De Autoriteit Persoonsgegevens kreeg afgelopen jaar veel vragen binnen over de rechten en plichten van werknemers als zij zich ziek melden. Daarom bracht het vandaag voor het eerst sinds acht jaar nieuwe richtlijnen naar buiten. Wat zijn je rechten?
Ziek melden is een vreemd proces: aan de ene kant wil je werkgever zoveel mogelijk informatie om een inschatting te kunnen maken van de situatie. Deze informatie geef je misschien niet helemaal vrijwillig, omdat dit je privacy schendt, maar je wilt toch ook graag je werkgever tevreden houden.
Daarom moet een werkgever zich aan een hoop wetgeving houden. Er zijn nogal wat uitzonderingen, dus mocht je specifiek ergens last van hebben, doe je er goed aan om het uitgebreide rapport te controleren. Dit zijn de algemene regels:
Je hoeft niet te vertellen wat je hebt
"Oooh wat rottig, je bent ziek... Wat heb je?" Het klinkt als een sympathieke vraag (en zo is het vermoedelijk ook bedoeld), maar eigenlijk mag je werkgever daar niet naar vragen. Op het moment dat je het wél uit jezelf vertelt, mag het antwoord niet geregistreerd worden.
Wat moet je dan wel vertellen?
Op het moment dat je ziek bent, moet je dat zo snel mogelijk aan je leidinggevende melden. Dat is handig, want dan kunnen ze snel vervanging regelen. Tijdens dit gesprek mag de werkgever dus niet vragen naar de oorzaak of aard van je ziekte, dat geldt ook als je thuis blijft vanwege zwangerschapsklachten. Maar je moet wel wat informatie geven.
Hier moet je wel antwoord op geven:
- Je telefoonnummer en op welk adres je blijft tijdens je ziekte.
- Hoe lang je ongeveer ziek denkt te zijn.
- Wat er in je werkagenda staat en waar je mee bezig bent.
- Of je onder een 'vangnetbepaling valt', bijvoorbeeld omdat je orgaandonor bent. Dat hoef je niet letterlijk te benoemen, alleen dat je onder de regeling valt.
- Of je ziek bent vanwege een ongeluk op het werk.
- Of je een verkeersongeluk hebt gehad waarvoor iemand anders aansprakelijk is (dan kunnen ze de ziektekosten misschien verhalen).
Je hoeft geen vragenlijst in te vullen bij je werkgever
Even een lijstje invullen over je ziektegeschiedenis of medicijngebruik? Dat mag je met een gerust hart weigeren, ook als je niets mankeert. Alleen een arbodienst of bedrijfsarts mag je vragen om dit te doen.
Wat mag de bedrijfsarts vertellen?
Je werkgever mag een bedrijfsarts inschakelen om mee te denken over de mogelijkheden en om de beperkingen van de werkgever te beoordelen.
Daarbij mag hij of zij alléén de noodzakelijke gegevens aan je baas doorgeven:
- De werkzaamheden waar je niet meer toe in staat bent en wat je nog wel kan.
- Hoe lang je ongeveer ziek zult zijn.
- In hoe erg je arbeidsongeschikt bent.
- Eventuele adviezen over aanpassingen, werkvoorzieningen of interventies die de werkgever voor de re-integratie moet treffen.
- Of je eerder langdurig arbeidsongeschikt bent geweest en binnen vijf jaar weer arbeidsongeschikt raakt.
Ook bij sollicitaties mag je je mond houden
Bij een sollicitatiegesprek heb je dezelfde rechten. Werkgevers mogen dus niet naar ziekteverzuim in het verleden vragen en je hoeft het ook niet uit jezelf te vertellen. Een werkgever mag ook niet vragen of je als vrouw zwanger bent of wilt worden. Mocht de werkgever hier toch naar vragen, dan mag je daarover liegen.
Er is wel een uitzondering: je moet wel over je medische geschiedenis vertellen waarvan je weet of zou moeten begrijpen dat je daarom niet de nieuwe baan uit kan oefenen. Werkgevers mogen toekomstige werknemers ook laten keuren, maar niet zomaar voor alles. Deze controle is alleen toegestaan als dat belangrijk is voor de functie, met het oog op bescherming van de gezondheid en de veiligheid van jouzelf en collega's. Je moet daar vooraf al van op de hoogte worden gesteld, bijvoorbeeld in de vacaturetekst.
