Draaiende schaatsbaan van 2000 kilo ijs in musical Elfstedentocht: 'Spektakel'

Het Friso Theater in Leeuwarden is gevuld met een 90 meter breed scherm in een halve cirkel dat open en dicht kan. Daarop worden oude beelden van de Elfstedentocht geprojecteerd. Voor het scherm ligt de schaatsbaan op wielen, die wordt aangedreven door een motor.

De Tocht belooft een ware Elfstedentochtbeleving. "Omdat de ijsbaan beweegt, blijven de acteurs op hun plek zichtbaar voor het publiek", vertelt Wini Weidenaar, woordvoerder van de musical. "Door bewegende beelden achter de acteurs, lijkt het alsof er duizenden mensen op de ijsbaan staan. Soms zie je niet eens het verschil tussen beeld en acteur: je waant je in de vroegere tijden van de Elfstedentocht."

Onderdompeltheater

Daarmee geeft De Tocht gehoor aan een wereldwijde trend van 'immersive theater', oftewel 'onderdompeltheater' waarbij het publiek onderdeel van het theater wordt gemaakt. "Je komt als publiek niet meer puur voor luistertoneel", zegt musicalkenner Maurice Wijnen.

In Nederland was Soldaat van Oranje door het draaiende publiek de eerste die zo'n ervaring neerzette, vertelt de musicalexpert. "Live theater moet concurreren met bioscopen, waar nu alles met de computer mogelijk is", zegt Wijnen. "De kijker is daardoor enorm verwend geraakt. Bovendien betaalt de bioscoopbezoeker slechts 15 euro."

Musical moet volgens Wijnen daarom echt iets anders bieden. "Mensen rijden een paar uur en betalen meer dus je moet wel iets leveren dat de moeite waard is." Dat laatste is niet alleen in het voordeel van de bezoeker. "Een musical produceren is een gigantisch risico."

Voor hoge bedragen worden zogenoemde 'spektakelmusicals' ontwikkeld. "Zo'n spektakel neerzetten kost al gauw 10 tot 12 miljoen euro en je moet honderdduizenden kaartjes verkopen om alles terug te verdienen", zegt Wijnen.

Zeker in Nederland waar de ticketprijzen beduidend lager liggen dan in landen als het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.

Terugverdiend na eerste seizoen

Ook de productie van De Tocht mocht wat kosten. De ontwikkeling duurde vijf jaar en speciaal voor de musical is er een nieuw theater gebouwd met ruimte voor het enorme decor. De kostprijs? "De totale productiekosten zijn 9 miljoen euro", zegt woordvoerder Weidenaar. "Dat verwachten we in één seizoen terug te verdienen."

Alles is ervoor uit de kast gehaald, er waait zelfs wind door de theaterzaal. Maar klappertanden is er niet bij: het slimme decor wekt warmte op en houdt de temperatuur aangenaam. Er is wel een kleine kanttekening: "We kunnen alleen niet langer dan twee uur spelen, want dan smelt het ijs", aldus Weidenaar.