Komende week gaat het weer vriezen, zegt Buienradar. Dat betekent dat gladheidsbestrijders er in alle vroegte weer opuit moeten om te voorkomen dat het hele land vast staat, maar hoeveel kost dat eigenlijk? En wat komt er allemaal bij zo'n strooiactie kijken?
In Nederland zijn vier partijen verantwoordelijk voor het begaanbaar maken van de openbare wegen: Rijkswaterstaat, de provincie, de gemeente en de waterschappen. Zij zijn veelal eigenaar van het zout en de strooimachines, maar laten meestal de uitvoering doen door aannemers.
Hoeveel kost het zout?
Gemeenten, provincies en Rijkswaterstaat slaan het zout dat ze inkopen zelf op in speciale loodsen. "We hebben twee soorten leveringen", vertelt Sietse de Waard, commercieelmanager bij Eurosalt, marktleider op het gebied van strooizoutlevering. "In de zomer bevoorraden we de loods tot hij helemaal vol zit. En dan vullen we deze in de winter bij."
Hoeveel zo'n volle loods kost, kan hij niet zeggen. "Dat valt onder geheimhouding, maar per 1000 kilo betaal je 74,50 euro." In de begroting van Enschede is te zien dat de gemeente zo'n 111.000 euro kwijt is aan het zout en de strooiwagens. Het strooien zelf kost 590.000 euro. Inclusief gemeentekosten (bijvoorbeeld planning) is de stad zo'n 723.000 euro per jaar kwijt.
De gemeente Den Haag heeft jaarlijks een budget van 1,54 miljoen euro beschikbaar om gladheid tegen te gaan. De provincie Flevoland schat de kosten van een preventieve strooiactie op 14.600 euro. Als er daadwerkelijk sneeuw bestreden moet worden, zijn ze daar voor de provinciale wegen 26.400 euro aan kwijt. Op jaarbasis komt dat bedrag uit om zo'n 650.000 euro, blijkt uit interne documenten.
En de wagens?
Er zijn in Nederland twee leveranciers die strooiwagens leveren. Zij verkopen niet alleen strooiwagens, maar ook opslagsystemen en mengmachines. Rijkswaterstaat heeft speciale wagens om bijvoorbeeld ijsplaten op de snelweg te bestrijden, maar de meeste gemeenten gebruiken verschillende soorten strooimachines.
Voor een apparaat om de hoofdrijbaan te bestrooien ben je zo'n 45.000 euro kwijt, een fietspadstrooier kost ongeveer 25.000 euro, zegt Erik van Sterkenburg. Hij is rayonmanager Wintermachines bij Schuitemaker, één van de twee leveranciers. Amsterdam heeft er vele tientallen, terwijl een kleine gemeente genoeg heeft aan vier strooiers. Hoeveel precies is afhankelijk van de hoeveelheid wegen.
Deze strooiers kunnen op een vrachtwagen geladen worden, die vervolgens de gladheid op het wegdek bestrijdt. "Andere dagen kan de wagen dus bijvoorbeeld door de ingehuurde aannemer als zandwagen gebruikt worden", vertelt hij.
De uitvoering wordt door aannemers gedaan. Hoeveel geld daarin omgaat krijgt RTL Z niet te weten. Wel is duidelijk dat Rijkswaterstaat vooral met grote partijen in zee gaan vanwege de eisen die gesteld worden.
Er wordt veel en veel meer gestrooid dan dat je denkt
Het is niet zo dat zijn bedrijf het 's zomers lekker rustig aan doet: als de zon schijnt, maakt het bedrijf de apparaten grondig schoon om te voorkomen dat ze aangetast worden door het vele zout dat ze elk jaar te verwerken krijgen. "Mensen denken vaak alleen maar aan gladheidbestrijding als het vriest, maar ik denk dat we momenteel al zo'n 15 tot 20 bestrijdingsacties hebben gehad", verklaart hij.
"Door opvriezing van het wegdek kan het ook heel glad worden. Daarom worden er ook heel veel preventieve acties uitgevoerd", zegt Van Sterkenburg. En daarvoor wordt niet altijd zout gebruikt, want dat waait weg. "Daarvoor heb je vloeibaar zout (pekel) nodig: dat is water dat vooraf in de zoutmenger gemixt wordt met de droge zoutkorrel."
Op fietspaden wordt tegenwoordig steeds vaker alleen maar gesproeid, vertelt hij. "Om zout te laten werken heb je beweging nodig. De kleine bandenspoortjes zijn niet voldoende."
Luchthavens kunnen niet strooien met zout
En wie het nieuws over de sneeuwstorm in Istanboel heeft gevolgd weet: sneeuw kan ook een hele hoop problemen veroorzaken voor het vliegverkeer. "Die economische belangen zijn ontzettend groot", zegt Van Sterkenburg. Echter: lekker kwistig met zout rondstrooien is bij al die kwetsbare vliegmachines niet het meest slimme idee.
Daarom wordt de sneeuw op de start- en landingsbanen eerst aan de kant geschoven. "Daarna gaat er een bezem onder hetzelfde apparaat en vervolgens worden de laatste restjes weggeblazen", zegt hij. Is de baan helemaal schoon, dan wordt deze besproeid met een speciaal middel om te voorkomen dat de baan opnieuw bevriest. 'Een de-ijzer', heet dat in de wereld van de gladheidsbestrijders.
