. Maar, voegt hij eraan toe, dat geldt voor aankopen binnen China.
Gaat het om een bestelling vanuit het buitenland, dan ben je de sigaar, vertelt Den Daas. "Een risico dat veel mensen bereid zijn te nemen, vanwege de lage prijzen."
Let op namaak
In die reviews kun je ook goede aanwijzingen vinden of een product niet misschien namaak is. Het importeren van namaak is verboden als het bedoeld is om er mee te handelen.
In beslag genomen nepkleding. (Archieffoto: ANP)
"Koop geen hele goedkope iPhone, dan weet je dat die waarschijnlijk nep is", waarschuwt Spierenburg van de Consumentenbond.
Controles bij koeriersbedrijven
Wie alleen iets voor zichzelf bestelt, loopt dus geen risico. De douane controleert bovendien niet alles, vertelt een woordvoerder. "We controleren risicogericht, bepaalde dingen wel en bepaalde dingen niet."
De controles worden meestal gedaan bij koeriersbedrijven, zoals PostNL en DHL. Zendingen uit China staan wel hoog op het lijstje, omdat namaak vaak daar vandaan komt.
De demonstratie van de douane in de Rotterdamse haven. (Foto: ANP)
Behalve dat je mogelijk illegaal bezig bent, is er nog een reden om beter maar geen namaak te kopen, zegt Spierenburg. "Deze zijn vaak onveilig, de kans op doorbranden is bijvoorbeeld groter bij namaak."
Betaal met creditcard of PayPal
Om te zorgen dat je niet helemaal met lege handen staat als de aankoop je toch niet bevalt, kun je het beste betalen met een creditcard of via PayPal. Daar heb je aankoopbescherming, waardoor je je geld terugkrijgt als een product niet wordt bezorgd of beschadigd is.
Garanties of keurmerken dan?
Een belangrijk verschil bij kopen in China is dat Nederlandse regels, zoals dat je binnen 14 dagen iets mag terugsturen, niet gelden. Bovendien: als ze zouden gelden, dan heb je er niks aan vanwege de duur van het transport, vertelt Spierenburg. Ook Europese regels op het gebied van veiligheid gelden niet in China, 'dus daar heb je niks aan'.
Bestel onder de 22 euro
Omdat je aankopen van buiten Europa komen, moet je ook goed opletten wat voor extra kosten je nog moet betalen, tipt Spierenburg verder. Voor producten die minder dan 22 euro kosten betaal je niks extra, maar daarna betaal je tot 150 euro btw en inklaringskosten.
Bij aankopen boven de 150 euro moeten mogelijk ook nog invoerrechten betaald worden. Hoeveel is afhankelijk van het product; voor een paar schoenen of laarzen kan het oplopen tot 17 procent, voor een telefoon of laptop betaal je geen invoerrechten.
Let op met 'free shipping'
Als trucje versturen sommige webshops het dan vanuit een distributiecentrum in Europa, vertelt Spierenburg, 'maar dan is de kans wel weer groter dat je verzendkosten moet betalen.'
Hij waarschuwt mensen met haast om niet te kiezen voor de optie 'free shipping'. Want dat is weliswaar gratis, maar dan gaat je bestelling per boot en kun je weken wachten op je aankoop.
Géén elektronica
Wat je sowieso maar beter niet vanuit China kunt laten verschepen, is elektronica zoals telefoons of camera's voor in je huis.
Chinese smartphones zijn vaak veel goedkoper dan een iPhone of Galaxy S9, maar ook hier geldt: "If it sounds too good to be true, it is", vertelt security-expert Maarten van Dantzig van Fox-IT. "Het kan zijn dat er op de goedkope toestellen apps zitten die jouw gegevens naar hun server sturen, om die te gebruiken of door te verkopen", legt hij uit.
Internet of things
Van Dantzig waarschuwt ook voor apparaten voor in huis die met het internet verbonden kunnen worden, zoals camera's om je huis mee in de gaten te houden. "Die hebben vaak dezelfde wachtwoorden en gebruikersnamen en zijn daardoor makkelijk over te nemen door criminelen om er DDoS-aanvallen mee uit te voeren op bijvoorbeeld banken", zegt Van Dantzig.
Dat klinkt voor de koper zelf niet zo erg, maar criminelen kunnen hebben dan ook toegang tot de privé-beelden en kunnen die op internet zetten.
Laat je niet verleiden door de prijs
"Zorg dat je een telefoon koopt van een erkende fabrikant, laat je niet verleiden door de goedkope prijs", adviseert hij. En als je er toch een koopt, verwijder dan alle apps die je niet gebruikt en let op dat je er geen gevoelige informatie op bewaart.
En voor de internet-of-things-apparaten geeft Van Dantzig als advies: "Hang hem niet aan het internet. Mocht het toch nodig zijn, verander dan het wachtwoord of koop er een van een betrouwbare fabrikant."
'Gelijk speelveld'
Volgens brancheorganisatie Thuiswinkel.org wordt de Chinese concurrentie inderdaad vooral gebruikt voor kleinere aankopen. "De consument is toch angstig om er grotere bestellingen te doen, omdat het langer duurt voor je het krijgt, áls je het al krijgt", vertelt Richard van Welie.
In de afgelopen jaren heeft de branche hard gelobbyd voor een 'gelijk speelveld', met het gelijkstellen van het btw-tarief voor bestellingen tot 22 euro als sluitstuk. Dat gaat in vanaf 2021.
