Yom Kippur, de Dag van de Arbeid of toch de Internationale Dag voor Afschaffing van de Slavernij: bij Spotify mag je vieren wat je wilt. Het bedrijf laat de vaste verplichte feestdagen los en laat medewerkers zelf bepalen wanneer ze vrij zijn. Nederlandse bedrijven zijn nog huiverig.
In een persbericht schrijft Spotify: 'iedereen zou de gelegenheid moeten hebben om te vieren wat voor hen belangrijk is, ongeacht wie ze zijn, waar ze in geloven, waar ze vandaan komen en wat voor land ze toevallig op dit moment werken.'
Bij het Zweedse bedrijf zijn 3500 mensen in dienst met alleen in Zweden en de VS al meer dan 90 nationaliteiten. Daarbij past het niet om van bovenaf feestdagen op te leggen, vindt het bedrijf.
De Verenigde Staten kennen bijvoorbeeld zeven officiële feestdagen. Werknemers kunnen ervoor kiezen die dagen vrij te nemen, maar ze kunnen ze ook inruilen voor dagen die ze liever vieren.
Niet wettelijk vastgelegd
Anders dan de term 'officiële feestdagen' misschien doet vermoeden, zijn er ook in Nederland geen wettelijk vastgelegde feestdagen. Je werkgever is dus niet verplicht je vrij te geven met Kerst, of met Pasen, bijvoorbeeld. Het hangt allemaal af van wat er is afgesproken in de cao.
De meeste werkgevers kiezen ervoor de officiële feestdagen (ongeveer 12 per jaar) op te nemen in de cao als vrije dagen. Die dagen vallen buiten je vakantiedagen.
Daarnaast zijn er werkgevers die ervoor kiezen door het jaar heen een of twee extra dagen aan te wijzen als 'collectieve vrije dagen die ten laste gaan van vakantie-uren'. Dat zijn vakantiedagen die je als werknemer moet opnemen en die van je vakantiedagen afgaan. Dat mag, zolang het maar in de cao wordt aangekondigd, schrijft vakbond FNV.
Experimenteren
Maar ook in Nederland experimenteren bedrijven met flexibele vakantiedagen. Uit onderzoek van Motivaction bleek in 2016 dat bijna tweederde van de Nederlanders het liefst zelf wil kiezen op welke feestdagen ze vrij zijn.
Bij het Amsterdamse techbedrijf Improve Digital proberen ze werknemers zoveel mogelijk tegemoet te komen in het flexibel vieren van feestdagen. "We zijn een internationale organisatie en dan komt automatisch een beetje flexibiliteit om de hoek kijken", vertelt PO-manager Lisan van der Peet. "We honoreren in principe de feestdagen in Nederland, maar als werknemers een feestdag willen inruilen, nemen we dat verzoek zeker in acht."
Onbeperkt vakantie
Ook vakbond FNV zegt tijdens het afsluiten van cao's rekening te houden met de vrijheid van werknemers. "Ik ken geen voorbeelden van bedrijven waar de feestdagen helemaal vrij worden gegeven zoals bij Spotify", zegt Andrée Ruiters van FNV. "Maar we proberen wel mensen met een niet-christelijke achtergrond in de cao zoveel mogelijk de gelegenheid te geven de voor hen belangrijke feestdagen zo veel mogelijk vrij te zijn."
Cloudbedrijf Bynder besloot begin vorig jaar dat werknemers er onbeperkt vakantie mogen opnemen. Ze zijn daar nog altijd enthousiast over. Hun filosofie: het gaat erom wat je levert, niet hoe vaak je aanwezig bent.
Bij Improve Digital zijn ze het daarmee eens. "Je wordt bij ons beoordeeld op je output", zegt ook Van der Peet. "Natuurlijk er zijn kantooruren en we vinden het leuk aanwezig te zijn. Maar heb je afspraken, of feestdagen, dan ben je redelijk flexibel om dat in te delen."
Tegen de norm
Het is overigens niet gemakkelijk om als bedrijf tegen de trend in te gaan. De norm is in Nederland nog altijd dat de meeste bedrijven dicht zijn op officiële feestdagen. "Met Kerst bijvoorbeeld is Nederland echt op slot", zegt José Kager van FNV. "Dat maakt het natuurlijk lastig om dan wel te werken."
"We laten het nog niet helemaal los, omdat we zien dat de meeste mensen nog altijd graag langs familie willen met de feestdagen en je gaat natuurlijk niet echt klanten spreken tijdens Kerst", zegt ook Van der Peet. "Maar de invloed van het buitenland neemt zeker toe. Feestdagen als Halloween en het Suikerfeest worden in Nederland ook belangrijker."
