Ongeveer een miljoen werknemers lopen het risico op een burn-out. Vooral de combinatie hoge werkdruk en weinig steun van de chef blijkt gevaarlijk. "In plaats van me te helpen, brak hij me helemaal af."
Als een werknemer nou maar gezonder gaat leven, meer beweegt, beter eet en voor genoeg ontspanning zorgt, dan verdwijnt die werkstress wel, denken ze bij veel bedrijven. Onbegrijpelijk kortzichtig, vindt stressdeskundige Carolien Hamming van het CSR Centrum.
"Er is te weinig besef hoe belangrijk de werkomgeving is bij het ontstaan van werkdruk. Een leidinggevende vol onbegrip of een chef die signalen van overbelasting gewoon negeert, heeft daar veel invloed op. Een gezonde werknemer houdt dat langer vol, maar iedereen bezwijkt op den duur."
'Al m'n werk afgekraakt'
De houding van je chef is zelfs ontzettend belangrijk, blijkt uit onderzoek van TNO en CBS. Van de werknemers met een hoge werkdruk en weinig steun van hun leidinggevende heeft 45 procent burn-out klachten. Van de werknemers die deze steun wel krijgen, is dat maar 18 procent. Sterker nog, zegt Carolien Hamming, reageert een chef helemaal verkeerd op een overbelaste collega, dan kan hij of zij de werkstress zelfs vergroten.
Precies wat er gebeurde bij Marieke (niet haar echte naam). Ze werd depressief met dank aan haar chef. "Die vond dat ik, na tientallen jaren van goede beoordelingen, er ineens niks meer van kon. Alles wat ik zei of deed werd afgekraakt. Tijdens mijn depressie heeft hij mij niet één keer gebeld om te vragen hoe het met me ging."
Vakanties en reorganisaties
Het begon toen Marieke (56) over de hoge werkdruk begon. Ze werkte bij een krant. In de zomer moest ze wekenlang in haar eentje het werk doen dat normaal door vier mensen werd gedaan. Door de reorganisaties die elkaar opvolgden, bleven er sowieso steeds minder mensen over om het werk te doen.
"De reactie van mijn chef was: je doet het er maar mee. Totaal geen inleving of begrip. Er was geen mogelijkheid voor ondersteuning. Klaar. Ook was het nooit goed wat ik deed. De werkstress werd door hem versterkt. In plaats van me te helpen, brak hij me helemaal af."
(Foto: iStock)
Die houding heeft Marieke genekt, zegt ze. "Ik ben puur vanwege de chef vertrokken. Ik zit er nog steeds mee dat iemand zo'n invloed op mij had."
Extra mankracht
Stressdeskundige Carolien Hamming merkt dat veel leidinggevenden bang zijn dat informeren naar de werkdruk uitdraait op de vraag om meer collega's. "Maar er zijn meer oplossingen om bij iemand de werkdruk te verlagen. Een uurtje later beginnen, een powernap doen, iemand taken laten overnemen. Complimenten geven en begrip hebben voor de situatie scheelt ook al heel veel."
Tatiana (29) had die complimentjes en aandacht ook graag gehad. Ze werkte keihard als schoonmaakster en nam ook de coördinatie op zich zonder dat ze daarvoor betaald kreeg. "Ik wilde graag laten zien dat ik het contract dat ik had gekregen waard was."
Ze was aangenomen voor 24 uur, maar werkte wel 32 tot 38 in de week. "Als je een jaartje zo doorgaat, krijg je loonsverhoging, hoorde ik. Dat heb ik gedaan. Ik heb nu een vast contract, maar zit ook al zes maanden thuis."
Paniekaanvallen
Pesterijtjes van collega's waren de druppel. Er werd heel kinderachtig gereageerd toen haar team om meer mankracht had gevraagd en dat was uitgelekt. "Op een dag zat ik met een collega te pauzeren en werd ik opeens niet goed. Ik werd duizelig en stortte daarna in. Ik heb huilend naar huis gebeld."
De burn-out zou zomaar een jaar kunnen duren, heeft ze laatst gehoord. Werken zit er ook echt nog niet in, merkt ze zelf. “Elke keer als ik op het werk kom om me te melden, begint mijn hart keihard te slaan. Ik heb paniekaanvallen en durf bijna niet naar buiten.”
Hoe heeft het zo ver kunnen komen, vraagt Tatiana zich af. Wat ze wel weet: “Iemand had me moeten afremmen. Zo van: Tatiana, maak je niet druk. We zijn tevreden over je."
Wie is gevoelig voor een burn-out?
Bijna 2,7 miljoen werknemers in Nederland hebben te maken met een hoge werkdruk. Ongeveer een miljoen werknemers lopen het risico op een burn-out. Stressklachten ontstaan als je spanning hebt en te weinig herstelt. In feite kan iedereen een burn-out krijgen, vooral als je het ook privé zwaar hebt, maar er zijn wel mensen die een hoger risico lopen:
- harde werkers
- mensen met een sterk verantwoordelijkheidsgevoel
- mensen die bevlogen zijn
- perfectionisten
- mensen die hoge eisen aan zichzelf stellen
- mensen die altijd klaarstaan voor anderen
- mensen die moeite hebben met steun vragen, de doorzetters dus
- mensen die zichzelf niet op de eerste plaats zetten
Precies de karaktertrekken die je in vacatureteksten tegenkomt. Stressdeskundige Carolien Hamming: "Inderdaad, het zijn de ideale werknemers voor de werkgever, totdat ze omvallen. Als een burn-out niet goed behandeld wordt, kan het herstel heel lang duren en is de baas steeds minder blij met je."
