Er zijn te gehaast en onzorgvuldig besluiten genomen bij de reorganisatie van de Belastingdienst, zegt staatssecretaris Wiebes van Financiën. Dit mag niet meer gebeuren, zegt hij in een brief aan de Tweede Kamer.
Bij de Belastingdienst werd in de zomer een grote reorganisatie bekendgemaakt: 5000 banen moesten verdwijnen, om plek te maken voor 1500 mensen met een achtergrond in data-analyse.
Om dit proces te vergemakkelijken, werd een riante vertrekregeling aangeboden aan medewerkers, die vooral door 60-plussers met beide handen werd aangegrepen. De regeling moest wegens succes worden stopgezet. Het leverde de Belastingdienst boven op het budget van 648 miljoen euro een extra post van 70 miljoen euro op, met een naheffing voor het vervroegd laten vertrekken van oudere werknemers.
'Wiebes als Sinterklaas'
Letterlijk sorry zegt de staatssecretaris niet. "Je kunt voor alles sorry aandragen maar dat vind ik gratuit. Ik zeg dat ik er politiek verantwoordelijk voor ben." Hij zegt dat er "overduidelijk en onder mijn verantwoordelijkheid iets mis is gegaan. Ik sta ervoor om het te verbeteren."
Uit een eerdere reactie van Wiebes op Kamervragen valt op te maken dat 1250 belastingambtenaren van 64 jaar of ouder met een flinke vertrekpremie weg konden bij de Belastingdienst: zij kregen gemiddeld 64.000 euro bruto mee. "Wiebes als Sinterklaas", concludeert CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt op Twitter.
Gevolg: 1250 belastingambtenaren van 64 jaar of ouder vertrokken. Kregen gemiddeld 60.000 euro mee.
Wiebes als Sinterklaas— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) October 4, 2016
In de brief van vandaag is een voorbeeld opgenomen van hoe hoog de vertrekpremie kan oplopen: iemand met 40 dienstjaren die twee maanden voor zijn pensioen vrijwillig ontslag neemt, kan 24 maanden salaris meekrijgen, met een maximum van 75.000 euro.
Verkeerde inschatting
De regeling rammelt aan alle kanten, geeft Wiebes nu ook toe. Achteraf gezien is de besluitvorming rondom de uitstroom en vertrekregeling "te haastig geweest en niet zorgvuldig", zegt hij in de Kamerbrief. Er zijn geen goede inschattingen gemaakt van de vertrekkende medewerkers, zowel wat betreft het aantal, het moment van vertrek en de verdeling over verschillende functies en leeftijden, concludeert hij.
Zo werd er vanuit gegaan dat de uitstroom van 4800 fte's niet zou worden overschreden, wat vervolgens daarom ook niet juridisch werd vastgelegd. Daardoor konden veel meer mensen zich aanmelden voor vertrek, wat voor hoge kosten zorgde. Ook was geen rekening gehouden in het budget met de RVU-heffing, die wordt geheven als werkgevers afscheid nemen van oudere werknemers die kort voor hun pensioen zitten.
Gesloten cultuur
Een probleem dat Wiebes verder aankaart, is de gesloten bedrijfscultuur bij de fiscus. "In dit proces is duidelijk geworden dat bij de Belastingdienst een cultuur bestond om zaken die primair de Belastingdienst aangaan, dicht bij zichzelf te houden, passend in een lange geschiedenis van autonomie."
Andere betrokken partijen zijn daardoor soms niet of pas laat betrokken bij de besluitvorming. Dat is niet acceptabel en mag niet meer voorkomen, stelt Wiebes.
Geen problemen, wel aanpak
Om verdere fouten te voorkomen, heeft Wiebes actie ondernomen. Zo is onder andere de rol van CFO bij de Belastingdienst onder handen genomen: de financieel directeur moet zich voortaan meer gaan richten op controle en minder 'op het primaire proces'. Ook is een traject opgezet om de cultuur binnen de Belastingdienst aan te pakken, waardoor de organisatie opener en wendbaarder moet worden.
Wiebes voegt toe dat de onverwacht grote uitstroom bij de Belastingdienst nog niet voor problemen heeft gezorgd, maar hij sluit niet uit dat "in de toekomst processen mogelijk tijdelijk onder druk komen te staan."
