In tegenstelling tot de wens van de politiek blijft het voor consumenten een enorm gedoe om hun buitenproportionele negatieve notering uit het BKR-register verwijderd te krijgen. Dat blijkt uit de nieuwe richtlijn die het Bureau Krediet Registratie deze week heeft opgesteld.
De op 22 januari gepubliceerde Handreiking Belangenafweging is een reactie op een verzoek van voormalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem en de Tweede Kamer. Die wilden dat een verwijdering van een negatieve registratie ook zonder tussenkomst van de rechter mogelijk moest worden.
Dat kan nu, maar het blijkt geen sinecure. Zo moeten consumenten aan wie een krediet wordt geweigerd 'aannemelijk maken' dat dit is vanwege de registratie. Bovendien mag het bewijs hiervoor niet afkomstig zijn van een hypotheekadviseur, maar van de verstrekker van de hypotheek zelf.
Bij het BKR staan circa tien miljoen mensen geregistreerd. Iedereen die 250 euro of meer rood kan staan, staat geregistreerd. Ook mensen met een smartphone op afbetaling van meer dan 250 euro wordt in de lijst opgenomen. Dat is geen ramp, maar zorgt er in sommige gevallen wel voor dat je tot enkele duizenden euro's minder hypotheek kunt krijgen.
Minder of geen hypotheek
Consumenten met een betalingsachterstand op hun schuld krijgen een negatieve aantekening die zelfs nog vijf jaar na aflossing in het register blijft staan. En dat kan wél grote gevolgen hebben. Zo kan het ertoe leiden dat je fors minder kunt lenen of zelfs helemaal geen hypotheek kunt krijgen, omdat je te boek staat als wanbetaler. Ook sommige verhuurders raadplegen het BKR.
In 2011 sprak ook de Hoge Raad zich uit over de werkwijze van het bureau. In haar zogenaamde Santander-arrest, vernoemd naar de gelijknamige kredietverstrekker, oordeelde het hoogste rechtsorgaan op basis van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) dat de lagere rechter niet alleen moet kijken of kredietverstrekker de registratieregels netjes naleeft, maar ook een belangenafweging moet maken.
Rigide systeem
Verschillende consumenten die vanwege een negatieve BKR-registratie geen hypotheek konden krijgen, stapten de afgelopen jaren naar de rechter. Met succes: indien de schuld was ingelost, oordeelde de rechter dat dan ook de negatieve notering de prullenbak in moest. Dat was in zeven zaken het geval, onderzocht NRC Handelsblad in de zomer van 2017.
Volgens advocaat Johan den Hoed, die verschillende cliënten met een negatieve inschrijving heeft bijgestaan, blijft het BKR-systeem onder de nieuwe handreiking 'te star'. "De toetsing is te rigide." Het is alleen nog te vroeg om conclusies te trekken, aldus Den Hoed. "Hoe het in de praktijk uitvalt, moeten we nog afwachten."
