Misdaadverslaggever Jermaine Ellenkamp schrijft regelmatig columns over wat hem opvalt in de wereld van crime. Over de heftige details tijdens rechtszaken, avonturen op plaatsen delict en vreemd gedrag van verdachten. Van z’n zwijgrecht maakt hij geen gebruik, integendeel.
Een verhaal van weekblad Privé domineerde woensdag het nieuws. In talkshows spraken ze erover en op de nieuwssites openden ze ermee. Frank Masmeijer (60) kreeg gratie van Koning Willem-Alexander (55), die een krabbel zette op verzoek van minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind (57). De voormalig presentator bleek al ruim een maand op vrije voeten, terwijl hij nog 1,5 jaar celstraf moest uitzitten. Al snel was er ophef, iedereen had er een mening over, mede omdat er geen uitleg kwam. Het hele proces speelde zich af achter gesloten deuren, en dat moet veranderen.
"Ik denk dat ze op Huis ten Bosch deze keer behoefte hadden aan transparantie"
Het komt regelmatig voor dat veroordeelden gratie krijgen van de koning. “In uitzonderlijke gevallen”, volgens de ervaren en gerespecteerde advocaat Geert-Jan Knoops. Vorig jaar kwamen er 657 gratieverzoeken binnen, waarvan er 131 werden ingewilligd. Maar dat is dan ook direct alles dat we weten. De argumenten voor de beslissing van de minister om gratie te verlenen blijven voor iedereen strikt geheim. En ook de adviezen van het Openbaar Ministerie en het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden krijgt niemand te lezen.
Het verlenen van gratie is uiteindelijk een politieke beslissing, waarbij volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid de conclusie van het hof leidend is. En juist op dat punt mag, zeker in deze tijd, enige transparantie worden gegeven. Niet alleen om inzicht te krijgen in hoe zo’n besluit tot stand komt, maar ook omdat het ministerie, het Openbaar Ministerie en de rechters uitleg kunnen geven over hun conclusies. Zo creëer je begrip in de samenleving voor besluiten die (op het oog) een slecht signaal lijken te zijn.
Wat de reden is geweest voor de gratie van Frank is namelijk nog steeds onduidelijk. Het kan met allerlei redenen te maken hebben, zoals bijvoorbeeld zijn gezondheid. Of is er gekeken naar de redelijkheid van de Belgische straf? Bij goed gedrag zou Frank in België al vrij zijn geweest, maar omdat hij zijn straf in Nederland mocht uitzitten bleek de tijd achter tralies netto langer te zijn. Volgens de oud-advocaat van de oud-presentator waren het de persoonlijke omstandigheden. Officieel krijgen we het niet te horen, zegt het ministerie. En ik vraag me hardop af waarom de besluitvorming rondom gratie nou zo geheim moet zijn. Juist nu, in de tijd van een ‘nieuwe bestuurscultuur’, is de tijd om dit proces te openbaren voor de toekomst.
De koning kan er natuurlijk helemaal niets aan doen, maar krijgt wel alle bagger over zich heen. Ik denk dat ze op Huis ten Bosch deze keer behoefte hadden aan transparantie. Ook wel eens verfrissend.
