Het is de angst voor menig verslaafde: terugvallen in de verslaving nadat je hard hebt gewerkt om datgene te weerstaan waar je zo verslaafd aan bent. Net als bij de 29-jarige Dave Roelvink, gaat het bij sommigen herhaaldelijk mis. Wat is die zogenoemde terugval en hoe ga je ermee om?
Nadat hij tot twee keer toe de verleidingen van drank en drugs niet kon weerstaan, is Dave Roelvink drie weken geleden op zijn eigen verzoek opgenomen in een afkickkliniek in Zuid-Afrika. Dat meldt zijn vader zondag in een interview met Privé.
Een verstandige beslissing van van Roelvink, zegt Jelmer Weijs, verslavingsarts bij Jellinek. "Dat is het advies ook: als je een terugval hebt, zoek dan zo snel mogelijk hulp en ga een afkickkliniek in", zegt Weijs. "Verslaving is een chronische ziekte en een terugval hoort daar vaak bij."
Volledig besef van gevolgen
Niet iedereen is het daarmee eens. Hoewel een terugval inherent is aan de ziekte van verslaving, hoort er niet per definitie bij, zo stelt Reda Saleh, ervaringsdeskundige bij Recovery Mental Healthcare in Abcoude. Hij is clean na een jarenlange drugsverslaving en helpt de afgelopen jaren anderen hetzelfde te bereiken.
"Mensen maken soms bewust de keuze om terug te vallen", vertelt Saleh, wijzend op het feit dat sommige mensen met een verslaving soms toch weer aan hun 'drug' beginnen, met het idee dat ze meer controle hebben. "Ze overschatten zichzelf en onderschatten de kracht van de ziekte."
Hij gaat verder: "Een terugval is er niet ineens, het is een proces waar een emotionele terugval aan voorafgaat", zegt Saleh. Volgens de ervaringsdeskundige zijn er waarschuwingssignalen die soms de emotionele terugval kunnen voorspellen.
Geitenpaadjes in de hersenen
Toch staat niet voor iedere verslaafde staat vast dat ze ooit een terugval krijgen. De oorzaak van de terugval schuilt in de hersenen. "Als je nog niet gebruikt hebt, is je brein blanco, maar bij iemand met een verslaving vormen zich geitenpaadjes in de hersenen", zegt Weijs.
"Gebruik je na lange tijd weer, dan worden die paden opnieuw geactiveerd." Die paden blijven bestaan, zelfs als je na een jaar detoxen clean blijft, zegt de expert. "Je brein reset niet naar blanco, dus je bent kwetsbaar."
In ontkenning
Daarom zijn volgens ervaringsdeskundige Saleh de waarschuwingssignalen – hij noemt ze 'rode vlaggen' – belangrijk. "Het is essentieel om hierop te anticiperen om een volledige terugval te voorkomen", zegt Saleh. Veel mensen met een verslaving ontkennen in eerste instantie namelijk vaak dat er sprake is van een terugval.
Saleh kan erover meepraten. "In mijn verslaving dacht ik altijd dat ik alles beter wist en weigerde ik vaak het advies van anderen op te volgen", vervolgt hij. "In plaats van aan mezelf te werken, probeerde ik mijn omstandigheden te veranderen, zoals verhuizen naar een andere stad en nieuwe vrienden maken."
Teken van terugval
Nu weet hij beter. "Bij een terugval is het cruciaal om onmiddellijk hulp te zoeken en je ego opzij te zetten", waarschuwt hij. "Het feit dat je voor de drugs kiest, zelfs met volledig besef van de gevolgen, is al een teken van een terugval", aldus Saleh.
Hoe korter de terugval duurt, hoe beter, stelt ook Weijs van Jellinek. "Afkicken van een verslaving bestaat uit detox en een behandeling", zegt de deskundige. Bij een detox wordt het lichaam ontgift van de verslavende middelen. De behandeling is gericht op het uitdiepen van de oorzaak van de verslaving. "Je gaat kijken naar waarom je gebruikt. Op die manier proberen we ook de kans op een terugval zo klein mogelijk te maken."
