Irena's fascinatie voor kerstballen begon toen haar buurman een oom op bezoek kreeg die professioneel kerstballenschilder is. Inmiddels importeert ze alweer zeven jaar handgemaakte, glazen kerstornamenten uit Tsjechië. Momenteel is het topdrukte: "Maar in juni verkoop ik geen bal."
Waar een kerstmarkt is duikt Irena* (46) van Kerstbal & Co! op met haar kraam vol ballen en ornamenten. Elk jaar gaat ze naar Tjsechië waar ze bij kleine ateliers handgeblazen en -geschilderde vogels, kerstmannen en antieke camera's voor de kerstboom inkoopt.
Ze wil alleen spullen verkopen die ze zelf mooi vindt. "Ik wilde een keer een Jezus en Maria met kindje Jezus kopen maar die Jezus was zo lelijk gemaakt. Zo'n lelijke baby, dat wil ik dan niet." Een camerabal trok juist weer haar aandacht. "Die is gemaakt door een meesterblazer. Dat herken je aan de velen hoeken." Net als onderstaande klok.
De klok wordt met de hand geblazen. Een zwaar en secuur werkje. (Foto: Kerstbal & Co!)
Augurk
Trends, zoals dit jaar allerlei exotische dieren, robots en voedsel, laat ze aan zich voorbij gaan. Al zit er wel een augurk in het assortiment. Maar aan die augurk zit dan wel weer een verhaal vast, vertelt ze.
"In Amerika hebben ze de 'find a pickle-traditie'. De augurk-bal wordt verstopt in de boom en wie 'm als eerste vindt, krijgt geluk of mag als eerste een cadeau uitpakken." Het idee erachter, vertelt ze, is dat mensen niet gelijk de cadeaus uitpakken of de boom voorbijlopen maar er echt even voor stilstaan. "Pas dan zie je hoe mooi alle ballen echt zijn."
Een pick-up met cadeautjes voor in de boom uit de 'Amerikaanse' ballencollectie. (Foto: Kerstbal & Co!)
Zeldzame olifant van duizend euro
Irena houdt van kerstballen. Haar bedrijf is 'echt een uit de hand gelopen hobby'. De oom van haar buurman in Tsjechië, waar ze tot haar derde heeft gewoond, was professioneel kerstballenschilder en heeft haar in contact gebracht met glasblazerijen in Tsjechië en Polen, volgens Irene de kerstballenlanden bij uitstek.
In principe kan alles gemaakt worden, vertelt ze. Het is een kwestie van glas blazen in de juiste mal. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Zo heeft ze zelf een zeldzame olifant in haar boom hangen, gekregen van een bevriende glasblazer.
"Die kreeg de opdracht van iemand uit Saoedi-Arabië om een paar Indische olifanten te maken voor in de boom. Daarvoor moest toen wel een mal gemaakt worden en alleen die mal maken kost al duizend euro. Die mal is daarna weer vernietigd op verzoek van de klant."
Een glasblazer van het Poolse bedrijf Silverado maakt de bal in een mal. (Foto: Getty Images)
Ze verkoopt ballen vanaf een paar euro, maar de prijzen kunnen oplopen tot ruim vijftig euro voor een set van de 'Drie Wijzen uit het Oosten'. De duurste enkele bal die ze verkoopt is een kerstman in een vissersboot voor bijna 26 euro. Die hoge prijzen vindt ze overigens terecht. "Helemaal als je ziet hoeveel werk het kost om sommige ballen te maken."
Het is een arbeidsintensief proces, zo laat ook onderstaande video van het Poolse familiebedrijf Silverado zien. Met 50 vaste krachten, 150 freelance medewerkers en een productie van 1 miljoen ballen per jaar is het een van de grotere spelers op de Europese kerstballenmarkt.
Hun ballen vinden vooral aftrek in Europa en Amerika en hangen volgens de directeur ook in het Witte Huis. Over verkoopcijfers wil Irena niets zeggen, maar ze kan niet van de verkoop leven. "Nu is het druk maar in juni verkoop ik geen bal."
Ze merkt dat steeds meer mensen in Nederland de handgemaakte, traditionelere ballen waarderen. "Kerst is emotie en wegdromen bij een boom. Voor veel mensen hebben de ornamenten een speciale betekenis, zoals de bal van oma. Op die manier stilstaan bij herinneringen maakt het extra mooi."
