President-commissaris Olga Zoutendijk vertrekt bij ABN Amro, mede als gevolg van discussies over haar leiderschapsstijl. Wie is Zoutendijk eigenlijk? En waarom maakte haar manier van toezichthouden zoveel discussie los?
Wie is Zoutendijk?
De 56-jarige Olga Zoutendijk is een dochter van de wiskundige Guus Zoutendijk, voormalig topman van verzekeraar Delta Lloyd. In de zomer van 2014 werd zij benoemd tot commissaris van ABN Amro. Twee jaar later kreeg zij de leiding over het toezichthoudende orgaan. Dat was wel een opmerkelijke benoeming.
Waarom was die benoeming zo opmerkelijk?
Zoutendijk maakte indrukwekkend carrière. Maar omdat een groot deel daarvan overzee was, stond zij in Nederland nauwelijks op de radar. Na haar studie in Amerika werkte zij vijftien jaar in verschillende functies bij ABN en ABN Amro. In 2001 ging zij aan de slag bij de Australische bank Westpac. Tussen 2007 en 2011 vervulde zij een hoge functie in Singapore en Hongkong voor Standard Chartered, een Britse zakenbank met grote belangen in Azië.
Een prachtige carrière, dus. Maar onvergelijkbaar met de eerdere president-commissarissen van ABN Amro, die deel hadden uitgemaakt van de ultieme top van de Nederlandse bankwereld. Zo zat Rik baron van Slingelandt (2014-2016) ruim tien jaar in de raad van bestuur van Rabobank. Hessel Lindenbergh (2009-2014) zat jarenlang in het bestuur van ING.
Waarom werd deze outsider benoemd tot toezichthouder?
Vanwege haar ervaring in de internationale bankensector en haar frisse blik. "De uitgebreide ervaring en het hoge kaliber van mevrouw Zoutendijk betekenen dat zij een waardevolle bijdrage kan leveren aan de realisatie van de strategische doelstellingen van ABN Amro", zei Van Slingelandt destijds.
Vooral haar betrokkenheid bij het herstel van Westpac na de Australische bankencrisis rond de eeuwwisseling, leverde haar bonuspunten op. Ook speelde een rol dat de Nederlandse staat, die sinds de nationalisering van de Nederlandse onderdelen van Fortis in 2008 de eigenaar van ABN Amro was, graag meer vrouwen als toezichthouders in het bedrijfsleven wilde.
Wat moest Zoutendijk als toezichthouder doen?
Zoutendijk trad aan in een belangrijke fase voor ABN Amro. Met de beursgang in 2015 maakte de staat een begin met de privatisering van de bank. En als president-commissaris speelde zij een centrale rol bij de opvolging van bestuursvoorzitter Gerrit Zalm eind 2016.
Waar ging het mis?
Het ging mis rond de opvolging van Zalm. Volgens Zalm wilde Zoutendijk zichzelf op de voorzittersstoel manoeuvreren, iets wat zij zelf overigens ontkende. Daarnaast klonken klachten over de manier waarop Zoutendijk als toezichthouder optrad.
Zij zou zich te veel bezig houden met operationele taken en de strategie, taken die bij het bestuur liggen. Begin vorig jaar zei Zoutendijk in een interview dat het bedrijfsleven behoefte had aan een 'scherper en zuiverder toezicht', wat kon leiden tot een verschuiving in de traditionele verhoudingen. "Het schuurt wel eens."
Maar wrijving brengt toch glans?
Niet in dit geval. Afgelopen jaren vertrok een groot aantal beleidsbepalende functionarissen bij de bank. Het FD schrijft vanochtend dat ten minste vijf van hen bij De Nederlandsche Bank klaagden over haar optreden. Vervolgens zou toezichthouder DNB een onderzoek naar haar functioneren zijn gestart. Gisterenavond bleek dat Zoutendijk haar functie heeft opgezegd.
Wat zegt ABN Amro over het functioneren van Zoutendijk?
Als reactie op het artikel in het FD erkent de bank vanochtend dat de manier van leidinggeven van Zoutendijk intern ter discussie heeft gestaan. Ook bevestigt ABN Amro dat die discussie een rol heeft gespeeld bij haar beslissing om geen tweede termijn te ambiëren.
Wel tekent de bank aan dat de aandacht voor de discussie over haar functioneren 'geen recht doet aan de bijdrage die Zoutendijk aan de bank heeft geleverd'. Wat die bijdrage dan precies was, blijft in het midden. Mogelijk blijkt dat morgen, als ABN Amro de jaarcijfers presenteert.
